กองบรรณาธิการ HD
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HD

มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ (Bladder Cancer)

เผยแพร่ครั้งแรก 25 ก.พ. 2017 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 4 นาที

มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ เป็นมะเร็งที่เกิดขึ้นภายในกระเพาะปัสสาวะซึ่งเป็นถุงของกล้ามเนื้อที่ทำหน้าที่เก็บปัสสาวะ กระเพาะปัสสาวะตั้งอยู่ภายในอุ้งเชิงกราน ปัสสาวะจะถูกผลิตขึ้นจากไตทั้งสองข้างก่อนจะนำมาเก็บพักไว้ที่กระเพาะปัสสาวะ กระเพาะปัสสาวะเกิดจากเนื้อเยื่อหลายชั้น ซึ่งรวมถึงชั้นของกล้ามเนื้อด้วย การที่กล้ามเนื้อหย่อน จะทำให้กระเพาะปัสสาวะสามารถคลายตัวเพื่อรับปัสสาวะเพิ่มได้ ในขณะที่หากมีการบีบตัวจะทำให้มีการขับปัสสาวะออกมา มะเร็งเป็นโรคที่เซลล์เกิดการเจริญเติบโตอย่างผิดปกติและไม่สามารถควบคุมได้ เซลล์มะเร็งอาจทำให้เกิดก้อนเนื้องอกหรืออาจลุกลามเข้าไปยังเนื้อเยื่อใกล้เคียง

ประเภทของมะเร็งกระเพาะปัสสาวะ

มะเร็งกระเพาะปัสสาวะส่วนใหญ่เกิดขึ้นในเนื้อเยื่อที่บุภายในกระเพาะปัสสาวะ เยื่อบุเหล่านี้เรียกว่า urothelium หรือ transitional epithelium และมะเร็งที่เกิดขึ้นบริเวณนี้จะเรียกว่า transitional cell carcinoma ผู้ป่วยโรคมะเร็งกระเพาะปัสสาวะมากกว่า 90% เป็นมะเร็งชนิดนี้ หากมะเร็งกระเพาะปัสสาวะส่งผลต่อเยื่อบุชั้นในของกระเพาะปัสสาวะเท่านั้น จะเรียกว่า superficial bladder cancer แต่หากมีการลุกลามเข้าสู่ชั้นอื่นๆ ของกระเพาะปัสสาวะ หรือมีการแพร่กระจายสู่ต่อมน้ำเหลืองในอุ้งเชิงกราน จะเรียกว่า มะเร็งกระเพาะปัสสาวะแบบลุกลาม (invasive bladder cancer) มะเร็งกระเพาะปัสสาวะแบบลุกลามนี้รักษาได้ยากกว่าและมีแนวโน้มที่จะแพร่กระจายไปยังเนื้อเยื่อและอวัยวะอื่นในร่างกายได้มากกว่า

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

ใครจะเป็นมะเร็งกระเพาะปัสสาวะได้บ้าง?

ในสหรัฐอเมริกามีผู้ป่วยประมาณ 74,000 คนที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นมะเร็งกระเพาะปัสสาวะ สมาคมโรคมะเร็งแห่งสหรัฐอเมริกาได้กล่าวไว้ว่ามีประมาณ 16,000 คนที่เสียชีวิตจากโรคนี้ต่อปี มะเร็งกระเพาะปัสสาวะเป็นมะเร็งชนิดที่พบบ่อยที่สุดลำดับที่ 4 ในผู้ชายและเป็นมะเร็งที่ทำให้เสียชีวิตมากที่สุดเป็นลำดับที่ 8 ในผู้ชาย สมาคมโรคมะเร็งแห่งสหรัฐอเมริกายังได้กล่าวว่าผู้ป่วยมะเร็งกระเพาะปัสสาวะจำนวนมากอายุมากกว่า 55 ปี อายุเฉลี่ยเมื่อได้รับการวินิจฉัยอยู่ที่ 73 ปี ผู้ชายมีแนวโน้มที่จะเป็นโรคนี้มากกว่าผู้หญิง และคนขาวมีแนวโน้มที่จะเป็นมากกว่าคนเชื้อชาติแอฟริกัน-อเมริกัน

ความเสี่ยงต่อการเป็นโรคนี้จะเพิ่มขึ้นหากคุณ

  • สูบบุหรี่
  • ทำงานกับสารเคมีหรือวัสดุอุตสาหกรรมเช่นสีย้อม ยาง หนัง โลหะ ปิโตรเลียม ผ้า สี หรือกลิ่นของน้ำมันดีเซล
  • มีความผิดปกติของกระเพาะปัสสาวะแต่กำเนิด
  • มีประวัติติดเชื้อในกระเพาะปัสสาวะเรื้อรัง เป็นนิ่วในไต หรือความผิดปกติที่เกี่ยวกับกระเพาะปัสสาวะอื่นๆ
  • ต้องใช้สายสวนปัสสาวะเป็นเวลานาน
  • เคยได้รับยาเคมีบำบัดบางชนิดหรือเคยฉายแสงบริเวณอุ้งเชิงกราน
  • มีประวัติติดเชื้อปรสิตที่กระเพาะปัสสาวะ (พบได้น้อยมากในสหรัฐอเมริกา)
  • มีประวติครอบครัวเป็นมะเร็งกระเพาะปัสสาวะ
  • ดื่มน้ำที่มีคลอรีนหรือสารหนูผสมอยู่
  • ใช้สมุนไพรจีนที่ชื่อ Aristolochia fangchi

การพยากรณ์โรคของมะเร็งกระเพาะปัสสาวะ

เช่นเดียวกับมะเร็งชนิดอื่นๆ หากก้อนมะเร็งมีขนาดเล็กและยังอยู่ในขอบเขตจำกัน จะแสดงว่าการพยากรณ์โรคจะดีกว่า มะเร็งกระเพาะปัสสาวะที่จำกัดอยู่เฉพาะในเบื่อบุชั้นในสุดนั้นจะมีการพยากรณ์โรคที่ดีที่สุด ซึ่งโชคดีที่ผู้ป่วยส่วนใหญ่จัดอยู่ในกลุ่มนี้

โรคอาจรุนแรงขึ้นหากมีเซลล์มะเร็งที่มีลักษณะอย่างใดอย่างหนึ่งต่อไปนี้

  • มีการแพร่กระจายผ่านหรือออกนอกผนังกล้ามเนื้อของกระเพาะปัสสาวะ
  • อยู่ในไขมันที่ล้อมรอบกระเพาะปัสสาวะ
  • อยู่ภายในต่อมลูกหมากของผู้ชายหรือมดลูกหรือช่องคลอดของผู้หญิง
  • อยู่ภายในผนังหน้าท้องหรือผนังอุ้งเชิงกราน
  • อยู่ในต่อมน้ำเหลืองที่อยู่ไกลออกไปหรือในอวัยวะอื่น (เช่นกระดูก ปอด หรือตับ)

ปัจจัยอื่นที่สามารถส่งผลต่อผลของการรักษาก็คือชนิดของเซลล์มะเร็งที่เกี่ยวข้อง การกลับเป็นซ้ำของโรคหลังจากการรักษาขั้นแรก และอายุและสุขภาพของผู้ป่วย

การรักษามะเร็งกระเพาะปัสสาวะ

วิธีการรักษามะเร็งกระเพาะปัสสาวะที่ใช้บ่อยคือการผ่าตัด การใช้ภูมิคุ้มกันบำบัด การให้ยาเคมีบำบัดและการฉายแสง

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ตรวจมะเร็งทั่วไปวันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 340 บาท ลดสูงสุด 64%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

มีวิธีการรักษาหลายวิธีที่สามารถใช้รักษาโรคมะเร็งกระเพาะปัสสาวะได้ ในผู้ป่วยบางรายอาจจำเป็นที่จะต้องได้รับการรักษามากกว่า 1 วิธี ระยะเวลาในการรักษาที่แพทย์แนะนำนั้นจะขึ้นอยู่กับชนิดของเซลล์มะเร็งที่ตรวจพบและการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็ง วิธีการรักษาที่ใช้บ่อยประกอบด้วยการผ่าตัด ภูมิคุ้มกันบำบัด การให้ยาเคมีบำบัด และการฉายแสง

การผ่าตัด

การผ่าตัดมักเป็นวิธีแรกในการรักษามะเร็งกระเพาะปัสสาวะ การผ่าตัดเพื่อทำการตัดมะเร็งออกนั้นประกอบด้วย

วิธี Transurethral resection: เป็ฯการใส่เครื่องมือผ่าตัดเข้าไปทางรูเปิดของท่อปัสสาวะและเข้าไปในกระเพาะปัสสาวะ

ก่อนจะทำการตัดเซลล์เนื้องอก และจี้เซลล์ดังกล่าวด้วยจี้ไฟฟ้า หรือใช้เลเซอร์ตัดเนื้องอกออก

วิธี segmental cystectomy: หากเนื้องอกนั้นจำกัดอยู่ภายในบริเวณหนึ่งของกระเพาะปัสสาวะ อาจใช้การผ่าตัดวิธีนี้เพื่อตัดส่วนดังกล่าวออกได้ การที่ยังเหลือกระเพาะปัสสาวะส่วนอื่นๆ ไว้จะทำให้ยังสามารถปัสสาวะได้ตามปกติ

วิธี complete cystectomy: หากเนื้องอกมีการเจริญทั่วกระเพาะปัสสาวะ จะต้องทำการตัดทั้งกระเพาะปัสสาวะออก หากมีการตัดกระเพาะปัสสาวะทั้งหมดออกนั้นจะต้องมีวิธีการสร้างแหล่งเก็บปัสสาวะและสามารถขับออกจากร่างกายขึ้นใหม่ เรียกว่า bladder reconstruction ซึ่งสามารถทำได้หลายวิธี เช่น

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

Incontinent diversion:  ในผู้ป่วยบางรายอาจใช้วิธีให้ปัสสาวะไปออกลงในถุงที่อยู่นอกร่างกาย ปัสสาวะจะสะสมอยู่ในถุงนี้และคุณจะได้รับการสอนวิธีการเทถุงทิ้ง

Continent diversion: เป็นการนำส่วนหนึ่งของลำไส้มาใช้เพื่อสร้างถุงคล้ายกับกระเพาะปัสสาวะเพื่อทำหน้าที่กักเก็บปัสสาวะไว้ภายในร่างกาย ก่อนที่จะใส่ท่อสวนปัสสาวะเพื่อทำการระบายปัสสาวะออกหลายๆ ครั้งในหนึ่งวัน

Neobladder: เป็นวิธีการแบบใหม่ซึ่งนำเอาส่วนหนึ่งของลำไส้มาสร้างกระเพาะปัสสาวะเทียมในตำแหน่งเดียวกับที่กระเพาะปัสสาวะเคยอยู่ ก่อนจะต่อกระเพาะปัสสาวะเทียมนี้เข้ากับท่อปัสสาวะ ผู้ป่วยหลายคนสามารถเรียนรู้ที่จะควบการปัสสาวะจากกระเพาะปัสสาวะนี้ได้ในระหว่างวัน

ภูมิคุ้มกันบำบัด

วิธีนี้เป็นการกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายให้สร้างเซลล์เพื่อออกมาต่อสู่กับโรคมะเร็ง ยาที่ใช้ในวิธีนี้มักจะถูกฉีดเข้าไปในกระเพาะปัสสาวะโดยตรง วิธีนี้อาจใช้เป็นวิธีเดียวในการรักษาหรือจะใช้หลังจากการผ่าตัดหรือร่วมกับวิธีอื่นๆ เพื่อต่อสู้กับเซลล์มะเร็งที่ยังหลงเหลืออยู่ได้

การให้ยาเคมีบำบัด

ยาเคมีบำบัดเป็นยาที่มีฤทธิ์มากและสามารถทำลายเซลล์มะเร็.หรือป้องกันการแบ่งตัวเพิ่มเติมของเซลล์มะเร็งได้ ยาเคมีบำบัดสามารถใช้ฉีดเข้าไปยังกระเพาะปัสสาวะโดยตรง ให้ผ่านเส้นเลือดดำ หรือรับประทานก็ได้ สามารถให้ยาเคมีบำบัดได้ทั้งก่อนการผ่าตัดเพื่อทำให้ก้อนมะเร็งมีขนาดเล็กลงหรือหลังจากการผ่าตัดเพื่อทำลายเซลล์มะเร็งที่ยังหลงเหลืออยู่ บางครั้งอาจมีการใช้ยาเคมีบำบัดมากกว่า 1 ชนิดในเวลาเดียวกัน และอาจใช้วิธีนี้ร่วมกับการฉายแสงได้

การฉายแสง

การฉายแสงเป็นการใช้รังสีพลังงานสูงเข้าไปทำลายเซลล์มะเร็ง วิธีนี้มักใช้เพื่อทำลายเซลล์มะเร็งที่ยังหลงเหลืออยู่หลังจากการผ่าตัด หรืออาจจะใช้เพื่อลดขนาดของก้อนก่อนการผ่าตัดก็ได้


31 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
รศ.นพ.ธวัชชัย ทวีมั่นคงทรัพย์, มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ (https://www.si.mahidol.ac.th/th/department/cancer/knowledgedetail.php?sub=bladder)
Amin MB, et al., eds. Urinary bladder. In: AJCC Cancer Staging Manual. 8th ed. New York, NY: Springer; 2017.
Bellmunt J. Treatment of metastatic urothelial cancer of the bladder and urinary tract. http://www.uptodate.com/home.

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)

ดูคำถามและคำตอบอื่นๆ ที่เกี่ยวกับอาการนี้
มีอาการฉี่บ่อย และหนาวง่าย อยากทราบว่ามีโอกาสเป็นโรคอะไร และมีวิธีดูแลรักษาเบื้องต้นอย่างไรบ้างคะ
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
มีปัญหาเรื่องปัสสาวะเล็ดอยู่ตลอดเวลา จะมีทางรักษาไหม
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
ฉี่บ่อยเวลากลางคืนจะเป็นไรไหมครับ
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
ทำไมคนที่เคยเป็นกระเพาะปัสสาวะอักเสบถึงได้เป็นบ่ยๆ มีวิธีรักษาให้หายขาดไหม
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
ปัสสาวะตอนกลางคืนบ่อยมากค่ะ ทั้งที่กลางวันไม่ค่อยได้ดื่มน้ำเท่าไร เป็นมานาน เคยตรวจแต่ไม่พบอะไร มีโรคประจำตัว ms ค่ะ
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
กระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวเกิน ถามว่า อาการขั้นแรกรักษาให้หายได้หรือไม่
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)