ผมร่วงคือผลข้างเคียงที่พบได้บ่อยจากการรักษาโรคมะเร็งด้วยการใช้ยาเคมีบำบัดและการใช้รังสีรักษา (ฉายแสง) โดยทั่วไปเมื่อรักษาจนครบคอร์สการรักษาแล้ว ผมจะค่อยๆ กลับมางอกใหม่อีกครั้ง แต่ก็มีบางครั้งที่ผมอาจร่วงอย่างถาวร ดังนั้นคุณจะต้องรู้ถึงวิธีในการเตรียมพร้อมรับมือกับอาการผมร่วงดังกล่าว เพื่อช่วยให้คุณจัดกับการปัญหาที่เกิดขึ้นได้เป็นอย่างดี
การรักษาโรคมะเร็งกับการเกิดผมร่วง
การรักษาโรคมะเร็งสามารถเป็นสาเหตุของผมร่วงได้ แพทย์ที่ดูแลรักษาคุณจะพูดคุยกับคุณเกี่ยวกับสถานการณ์ที่คุณกำลังเผชิญในขณะนั้น ผู้ป่วยบางรายจะพบปัญหาผมร่วงและและพบว่าการเจริญเติบโตของเส้นผมเปลี่ยนแปลงไป ในขณะที่บางรายผมจะร่วงจนหมดศีรษะ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
การรักษาโรคมะเร็งด้วยวิธีการที่แตกต่างกันจะส่งผลต่อการเกิดผมร่วงแตกต่างกัน:
- ยาเคมีบำบัด (chemotherapy): ยาเคมีบำบัดจะทำให้เกิดผมร่วง มักเกิดขึ้นภายใน 2-3 สัปดาห์แรกหลังเริ่มการรักษา ยาเคมีบำบัดบางชนิด (chemotherapy drugs) จะทำให้เส้นขนที่บริเวณอื่นหลุดร่วงด้วย เช่น ขนที่ใบหน้า และ ขนที่อวัยวะเพศ แต่ไมใช่ยาเคมีบำบัดทุกตัวที่จะทำให้เกิดผมร่วง/ขนร่วง และโดยทั่วไปผมจะกลับมางอกใหม่อีกครั้งหลังการรักษาสิ้นสุดลง
- รังสีรักษา (radiotherapy): รังสีรักษาสามารถทำให้เกิดผมร่วงได้ แต่จะเกิดขึ้นเฉพาะบริเวณที่มีการทำรังสีรักษา (ฉายรังสีหรือที่เรียกกันทั่วไปว่า ฉายแสง) หากคุณได้รับการทำรังสีรักษาที่บริเวณศีรษะ คุณจะเกิดผมร่วงที่บริเวณหนังศีรษะ สำหรับการรักษาด้วยรังสีรักษาหรือการฉายรังสีนี้ ในบางกรณีผมอาจไม่กลับมางอกได้ตามปกติเหมือนเดิม ดังนั้นแพทย์จะเป็นผู้ให้คำแนะนำแก่คุณในกรณีดังกล่าว
- การรักษามะเร็งด้วยวิธีอื่นๆ เช่น ฮอร์โมนบำบัด (hormonal therapy) หรือ การให้ยาเจาะจงเซลล์มะเร็ง (targeted therapy) จะทำให้เส้นผมมีการเปลี่ยนแปลง
การที่รู้ว่าการรักษามะเร็งด้วยวิธีใดบ้างที่ส่งผลต่อเส้นผมของคุณจะเป็นประโยชน์ต่อตัวคุณเองในการปฏิบัติตน ซึ่งแพทย์หรือพยาบาลคือผู้ที่สามารถตอบคำถามใดๆ ที่คุณสงสัยได้
การป้องกันผมร่วง
การประคบน้ำแข็งที่ศีรษะจะช่วยลดอาการผมร่วงจากการรักษาด้วยยาเคมีบำบัดได้ โดยหลักการทำงานคือความเย็นจะไปลดปริมาณยาเคมีบำบัดที่จะไปถึงต่อมรากผม (hair follicles)
การประคบน้ำแข็งที่ศีรษะไม่ได้ผลกับยาเคมีบำบัดทุกตัว และยังไม่สามารถทราบได้แน่ชัดว่าประสิทธิภาพของการประคบน้ำแข็งจะเป็นอย่างไร
คุณจำเป็นต้องทำให้ศีรษะของคุณเย็นตั้งแต่ก่อน, ระหว่าง และหลังการรักษา โดยอาจใช้การประคบน้ำแข็ง หรือสวมหมวกที่มีน้ำแข็งอยู่
คุณอาจรู้สึกเย็นระหว่างการรักษา แต่แพทย์และทีมบุคลากรด้านเคมีบำบัดที่กำลังดูแลคุณ จะทำพยายามทำให้คุณรู้สึกสบายตัวมากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ ในโรงพยาบาลอาจไม่มีอุปกรณ์สำหรับการประคบน้ำแข็ง ซึ่งแพทย์หรือพยาบาลจะแจ้งให้คุณทราบก่อนหากที่โรงพยาบาลมีอุปกรณ์ดังกล่าวและการประคบน้ำแข็งมีความเหมาะสมสำหรับคุณ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
หากผมของคุณไม่ได้ร่วงจนหมดศีรษะ แต่ผมบางลง หรือแห้ง หรือแตกหัก สิ่งสำคัญคือคุณต้องดูแลเส้นผมอย่างระมัดระวังและให้ความใส่ใจ เพราะจะช่วยลดการหลุดร่วงของเส้นผมเพิ่มเติมได้
คำแนะนำสำหรับการดูแลเส้นผมและผิวหนังระหว่างและหลังการรักษามะเร็ง
มันคือสิ่งสำคัญที่คุณจะต้องดูแลเส้นผมของคุณผิวหนังด ทั้งระหว่างและหลังการรักษามะเร็ง
การดูแลเส้นผม:
- สระผมอย่างน้อย 1 ครั้ง ทุกๆ 2 วัน
- ใช้ผลิตภัณฑ์สำหรับผมชนิดที่มีความอ่อนโยน
- ให้สอบถามกับทีมแพทย์รังสีรักษาว่าคุณสามารถใช้ผลิตภัณฑ์ใดๆ ที่บริเวณที่ได้รับรังสีรักษาได้หรือไม่
- ใช้ครีมนวดผมเฉพาะที่บริเวณผมส่วนกลางและส่วนปลายเท่านั้น
- เช็ดผมเปียกด้วยผ้าขนหนูและใช้หวีซี่กว้าง
- สวมหมวกนิ่มๆ หรือผ้าโพกศีรษะตอนกลางคืน
- รับประทานอาหารให้หลากหลายและสมดุล
- หลีกเลี่ยงการใช้เครื่องเป่าผม, เครื่องรีดผม หรือเครื่องม้วนผม
- หลีกเลี่ยงการทำสีผม ดัดผม หรือยืดผม
- พยายามหลีกเลี่ยงการผูกผมด้วยหนังยางที่แน่นเกินไป
- ถ้าคุณมีผมร่วง สิ่งสำคัญคือต้องดูแลผิวหนังบริเวณนั้นและในที่อื่นๆ ที่คุณยังมีผมอยู่ด้วย
การดูแลผิวหนัง:
หลีกเลี่ยงการใช้ผลิตภัณฑ์ระงับกลิ่นกาย (deodorants), สบู่, น้ำหอม และโลชั่น หากคุณกำลังได้รับรังสีรักษา (ฉายแสง) ให้สอบถามกับทีมแพทย์ที่ทำการฉายแสงให้กับคุณว่าผลิตภัณฑ์ใดบ้างที่สามารถใช้ได้
- สระผม (หรือทำความหนังศีรษะ) ด้วยแชมพูทุกวัน
- เลือกใช้ครีมทาผิวที่ช่วยให้ผิวชุ่มชื้นที่ปราศจากน้ำหอม (unperfumed moisturizer)
- เลือกใช้หมอนที่ทำจากเส้นใยธรรมชาติ
- ปกป้องศีรษะของคุณจากแสงอาทิตย์และความเย็น
คำแนะนำในการเตรียมพร้อมรับมือกับอาการผมร่วง
หากมีแนวโน้มว่าคุณจะมีอาการผมร่วงระหว่างการรักษาโรคมะเร็ง คุณสามารถเตรียมพร้อมรับมือได้ด้วยวิธีการดังต่อไปนี้:
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
- รับประทานอาหารที่เป็นประโยชน์ต่อสุขภาพและหลากหลาย ก่อนการรักษามะเร็งจะเริ่มต้นขึ้น เพื่อช่วยให้ร่างกายมีความพร้อมในการรับมือได้มากขึ้น
- ให้พูดคุยกับเพื่อนและครอบครัวของคุณเกี่ยวกับการหลุดร่วงของผมที่จะเกิดขึ้น
- หาซื้อหมวกหรือผลิตภัณฑ์สำหรับสวมที่ศีรษะเพื่อป้องกันศีรษะคุณ
- ให้พูดคุยกับผู้อื่นที่มีภาวะผมร่วงจากการรักษามะเร็งเพื่อแลกเปลี่ยนเคล็ดลับในการรับมือกับปัญหานี้
- หากคุณตัดสินใจที่จะใส่วิกผม ให้ซื้อก่อนเริ่มการรักษา เพราะคุณจะได้เลือกวิกผมให้ตรงกับความชอบของคุณ เช่น สีผมและทรงผมของวิก และเมื่อจำเป็นต้องใส่ คุณจะได้หยิบมาสวมได้ทันที
- เลือกซื้อผลิตภัณฑ์ที่จะช่วยคุณรับมือรับการหลุดร่วงของขนคิ้วและขนตาไว้ให้พร้อม
- คุณควรพิจารณาตัดผมให้สั้นลง:
- คุณอาจพบว่าการตัดผมในช่วงนี้ทำได้ง่ายขึ้น
- อย่าใช้ใบมีดโกนเพื่อโกนศีรษะของคุณ
- ดีที่สุดคือให้ตัดผมขณะที่ผมแห้งและสะอาด
- คุณอาจหาข้อมูลร้านเสริมสวยที่มีความเชี่ยวชาญในการจัดแต่งทรงผมของผู้ที่ได้รับผลกระทบจากการรักษาโรคมะเร็งในการตัดผมให้กับคุณ
อะไรคือทางเลือกของฉัน?
มีหลายวิธีที่ปกปิดอาการผมร่วงของคุณ ไม่ว่าจะเป็น หมวก ผ้าคลุมผม ผ้าโพกศีรษะ ซึ่งเป็นตัวเลือกที่นิยมทั้งผู้หญิงและผู้ชาย
- หมวก-มีหมวกหลายทรงและรูปแบบให้คุณเลือกตามความชอบ
- ผ้าคลุมผม-มีหลายสี และผ้าหลายแบบให้เลือกมากมาย ผ้าน้ำหนักเบา เช่น ผ้าฝ้าย (คอตตอน) จะดีที่สุด
- ผ้าโพกศีรษะ-สวมใส่ได้ง่ายและหาซื้อได้ไม่ยาก
- วิกผม-คุณสามารถเลือกทรงผมของวิกด้วยรูปแบบสไตล์ที่คุณคุ้นเคย หรือลองเลือกทรงผมใหม่ๆ ก็ได้
หากคุณยังมีผมหลงเหลืออยู่บ้าง การเปลี่ยนทรงผมจะช่วยปกปิดอาการผมร่วงไม่ให้คนอื่นเห็นได้ ผู้เชี่ยวชาญในการทำผมจะให้คำแนะนำแก่คุณได้
ในบางสถานการณ์การผ่าตัดเพื่อปลูกผมอาจเป็นทางเลือกสำหรับคนที่ผมร่วงถาวรแล้วไม่กลับมางอกใหม่
และคุณอาจไม่จำเป็นต้องสวมใส่อะไรบนศีรษะก็ได้ เพราะเครื่องประดับ เสื้อผ้า และการแต่งหน้าจะแสดงความเป็นตัวตนของคุณและดึงความสนใจของผู้อื่นออกจากการสูญเสียเส้นผมของคุณได้เช่นกัน
ภายหลังการรักษามะเร็ง
เมื่อผมของคุณกลับมางอกใหม่หลังการรักษามะเร็ง คุณอาจพบถึงความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น
โดยทั่วไปผมมักกลับมางอกใหม่หลังจากรักษาด้วยยาเคมีบำบัดจนครบคอร์สการรักษาแล้ว ผมอาจบาง หยิก หรือมีสีแตกต่างไปจากเดิม โดยผมอาจขึ้นใหม่ไม่สม่ำเสมอ แต่การเปลี่ยนแปลงนี้จะเป็นไม่นาน และจะค่อยๆ กลับมาเป็นปกติเหมือนสภาพผมเดิมของตัวคุณเอง
ส่วนผม/เส้นขนที่จะขึ้นหลังจากได้รับการฉายรังสี (ฉายแสง) จะขึ้นกับชนิดและจำนวนครั้งของการรักษาที่คุณได้รับ รวมถึงบริเวณของร่างกายที่ได้รับการรักษาด้วย หากเส้นผมของคุณกลับมางอกใหม่ มักเริ่มขึ้นใหม่หลังรักษาไปแล้ว 3-6 เดือน ซึ่งอาจขึ้นเป็นหย่อมๆ บาง หรือมีสีเปลี่ยนไปจากเดิม
ในบางครั้งผมร่วง/ขนร่วง อาจเป็นถาวร ถ้าคุณมีผมร่วงที่ศีรษะ คุณอาจสวมวิก สวมหมวก ผ้าคลุมผม ผ้าโพกผม ทนแทนได้
เมื่อเส้นผมของคุณกลับมางอกใหม่:
- เลือกใช้แชมพูและผลิตภัณฑ์ที่ไม่ระคายเคืองหนังศีรษะของคุณ
- เมื่อเส้นผมของคุณยาวมากขึ้นพอที่จะเป็นทรงแล้ว คุณอาจไม่จำเป็นต้องคลุมผมเพื่อปกปิดอีก
- เลือกช่างทำผมที่เข้าใจสถานการณ์ของคุณ ถ้าผมของคุณบาง คุณอาจขอใช้บริการต่อเส้นผมได้
- คุณอาจทำสีผมหรือดัดผมได้ แต่ให้ขอคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญก่อนการทำ
https://www.nhsinform.scot/illnesses-and-conditions/cancer/side-effects/hair-loss
