ยาคุมกำเนิดฮอร์โมนรวม แบบแผง 21 เม็ด ที่มี Ethinylestradiol ไม่เกิน 0.020 มิลลิกรัม
สำหรับยาคุมกำเนิดยี่ห้อ เมลลิแอน (Meliane), เมอซิลอน (Mercilon), แอนนี่ ลินน์ 21 (Annylyn 21), โลล่า (Lola), ไซโคลเม็กซ์-20 (Cyclomex-20), ไลน่า (Lina), มินนี (Minny), ลินดี้เนท 20 (Lindynette 20) และ ออนเจล 20 แบบ 21 เม็ด (Onjel 20 (21's))
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
ใน 1 แผงของยาคุม จะมีเฉพาะเม็ดยาฮอร์โมน 21 เม็ด
เนื่องจากไม่มีเม็ดยาหลอก ดังนั้น เมื่อรับประทานยาหมดแผง จึงต้องเว้น 7 วัน ก่อนเริ่มรับประทานแผงใหม่
สำหรับยาคุมกำเนิดที่มีปริมาณ Ethinylestradiol ไม่เกิน 0.020 มิลลิกรัม (หรือ ไม่เกิน 20 ไมโครกรัม) ในกรณีที่ลืมรับประทานยา หรือเริ่มแผงใหม่ช้า มีแนวทางแก้ไขดังนี้...
- กรณีที่ 1 ลืมรับประทานยา (หรือเริ่มแผงใหม่ช้า) 1 วัน
- กรณีที่ 2 ลืมรับประทานยา (หรือเริ่มแผงใหม่ช้า) ติดต่อกันตั้งแต่ 2 วันขึ้นไป
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
- ให้รับประทานทันทีที่นึกได้ 1 เม็ด แล้วรับประทานเม็ดต่อไปตามปกติ (หากนึกได้ตอนที่ต้องรับประทานยาคุมในเวลาเดิมที่เคยใช้ ให้รับประทานพร้อมกันทีเดียว 2 เม็ด แต่อาจทำให้คลื่นไส้)
- มีเพศสัมพันธ์ได้ ไม่จำเป็นต้องใช้วิธีคุมกำเนิดอื่น ๆ (เช่น ถุงยาง, ยาคุมฉุกเฉิน) ร่วมด้วย
ตัวอย่าง
สมมติว่าลืมรับประทานยาคุมในวันจันทร์ ตามภาพนี้
หากนึกขึ้นได้ในวันอังคารตอนเช้า หรือก่อนเวลารับประทานยาตามเวลาปกติของวันอังคาร ให้รับประทานยาเม็ดที่ลืมทันทีที่นึกได้
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
แล้วคืนวันอังคาร (หรือเวลาเดิมที่รับประทานยาในแต่ละวัน) ก็รับประทานยาตามปกติ
แต่หากนึกได้ตอนกลางคืนวันอังคาร ก็ต้องรับประทานยาเม็ดที่ลืมกับยาเม็ดของวันอังคารพร้อมกันไปเลย
- ให้รับประทานทันทีที่นึกได้ 1 เม็ด แล้วรับประทานเม็ดต่อไปตามปกติ (หากนึกได้ตอนที่ต้องรับประทานยาคุมในเวลาเดิมที่เคยใช้ ให้รับประทานพร้อมกันทีเดียว 2 เม็ด แต่อาจทำให้คลื่นไส้)
- งดมีเพศสัมพันธ์ หรือใช้ถุงยางร่วมด้วย จนกว่าจะใช้ยาต่อเนื่องกันครบ 7 วัน
- ถ้าลืมรับประทานยาในสัปดาห์แรก (7 เม็ดแรกของแผง) หรือเริ่มแผงใหม่ช้า ติดต่อกันตั้งแต่ 2 วันขึ้นไป แล้วมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ใส่ถุงยางในช่วงนี้ไปแล้ว ให้รับประทานยาคุมฉุกเฉินด้วย
- ถ้าลืมรับประทานยาในสัปดาห์ที่สาม (7 เม็ดสุดท้ายของแผง) ติดต่อกันตั้งแต่ 2 วันขึ้นไป เมื่อรับประทานยาหมดแผงนี้ ให้เริ่มแผงใหม่ในวันต่อไปได้เลยโดยไม่ต้องเว้นว่าง 7 วัน
คราวนี้มาดูตัวอย่างดีกว่าค่ะ เห็นภาพประกอบน่าจะช่วยให้เข้าใจได้ง่ายขึ้น (หวังว่าจะไม่งงหนักไปกว่าเดิม ฮ่า...) รอบนี้จะยกตัวอย่างเป็น 4 กรณีนะคะ คือ การเริ่มแผงใหม่ช้า และการลืมรับประทานยาแยกตามช่วงเวลาที่ลืม ว่าเป็นสัปดาห์ที่ 1, 2 หรือ 3 ของแผง ดังนี้ค่ะ...
ตัวอย่างที่ 1 กรณีเริ่มแผงใหม่ช้า ตั้งแต่ 2 วันขึ้นไป
ตัวอย่างที่ 2 กรณีลืมรับประทานยาในช่วงสัปดาห์แรก ติดต่อกันตั้งแต่ 2 วันขึ้นไป
ตัวอย่างที่ 3 กรณีลืมรับประทานยาในช่วงสัปดาห์ที่สอง ติดต่อกันตั้งแต่ 2 วันขึ้นไป
ตัวอย่างที่ 4 กรณีลืมรับประทานยาในช่วงสัปดาห์ที่สาม ติดต่อกันตั้งแต่ 2 วันขึ้นไป
ตัวอย่างที่ 1 กรณีเริ่มแผงใหม่ช้า ตั้งแต่ 2 วันขึ้นไป
สมมติว่าต้องเริ่มรับประทานยาคุมในวันจันทร์ ซึ่งจะแกะเม็ดยาประจำวันจันทร์ตำแหน่งที่ 1, 2 หรือ 3 ก็ได้ ในที่นี้ ภาพตัวอย่างจะใช้ตำแหน่งที่ 1 นะคะ
ปรากฏว่าลืมรับประทานไป 2 วัน มานึกขึ้นได้ก็เป็นวันพุธซะแล้ว
วิธีการแก้ไขคือ ในวันพุธ จะต้องรับประทานยาคุม 2 เม็ดค่ะ หากนึกได้ตอนเช้า ให้รับประทานเม็ดแรกที่ลืม(คือเม็ดวันจันทร์)ก่อน 1 เม็ด แล้วค่อยรับประทานตอนกลางคืน(เม็ดวันพุธ)อีก 1 เม็ด เพื่อลดอาการคลื่นไส้อาเจียนที่อาจเกิดขึ้น
แต่ถ้านึกได้ช้า ไม่สามารถรับประทานแยกเวลาได้ ก็ไม่เป็นไรค่ะ... รับประทานทีเดียว 2 เม็ดไปเลย
แล้ววันต่อ ๆ ไปก็รับประทานต่อตามลูกศรวันละ 1 เม็ดเช่นเดิมค่ะ
ยาเม็ดวันอังคารที่เหลืออยู่ ก็ทิ้งไปได้เลยค่ะ จะได้ไม่แกะมาใช้ผิดเม็ดเวลารับประทานยาในวันต่อ ๆ ไป
แต่หากมั่นใจว่าจะไม่สับสน สามารถเหลือไว้ตามเดิมเผื่อใช้ยามจำเป็น เช่น ทำเม็ดยาอื่นหล่นหายตอนแกะออกจากแผง หรืออาเจียนภายใน 2 ชั่วโมงหลังรับประทานยาคุมเม็ดอื่น ๆ ก็ได้ค่ะ
เนื่องจากมีการเริ่มแผงใหม่ช้า ผลในการคุมกำเนิดจากแผงเดิมหมดลงแล้ว หากมีเพศสัมพันธ์ไปแล้วโดยที่ไม่ได้ใส่ถุงยาง จะต้องรับประทานยาคุมฉุกเฉินด้วยนะคะ
ผลในการคุมกำเนิดจะเริ่มขึ้นอีกครั้ง เมื่อมีการใช้ยาคุมต่อเนื่องกัน 7 วัน ดังนั้น ต่อจากนี้จะต้องใช้ถุงยางร่วมด้วยหากมีเพศสัมพันธ์ ไปจนกว่าจะรับประทานยาติดต่อกันครบ 7 วันค่ะ
ตัวอย่างที่ 2 กรณีลืมรับประทานยาในช่วงสัปดาห์แรก ติดต่อกันตั้งแต่ 2 วันขึ้นไป
สมมติว่าเริ่มรับประทานยาในวันจันทร์นะคะ แล้วต่อมาในวันพฤหัสบดีและวันศุกร์ กลับลืมรับประทานยา
ในวันเสาร์จะต้องรับประทานยา 2 เม็ด คือเม็ดวันพฤหัสและเม็ดวันเสาร์ โดยที่หากนึกได้ตอนเช้า ให้รับประทานเม็ดแรกที่ลืม(คือเม็ดวันพฤหัส)ก่อน 1 เม็ด แล้วค่อยรับประทานตอนกลางคืน(เม็ดวันเสาร์)อีก 1 เม็ด
ถ้านึกได้ช้า ไม่สามารถรับประทานแยกเวลาได้ ก็รับประทานทีเดียว 2 เม็ดไปเลยค่ะ แต่อาจคลื่นไส้หน่อย
แล้ววันต่อ ๆ ไปก็รับประทานต่อตามลูกศรวันละ 1 เม็ดเช่นเดิมค่ะ
ยาเม็ดวันศุกร์ที่เหลืออยู่ ก็ทิ้งไปได้เลยค่ะ จะได้ไม่แกะมาใช้ผิดเม็ดเวลารับประทานยาในวันต่อ ๆ ไป
แต่หากมั่นใจว่าจะไม่สับสน สามารถเหลือไว้ตามเดิมเผื่อใช้ยามจำเป็น เช่น ทำเม็ดยาอื่นหล่นหายตอนแกะออกจากแผง หรืออาเจียนภายใน 2 ชั่วโมงหลังรับประทานยาคุมเม็ดอื่น ๆ ก็ได้ค่ะ
หากในสัปดาห์แรกที่ใช้ยาคุมแผงนี้ ได้มีเพศสัมพันธ์ไปแล้วโดยที่ไม่ได้ใส่ถุงยาง จะต้องรับประทานยาคุมฉุกเฉินเพื่อป้องกันการตั้งครรภ์ด้วยนะคะ
และจะต้องใช้ถุงยางร่วมด้วยหากมีเพศสัมพันธ์ จนกว่าจะรับประทานยาติดต่อกันครบ 7 วันค่ะ
ตัวอย่างที่ 3 กรณีลืมรับประทานยาในช่วงสัปดาห์ที่สอง ติดต่อกันตั้งแต่ 2 วันขึ้นไป
สมมติว่าเริ่มรับประทานยาในวันจันทร์นะคะ สัปดาห์แรกรับประทานต่อเนื่องตามปกติ แต่กลับลืมรับประทานในสัปดาห์ที่ 2 ติดต่อกันตั้งแต่ 2 วันขึ้นไป สมมติ(อีกครั้ง)ว่าลืมวันพฤหัสและศุกร์ที่สองของแผง ตามภาพ...
ในวันเสาร์จะต้องรับประทานยา 2 เม็ด คือเม็ดวันพฤหัสและเม็ดวันเสาร์ โดยที่หากนึกได้ตอนเช้า ให้รับประทานเม็ดแรกที่ลืม(คือเม็ดวันพฤหัส)ก่อน 1 เม็ด แล้วค่อยรับประทานตอนกลางคืน(เม็ดวันเสาร์)อีก 1 เม็ด
ถ้านึกได้ช้า ไม่สามารถรับประทานแยกเวลาได้ ก็รับประทานทีเดียว 2 เม็ดไปเลยค่ะ แต่อาจคลื่นไส้หน่อย
แล้ววันต่อ ๆ ไปก็รับประทานต่อตามลูกศรวันละ 1 เม็ดเช่นเดิมค่ะ
ยาเม็ดวันศุกร์ที่เหลืออยู่ ก็ทิ้งไปได้เลยค่ะ จะได้ไม่แกะมาใช้ผิดเม็ดเวลารับประทานยาในวันต่อ ๆ ไป
แต่หากมั่นใจว่าจะไม่สับสน สามารถเหลือไว้ตามเดิมเผื่อใช้ยามจำเป็น เช่น ทำเม็ดยาอื่นหล่นหายตอนแกะออกจากแผง หรืออาเจียนภายใน 2 ชั่วโมงหลังรับประทานยาคุมเม็ดอื่น ๆ ก็ได้ค่ะ
เนื่องจากได้รับประทานยาต่อเนื่องกันอย่างน้อย 7 วันแล้วในสัปดาห์แรก ดังนั้นแม้ในสัปดาห์ที่สองนี้จะได้มีเพศสัมพันธ์ไปแล้วโดยที่ไม่ได้ใส่ถุงยาง ก็ไม่ต้องรับประทานยาคุมฉุกเฉินค่ะ
แต่ต่อจากนี้ จะต้องใส่ถุงยางเมื่อมีเพศสัมพันธ์ไปจนกว่าจะรับประทานยาติดต่อกันครบ 7 วันนะคะ
ตัวอย่างที่ 4 กรณีลืมรับประทานยาในช่วงสัปดาห์ที่สาม ติดต่อกันตั้งแต่ 2 วันขึ้นไป
สมมติว่าเริ่มรับประทานยาในวันจันทร์นะคะ สัปดาห์ที่ 1-2 รับประทานต่อเนื่องตามปกติ แต่กลับลืมรับประทานในสัปดาห์ที่ 3 ติดต่อกันตั้งแต่ 2 วันขึ้นไป สมมติ(อีกครั้ง)ว่าลืมวันพุธและวันพฤหัสบดีที่สามของแผง ตามภาพ...
ในวันศุกร์จะต้องรับประทานยา 2 เม็ด คือเม็ดวันพุธและเม็ดวันศุกร์ โดยที่หากนึกได้ตอนเช้า ให้รับประทานเม็ดแรกที่ลืม(คือเม็ดวันพุธ)ก่อน 1 เม็ด แล้วค่อยรับประทานตอนกลางคืน(เม็ดวันศุกร์)อีก 1 เม็ด
ถ้านึกได้ช้า ไม่สามารถรับประทานแยกเวลาได้ ก็รับประทานทีเดียว 2 เม็ดไปเลยค่ะ แต่อาจคลื่นไส้หน่อย
แล้ววันต่อ ๆ ไปก็รับประทานต่อตามลูกศรวันละ 1 เม็ดเช่นเดิมค่ะ
ยาเม็ดวันพฤหัสบดีที่เหลืออยู่ ก็ทิ้งไปได้เลยค่ะ จะได้ไม่แกะมาใช้ผิดเม็ดเวลารับประทานยาในวันต่อ ๆ ไป
เนื่องจากได้รับประทานยาต่อเนื่องกันอย่างน้อย 7 วันแล้วในช่วงที่ผ่านมา ดังนั้นแม้ในสัปดาห์ที่สามนี้จะได้มีเพศสัมพันธ์ไปแล้วโดยที่ไม่ได้ใส่ถุงยาง ก็ไม่ต้องรับประทานยาคุมฉุกเฉินค่ะ
แต่ต่อจากนี้ จะต้องใส่ถุงยางเมื่อมีเพศสัมพันธ์ไปจนกว่าจะรับประทานยาติดต่อกันครบ 7 วันนะคะ
และเมื่อรับประทานยาคุมในแผงนี้หมด ไม่ต้องเว้นว่าง 7 วัน แต่ให้เริ่มแผงใหม่ในวันต่อไปเลยค่ะ ซึ่งทำให้เดือนนี้อาจไม่มีเลือดประจำเดือน (เพราะไม่ได้เว้นระยะปลอดฮอร์โมน 7 วันตามปกติ) หรืออาจมีประจำเดือนมาแล้วเมื่อลืมรับประทานยาต่อเนื่องกันหลายวัน ก็ไม่ต้องตกใจนะคะ เดือนต่อ ๆ ไปเมื่อรับประทานยาคุมกำเนิดได้ถูกต้องและสม่ำเสมอ รอบประจำเดือนก็จะกลับมาปกติเองค่ะ
แหม... ยาคุมแบบนี้ไม่เหมาะกับคนขี้ลืมเลยนะคะ
ใช่แล้วค่ะ ถ้าลืมอยู่เรื่อย ๆ ก็คงต้องปรึกษาแพทย์เพื่อเปลี่ยนเป็นวิธีคุมกำเนิดที่ไม่ต้องใช้ยาบ่อย ๆ เช่น ยาฉีดคุมกำเนิด, ยาฝังคุมกำเนิด และการใส่ห่วงอนามัยแทนน่าจะดีกว่านะคะ
เอกสารอ้างอิง
- World Health Organization. Selected practice recommendations for contraceptive use. Geneva: World Health Organization, 2016.
