กรดประเภทต่างๆ มีหน้าที่และประโยชน์อย่างไร

ในชีวิตประจำวันของทุกคนมักจะมีการเกี่ยวข้องกับสารเคมีต่างๆ ไม่ว่าทั้งทางตรงหรือทางอ้อมก็ตาม สารต่างๆ เหล่านี้ล้วนแต่มีประโยชน์และโทษ โดยเฉพาะกรดในอาหาร หากรู้และเข้าใจย่อมไปสู่การนำไปใช้ได้อย่างถูกต้องและเกิดประโยชน์สูงสุด

กรดประเภทต่างๆ

1.  กรดอินทรีย์ คือกรดที่ได้จากสิ่งมีชีวิต ได้แก่ กรดซิตริก กรดแอสคอบิก กรดอะซิตริก และกรดฟอร์มิก

• กรดซิตริก

หรือที่เรียกกันว่ากรดมะนาว พบได้ในผลไม้ที่มีรสเปรี้ยวอย่างเช่นส้มและมะนาว ใช้ในการทำอาหารให้มีรสเปรี้ยวหรือสมดุล ปรุงแต่งกลิ่นและรส เป็นสารกันหืนหรือกันเสีย ใช้ผสมในอาหารประเภทเนื้อเพื่อทำให้มีความนุ่มน่ารับประทานมากขึ้น

ทำหน้าที่ควบคุมความเป็นกรด – เบส ช่วยทำให้ยามีการแตกตัวได้ไวหรือป้องกันการจับตัวของยา ทำให้ยาเป็นฟองฟู่ เป็นส่วนผสมในน้ำยาเซ็ตผม ครีมบำรุงผม ทำให้เกิดความแวววาว ใช้แทนสารฟอสเฟตในผงซักฟอก เป็นสารบัพเฟอร์ในการถ่ายภาพ ล้างโลหะ ล้างสนิม ล้างหมึกพิมพ์ บำบัดน้ำเสีย

เป็นส่วนผสมของปุ๋ยในน้ำหมักเพื่อทำหน้าที่ยับยั้งการเติบโตของเชื้อรา เป็นส่วนผสมในอาหารสัตว์ ช่วยให้สัตว์สามารถย่อยหรือดูดซึมสารอาหารได้ง่าย ยับยั้งเชื้อจุลินทรีย์ในระบบทางเดินอาหารของสัตว์

• กรดแอสคอบิก

หรือที่เรียกกันว่าวิตามินซี พบได้ในผลไม้รสเปรี้ยวอย่างเช่นผลไม้ตระกูลเบอร์รี่ ผักใบเขียว แคนตาลูป มันฝรั่ง มะเขือเทศ ดอกกะหล่ำ พริกไทย เป็นวิตามินที่ละลายน้ำได้ ช่วยในการต่อต้านอนุมูลอิสระ สร้างคอลลาเจน ช่วยไม่ให้เลือดออกตามไรฟัน ป้องกันโรคหวัด ลดความเสี่ยงและป้องกันการเกิดโรคมะเร็ง เพิ่มการดูดซึมของธาตุเหล็ก รักษาแผลสดและแผลไฟไหม้ให้หายไวขึ้น

• กรดอะซิติก

หรือที่เรียกกันว่ากรดน้ำส้ม เป็นวัตถุดิบสำคัญในการผลิตน้ำส้มสายชู มีลักษณะกลิ่นเฉพาะตัว สามารถรวมตัวได้ดีในน้ำ แอลกอฮอล์ และกลีเซอริน เกิดจากการหมักกับแป้งมัน ข้าว หรือน้ำผลไม้ หรือจากการหมักกับแบคทีเรีย โดยเปลี่ยนแอลกอฮอล์ให้เป็นกรดอะซิติก

ใช้ผลิตน้ำส้มสายชู โดยนำมาเจือจางจะได้เป็นน้ำส้มสายชูหมัก น้ำส้มสายชูกลั่น และน้ำส้มเทียม ใช้เป็นสารเคมีสำคัญในการทำปฏิกิริยาเคมีกระบวนการผลิตสารอนุพันธ์ของกรดอะซิติก ใช้เป็นส่วนผสมในอาหารสำหรับทำหน้าที่ป้องกันการเติบโตของเชื้อจุลินทรีย์ไม่ให้อาหารบูดเน่า

ปรับสภาพความเป็นกรด – เบส ใช้เพิ่มรสเปรี้ยวในอาหาร เช่น น้ำสลัด ผักดอง ผลไม้ดอง และซอสต่างๆ เป็นน้ำยากำจัดเชื้อรา น้ำหมักชีวภาพ รวมทั้งเป็นสารเจือจางร่วมกับสารอื่นๆ ในทางการแพทย์ เพื่อใช้หยอดหูและยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อราหรือจุลินทรีย์

• กรดฟอร์มิก

เป็นกรดที่เกิดจากการสังเคราะห์โดยจุลินทรีย์ที่ได้จากการหมัก หรือการเผาไหม้ที่เกิดจากการรมควัน มีกลิ่นฉุนแรง ใช้เป็นสารกันเสีย

2.  กรดอนินทรีย์ เป็นกรดที่ได้จากแร่ธาตุ เช่น กรดไฮคลอริก กรดไนตริก กรดคาร์บอนิก กรดซัลฟูริก

• กรดไฮคลอริก

หรือที่เรียกกันว่ากรดเกลือ นิยมใช้ในอุตสาหกรรมเคมีต่างๆ ใช้ในการผลิตผงชูรส ชุบสีโลหะ ถลุงแร่เพื่อผลิตดีบุก ใช้กัดผิวและทำความสะอาดผิวโลหะ ใช้ในกระบวนการฆ่าเชื้อในระบบน้ำและบำบัดน้ำเสีย

• กรดไนตริก

หรือที่เรียกกันว่ากรดดินประสิว มีฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อ นิยมใช้ในอุตสาหกรรมการทำความสะอาด ป้องกันเชื้อรา ใช้ทำความสะอาดผักและผลไม้ ปรับความเป็นกรดของน้ำ ป้องกันการเติบโตของจุลินทรีย์ รวมทั้งป้องกันการตกตะกอนของโลหะ

• กรดคาร์บอนิก

เป็นกรดประเภทหนึ่งที่มีอะตอมของคาร์บอนเป็นส่วนประกอบหลัก มักนำมาใช้เป็นส่วนประกอบในน้ำอัดลม

• กรดซัลฟูลิก

หรือที่เรียกกันว่ากรดกำมะถัน เป็นกรดแก่ที่มีฤทธิ์ในการกัดกร่อนโลหะ สามารถทำให้เกิดการลุกไหม้หรือระเบิดได้ หากมีความร้อนและประกายไฟ ใช้เป็นสารเริ่มต้นที่สำคัญในอุตสาหกรรมเคมี การผลิตปุ๋ย เส้นใยสังเคราะห์ และทำแบตเตอรี่    

กรดที่เราพบในชีวิตประจำวันมักเป็นกรดที่ละลายในน้ำได้ สำหรับกรดที่มาจากธรรมชาติจะมีประโยชน์กับสุขภาพของเรามาก อีกทั้งยังหาได้ในผักและผลไม้ทั่วไปด้วย ส่วนกรดที่ได้จากการสังเคราะห์จะไม่มีประโยชน์ต่อร่างกาย แต่จะมีประโยชน์อย่างยิ่งในการนำไปใช้กับอุตสาหกรรมทางด้านต่างๆ