คำถาม : โรคกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน หรือที่รู้จักกันดีว่าหัวใจวาย (heart attack) กับโรคหลอดเลือดสมอง หรือที่รู้จักกันดีว่าเส้นเลือดในสมองอุดตัน (stroke) ต่างกันอย่างไร?
ทุกครั้งที่มีการไปบรรยายเกี่ยวกับการช่วยชีวิตขั้นพื้นฐานหรือเรื่องหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันให้กับบุคคลทั่วไปฟัง มักจะมีอย่างน้อย 1 คนที่คิดว่าหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันกับสมองขาดเลือดเฉียบพลันเป็นสิ่งเดียวกันแต่เรียกได้ 2 ชื่อ ซึ่งในความเป็นจริงแล้วไม่ใช่
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
คำตอบ : โรคกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน เกิดจากภาวะที่เกิดลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดหัวใจเฉียบพลัน ทำให้เลือดไม่สามารถผ่านไปได้ เมื่อกล้ามเนื้อหัวใจไม่ได้รับเลือดก็จะค่อยๆ ตายลง ซึ่งไม่มีใครสามารถบอกได้ว่าจะเกิดขึ้นเมื่อไร ในบางรายอาจมีสุขภาพปกติ แข็งแรง แต่อยู่ๆ ก็กลับมีอาการผิดปกติ เช่น แน่นหน้าอก รู้สึกอึดอัด เหนื่อย เกิดขึ้น ในขณะที่โรคหลอดเลือดสมอง คือ ภาวะที่สมองขาดเลือดไปเลี้ยงเนื่องจากหลอดเลือดตีบ หลอดเลือดอุดตัน หรือหลอดเลือดแตก ส่งผลให้เนื้อเยื่อในสมองถูกทำลาย การทำงานของสมองหยุดชะงัก สมองขาดเลือดเฉียบพลัน เมื่อสมองขาดเลือดจะทำให้สมองไม่สามารถทำงานได้ตามปกติ ซึ่งอาการแสดงต่างๆ จะมากหรือน้อยขึ้นกับระดับความรุนแรงและตำแหน่งของสมองที่ถูกทำลาย
คำว่าหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันเป็นคำที่ค่อนข้างมีความหมายตรงตัว ในขณะที่สมองขาดเลือดเฉียบพลัน เป็นคำที่อาจทำให้เกิดความสับสนได้ บางคนกล่าวถึงสมองขาดเลือดเฉียบพลัน ว่ามาจาก หัตถ์พระเจ้า เนื่องจากผลที่รุนแรงและรวดเร็วของโรคนี้ และเนื่องจากมักมีความเข้าใจผิดระหว่างคำ 2 คำนี้ ในบางโรงพยาบาลจึงพยายามเปลี่ยนจากคำว่าสมองขาดเลือดเฉียบพลัน (stroke) เป็นคำว่า สมองวาย (brain attack)
ประเภทของโรคหลอดเลือดสมอง
โรคหลอดเลือดสมองสามารถแบ่งออกได้ 3 รูปแบบ คือ
- ประเภทที่เกิดจากการขาดเลือด (ischemic stroke)
- ประเภทที่เกิดจากการมีเลือดออกในสมอง (hemorrhagic stroke) ซึ่งมักเกิดจากหลอดเลือดโป่งพองในสมองแตก
- ประเภทที่เกิดจากการตีบตัวของเส้นเลือดแดงที่ไปเลี้ยงสมองชั่วคราว (transient ischemic attack) ทำให้มีอาการของโรคสมองขาดเลือดเฉียบพลันชั่วคราว ก่อนที่จะกลับเป็นปกติ
ชื่อเรียกอื่นของภาวะหัวใจวายเฉียบพลัน
หัวใจวายเป็นคำศัพท์ที่ใช้ในคนทั่วไปเพื่ออธิบายภาวะกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน (Acute Myocardial Infarction หรือ AMI) หรือภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน (Acute Coronary Syndrome หรือ ACS) ทั้ง 2 ภาวะนี้ไม่ได้เหมือนกันทั้งหมดแต่มีการรักษาเบื้องต้นเหมือนกัน
โดยสรุป
- โรคกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน หรือที่รู้จักกันดีว่าหัวใจวาย (heart attack) หมายถึง การอุดตันของเส้นเลือดแดงในหัวใจที่ทำให้เกิดการทำลายกล้ามเนื้อหัวใจ
- โรคหลอดเลือดสมอง หรือที่รู้จักกันดีว่าเส้นเลือดในสมองอุดตัน (stroke) คือ ภาวะที่เส้นเลือดแดงที่ไปเลี้ยงสมองอุดตัน
- บางคนอาจเรียกว่า สมองวาย ซึ่งไม่เหมือนกับประเภทหนึ่งของภาวะนี้ที่มีการอุดตันเกิดขึ้นเพียงชั่วคราว (transient ischemic attack)
- ไม่ว่าคุณจะเรียกว่าภาวะหรือโรคต่างๆ นี้ว่าอะไร หากคุณมีอาการของหัวใจวายเฉียบพลันหรือเส้นเลือดในสมองอุดตันให้โทรติดต่อ 1669 ทันที
