อาการเลือดกำเดาไหล และเวียนหัวบ่อยเกิดจากอะไร และมีวิธีดูแลรักษาตนเองยังไงคะ

การรักษาอาการเลือดกำเดาไหล

1. การรักษาด้วยตนเอง

โดยปกติ เลือดกำเดาที่ไหลจะเป็นอาการที่ไม่รุนแรงและไม่เป็นอันตราย ร่างกายจะมีกลไกทำให้เลือดแข็งตัวและหยุดไหลไปเอง แต่ผู้ป่วยสามารถดูแลรักษาอาการได้ด้วยตนเองที่บ้าน โดยไม่ต้องไปพบแพทย์ ซึ่งสามารถทำได้โดย

การห้ามเลือด
นั่งอยู่กับที่นิ่ง ๆ เอนตัวไปข้างหน้าเล็กน้อย ใช้นิ้วโป้งและนิ้วชี้บีบรูจมูก แล้วหายใจทางปากประมาณ 10 นาที หากผ่านไป 10 นาทีแล้วให้เลิกบีบจมูก หากเลือดกำเดายังไม่หยุดไหล ให้ทำตามขั้นตอนเดิมซ้ำอีกครั้ง
หากมีเลือดที่ไหลลงในปากหรือลำคอ ให้คายเลือดออกมา อย่ากลืนเลือดลงไป รวมถึงต้องไม่นอนราบ และไม่เงยหน้าขึ้นในขณะที่เลือดกำเดาไหล เพราะอาจกลืนเลือดลงไปในกระเพาะแล้วทำให้เกิดการระคายเคืองที่อาจทำให้เกิดอาการป่วยอื่น ๆ ตามมา เช่น การอาเจียน อาจใช้ผ้าชุบน้ำเย็นหรือผ้าห่อน้ำแข็งวางไว้บริเวณสันจมูก (ดั้งจมูก)
ไม่พ่นจมูก สั่งน้ำมูก หรือล้วงแคะจมูก เพราะจะทำให้อาการแย่ลง
หากพยายามห้ามเลือดกำเดาด้วยตนเองด้วยวิธีต่าง ๆ แล้วไม่ได้ผลและเลือดกำเดายังคงไหลอยู่อย่างต่อเนื่อง ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจรักษาต่อไป

การดูแลตนเองหลังเลือดหยุดไหล

พยายามไม่พ่นจมูก สั่งน้ำมูก หรือจามเป็นเวลา 24 ชั่วโมง หลังเลือดกำเดาหยุดไหล
หลีกเลี่ยงการอยู่ในที่อากาศแห้งหรือหนาวเย็น

2. การรักษาโดยแพทย์
หากเลือดกำเดาไม่หยุดไหล เมื่อไปถึงโรงพยาบาล แพทย์อาจทำการรักษาด้วยวิธีการดังต่อไปนี้

ในเบื้องต้น แพทย์อาจใช้สำลีหรือผ้าก๊อซอุดรูจมูก เพื่อทำให้เลือดหยุดไหล หรืออาจใช้วัสดุอุดห้ามเลือดอื่น ๆ ตามดุลยพินิจของแพทย์ เช่น ก๊อซเคลือบวาสลีนหรือน้ำมันปิโตรเลียม และฟองน้ำสังเคราะห์ที่จะพองตัวออกเมื่อสัมผัสกับน้ำ หลังจากนั้นแพทย์จะอนุญาตให้กลับไปพักรักษาตัวที่บ้านได้ โดยผู้ป่วยต้องใส่วัสดุอุดห้ามเลือดไว้ 2-3 วัน
กรณีที่มีสิ่งแปลกปลอมติดอยู่ภายในโพรงจมูกอันเป็นเหตุทำให้เกิดเลือดกำเดาไหล แพทย์จะหาวิธีนำสิ่งแปลกปลอมนั้นออกมา
หากเส้นเลือดที่แตกและเป็นสาเหตุของเลือดกำเดาไหลสามารถมองเห็นได้ชัดเจน แพทย์จะห้ามเลือดด้วยการจี้หยุดเลือดนั้นด้วยสารซิลเวอร์ไนเตรท (Silver Nitrate)
หากเลือดกำเดาเป็นชนิดเลือดที่ออกมาจากโพรงจมูกทางส่วนหลัง อาจต้องใช้วัสดุกดห้ามเลือดสำหรับชนิดนี้โดยเฉพาะ ซึ่งการใช้วัสดุชนิดนี้ในการกดห้ามเลือดอาจทำให้ผู้ป่วยเกิดความเจ็บปวด จึงอาจต้องใช้ยาระงับความรู้สึกในขณะใส่วัสดุนี้เข้าไปในรูจมูก และให้ยาแก้ปวดบรรเทาอาการปวดแก่ผู้ป่วยด้วย โดยผู้ป่วยเลือดกำเดาไหลชนิดนี้ต้องพักรักษาตัวอยู่ในโรงพยาบาลภายใต้การดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิด และวัสดุกดห้ามเลือดจะถูกใส่ทิ้งไว้ 2-3 วัน
หลังรักษาด้วยการใส่วัสดุกดห้ามเลือด 2-3 วันแล้วเลือดกำเดายังไม่หยุดไหล แพทย์อาจต้องทำการผ่าตัดหรือใช้วิธีการทางรังสีวิทยาเพื่อรักษาผู้ป่วยต่อไป

สาเหตุของเลือดกำเดาไหล
เลือดกำเดาไหลอาจเกิดจากเส้นเลือดฝอยหรือเส้นเลือดใหญ่ภายในจมูกแตก ซึ่งเลือดกำเดาไหลทั่วไป มีสาเหตุปัจจัยดังต่อไปนี้

- ล้วงหรือแคะจมูก
- จามบ่อย ๆ
- สั่งน้ำมูกแรงเกินไป
- จมูกได้รับการกระแทกอย่างรุนแรง หรือการประสบอุบัติเหตุ
- อุณหภูมิและสภาพอากาศที่เปลี่ยนแปลง โดยเฉพาะในอากาศหนาว หรืออากาศแห้ง โดยผู้ป่วยส่วนใหญ่มักเป็นเด็กที่มีอายุอยู่ในช่วง 2-10 ปี และผู้สูงวัยที่มีอายุอยู่ในช่วง 50-80 ปี
- การใช้ยาบางชนิดที่มีผลทำให้โพรงจมูกแห้ง อย่างกลุ่มยารักษาโรคภูมิแพ้ ยารักษาไข้หวัด รวมทั้งยารักษาไซนัสอักเสบ เช่น ยาต้านฮิสตามีน (Antihistamines) และยาแก้คัดจมูก (Decongestants)
- การใช้ยาแอสไพรินในปริมาณมาก

** หากมีเลือดกำเดาไหลบ่อย ๆ ผู้ป่วยควรไปพบแพทย์ เพราะอาจเป็นสัญญาณของอาการป่วยรุนแรงหรือความผิดปกติภายในร่างกาย ซึ่งมีโอกาสพบได้ไม่บ่อยนัก เช่น มีสิ่งแปลกปลอมติดค้างอยู่ภายในจมูก ปฏิกิริยาแพ้ต่อสารเคมี
โรคภูมิแพ้ หรือปฏิริยาต่อสารก่อภูมิแพ้ ภาวะความดันโลหิตสูง ภาวะเลือดออกผิดปกติ
ภาวะการแข็งตัวของเลือดผิดปกติ เช่น โรคฮีโมฟีเลย (Haemophilia) เป็นโรคที่เกิดความผิดปกติของร่างกายส่งผลทำให้เลือดไม่แข็งตัว ภาวะหลอดหลอดเลือดแข็ง (Atherosclerosis) การติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจส่วนบน
การเกิดมะเร็งในโพรงจมูก เป็นต้น