การตรวจหา Apolipoprotein A-I (Apo A-I) จากการเจาะเลือดไปตรวจควบคู่กับการตรวจไขมันชนิดอื่นๆ ทำเพื่อตรวจหาความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด คนทั่วไปที่ไม่มีอาการจำเพาะไม่จำเป็นต้องเข้ารับการตรวจโปรตีนชนิดนี้ และสามารถเข้ารับการตรวจไขมันอื่นๆ ได้ตามปกติ
ชื่ออื่น: Apo A
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
ชื่อทางการ: Apolipoprotein A-I
จุดประสงค์การตรวจ Apo A-I
การตรวจ Apolipoprotein A-I (Apo A-I) ควบคู่กับตรวจไขมันอื่นๆ ทำเพื่อหาความเสี่ยงที่จะเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด และอาจใช้เป็นทางเลือกแทนการตรวจคอเลสเตอรอล High-density lipoprotein (HDL) แต่โดยทั่วไปแล้วจะไม่ได้ตรวจเป็นประจำ
Apo A-I เป็นโปรตีนที่มีบทบาทที่จำเพาะต่อการเผาผลาญไขมัน และเป็นโปรตีนที่เป็นองค์ประกอบหลักของคอเลสเตอรอล HDL ซึ่งเป็นคอเลสเตอรอลชนิดดี โดยระดับของ Apo A-I มีแนวโน้มที่จะเพิ่มขึ้นและลดลงพร้อมกับระดับของคอเลสเตอรอล HDL และการขาด Apo A-I มักสัมพันธ์กับความเสี่ยงที่จะเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดเพิ่มขึ้น
ในบางกรณีแพทย์อาจพิจารณาให้ตรวจ Apo A-I เพื่อวัตถุประสงค์ดังนี้
- วินิจฉัยภาวะที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรม หรือภาวะที่เกิดขึ้นภายหลัง ซึ่งทำให้เกิดภาวะขาด Apo A-I
- ช่วยประเมินผู้ที่มีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคหัวใจ หรือมีคอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์สูง รงมถึงการมีคอเลสเตอรอล HDL ต่ำ
- ติดตามประสิทธิผลของการรักษา
นอกจากนี้แพทย์อาจพิจารณาให้ตรวจ Apo A-I ควบคู่กับตรวจ Apolipoprotein B (Apo B) เพื่อหาอัตราส่วน Apo B/Apo A-I เพื่อช่วยประเมินความเสี่ยงที่จะทำให้เกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดเพิ่มเติม
เมื่อไรที่ต้องตรวจ Apo A-I?
แพทย์อาจพิจารณาให้มีการตรวจ Apo A-I เมื่อพบผู้ที่มีความเสี่ยงดังต่อไปนี้
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!
จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง
- มีคนในครอบครัวที่เคยมีระดับของไขมันผิดปกติ หรือเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือดก่อนวัย
- อยู่ในช่วงหาสาเหตุที่ทำให้ผู้ป่วยมีคอเลสเตอรอลสูง หรือสงสัยว่าเกิดจากโรคที่ทำให้ขาดแคลน Apo A-I
- ตรวจ Apo A-I ควบคู่กับ Apo B เมื่อต้องการตรวจอัตราส่วนของ Apo B/ Apo A-I ซึ่งเป็นตัวบ่งชี้ความเสี่ยงของโรคหัวใจและหลอดเลือด เพื่อประเมินคอเลสเตอรอลชนิดดีและคอเลสเตอรอลชนิดไม่ดี
- ตรวจ Apo A-I ควบคู่กับการตรวจอื่นๆ เพื่อติดตามประสิทธิผลของการเปลี่ยนแปลง เช่น เมื่ออยู่ในช่วงที่รักษาตัวเพื่อให้ไขมันลดลง หรือปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต เช่น ลดการรับประทานไขมัน และออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
วิธีเก็บตัวอย่างเลือดเพื่อตรวจ Apo A-I
แพทย์จะตรวจ Apo A-I จากเลือดโดยการแทงเข็มเข้าไปในเส้นเลือดดำที่แขนในผู้ใหญ่ ส่วนในเด็กทารกจะเก็บตัวอย่างเลือดจากข้อเท้าหรือนิ้วมือ
รายละเอียดการตรวจ Apo A-I
Apolipoprotein A-I (Apo A-I) เป็นโปรตีนที่มีหน้าที่เผาผลาญไขมัน และยังเป็นองค์ประกอบโปรตีนที่สำคัญใน High-density lipoprotein (HDL) หรือคอเลสเตอรอลชนิดดี
โดยทั่วไปแล้ว ไขมันไม่สามารถละลายในเลือดได้เพียงลำพัง จึงต้องมีอะโปไลโปโปรตีน (Apolipoproteins) ซึ่งเป็นโปรตีนที่ไปจับรวมกับไขมันเพื่อสร้างอนุภาคไลโปโปรตีน (Lipoproteins) ที่สามารถลำเลียงไขมันในกระแสเลือด และไตรกลีเซอไรด์ไปยังเซลล์ต่างๆ ทั่วร่างกาย
การทำงานของคอเลสเตอรอล HDL คือการเคลื่อนไปยังเนื้อเยื่อเพื่อดึงคอเลสเตอรอลส่วนเกินออกมาแล้วลำเลียงกลับมาที่ตับ คอเลสเตอรอลภายในตับจะถูกนำไปรีไซเคิลสำหรับใช้ในอนาคต หรือถูกขับออกมาในน้ำดี กระบวนการนี้มีชื่อเรียกว่า การลำเลียง HDL แบบย้อนกลับ (HDL's reverse transport) ซึ่งเป็นทางเดียวที่เซลล์สามารถกำจัดคอเลสเตอรอลส่วนเกิน วิธีนี้ช่วยป้องกันไม่ให้มีไขมันสะสมในหลอดเลือด จึงช่วยป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือดได้
Apolipoprotein A มี 2 รูปแบบ คือ Apo A-I และ Apo A-II ซึ่งแพทย์สามารถวัดความเข้มข้นของ Apo A-I ได้โดยตรง หากพบว่าผู้เข้ารับการตรวจมีภาวะขาด Apo A-I ก็มีแนวโน้มสูงว่าจะมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด
ความหมายของผลตรวจ Apo A-I
Apo A-I ที่ต่ำมักสัมพันธ์กับการมีคอเลสเตอรอล HDL ในระดับต่ำ จึงทำให้การกำจัดคอเลสเตอรอลส่วนเกินออกจากร่างกายแย่ลง แต่หากพบค่า Apo A-I ต่ำควบคู่กับการมี Apo B ที่มีความเข้มข้นสูงจะสัมพันธ์กับความเสี่ยงที่จะเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือดเพิ่มขึ้น
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
อย่างไรก็ตาม มีโรคทางพันธุกรรมบางชนิดที่ทำให้เกิดภาวะขาด Apo A-I ซึ่งจะทำให้คอลเสเตอรอล HDL ลดต่ำลงด้วย ผู้ที่เป็นโรคเหล่านี้มีแนวโน้มที่จะมีระดับไขมันผิดปกติ เช่น มี Low-density lipoprotein (LDL) หรือไขมันชนิดไม่ดีสูง
นอกจากนี้ การเปลี่ยนแปลงระดับของ Apo A-I อาจสัมพันธ์กับปัจจัยอื่นๆ ซึ่งภาวะที่ทำให้ Apo A-I ลดลงหรือเพิ่มขึ้น ดังนี้
- การลดลงของ Apo A-I
- เป็นโรคไตเรื้อรัง
- ใช้ยาบางชนิด เช่น แอนโดรเจน Beta Blockers ยาขับปัสสาวะ และโปรเจสติน
- สูบบุหรี่
- โรคเบาหวานที่คุมไม่ได้
- โรคอ้วน
- การเพิ่มขึ้นของ Apo A-I
- ใช้ยาบางชนิด เช่น
- Carbamazepine
- Estrogen
- Ethanol
- Lovastatin
- Niacin
- ยาคุมกำเนิดแบบรับประทาน
- ออกกำลังกาย
- ตั้งครรภ์
- น้ำหนักลด
- ใช้ยาบางชนิด เช่น
สิ่งที่ควรรู้เกี่ยวกับการตรวจ Apo A-I
ผู้หญิงมีแนวโน้มที่จะมีคอเลสเตอรอล HDL สูงกว่าผู้ชาย จึงอาจทำให้ระดับของ Apo A-I สูงกว่า
การตรวจ Apo A-I ช่วยให้ทราบข้อมูลเพิ่มเติมในสถานการณ์ที่จำเพาะ แต่ไม่ได้นำมาแทนที่การตรวจไขมันที่ทำเป็นประจำ
การออกกำลังกายเป็นวิธีที่ดีที่สุดที่ช่วยเพิ่ม HDL และ Apo A-I และหากทำควบคู่กับการรับประทานอาหารที่มีไขมันอิ่มตัวน้อยลง และรักษาน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ที่ดีต่อสุขภาพ จะยิ่งมีประสิทธิภาพดีขึ้น
