การดื่มแอลกอฮอล์ในระหว่างตั้งครรภ์ ส่งผลต่อทารกอย่างไร

เป็นที่ทราบดีว่าในระหว่างตั้งครรภ์ เมื่อคุณแม่รับประทานอะไร ลูกก็จะได้รับสิ่งนั้นด้วยเช่นเดียวกัน ถ้าคุณแม่ดื่มแอลกอฮอล์ในระหว่างตั้งครรภ์จะเกิดผลอย่างไรกับเด็กน้อยในครรภ์ มีข้อมูลศึกษาถึงกรณีเหล่านี้และให้คำอธิบายไว้ว่า คือกลุ่มอาการ fetal alcohol spectrum disorder 

fetal alcohol spectrum disorder คือโรคอะไร?

fetal alcohol spectrum disorder เป็นคำนิยามกว้างๆที่หมายรวมความผิดปกติที่เกิดจากการดื่มแอลกอฮอล์ของแม่ในขณะที่ตั้งครรภ์ ซึ่งส่งผลต่อลักษณะรูปแบบหน้าตาของทารกที่ผิดปกติร่วมกับการเจริญเติบโตและความสามารถทางระบบประสาทที่ผิดปกติไปด้วย โอกาสในการเกิดโรคค่อนข้างต่ำคือ 1/100 ร่วมกับการวินิจฉัยที่ไม่แน่นอน ทำให้ข้อมูลที่เกี่ยวกับกลุ่มอาการของโรคนี้ในปัจจุบันยังไม่ชัดเจน

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ

ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

กด

ผลของแอลกอฮอล์ต่อทารกในครรภ์

เอทานอล มีผลข้างเคียงอันไม่พึงประสงค์หลายประการต่อหน้าที่ของรก ตัวอย่างเช่น ในปริมาณความเข้มข้นของแอลกอฮอล์ที่ต่ำมาก ส่งผลให้หลอดเลือดที่บริเวณรกและสายสะดือหดตัว มีผลอย่างมากต่อน้ำหนักตัวของทารกในครรภ์ นอกจากนี้การสูบบุหรี่ร่วมด้วย ยิ่งส่งผลต่อการหดตัวของหลอดเลือด เป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลให้ทารกมีการเจริญเติบโตที่ผิดปกติ นอกจากนี้แล้วตัวอ่อนในครรภ์ยังไม่มีความสามารถในการเมทาบอลิซึมเอทานอล เนื่องจากการพัฒนาของตับยังไม่เต็มที่เหมือนในผู้ใหญ่

การได้รับแอลกอฮอล์ตั้งแต่อยู่ในครรภ์ของทารก ส่งเสริมการก่อวิรูป (teratogenic) หรือก่อความพิการต่อระบบประสาทส่วนกลางและสมอง ผ่านหลายกลไก เช่น ปรับเปลี่ยนการแสดงออกของยีน ขัดขวางปฏิกิริยาระหว่างเซลล์สมอง รบกวนการใช้พลังงานของเซลล์สมอง รบกวนการพัฒนาของเซลล์สมอง หรือทำร้ายเซลล์สมองและทำให้เซลล์ตาย กลไกเหล่านี้ทำให้โครงสร้างผิดปกติ เช่น ไม่มีสมองใหญ่ (anencephaly) สมองใหญ่มีร่องผิดปกติ (schizencephaly) เยื่อหุ้มสมองและเนื้อสมองเลื่อน (lumbarmeningomyelocele)

กลไกส่งผลโดยรวมต่อร่างกายทารก เช่น ในทารกอาจทำให้เสียชีวิตตั้งแต่อยู่ในครรภ์ พิการแต่กำเนิด มีศีรษะเล็ก การเจริญของระบบประสาทส่วนกลางผิดปกติ ในวัยเด็กอาจส่งผลต่อการทำงานของสมอง เช่น การรับรู้ผิดปกติ เป็นโรคสมาธิสั้น ซุกซน ไม่อยู่นิ่ง (attention-deficit hyperactivity disorder; ADHD) ปัญญาอ่อน ส่งผลต่อพัฒนาการด้านพูดและภาษา การเรียนรู้และความจำ มี IQ ต่ำ ความผิดปกติที่อาจแสดงในวัยรุ่น เช่น ปัญหาทางจิต การกระทำผิดกฎหมาย พฤติกรรมทางเพศไม่เหมาะสม ปัญหาการใช้แอลกอฮอล์หรือสารเสพติด เป็นต้น

แอลกอฮอล์ในปริมาณเท่าไหร่ที่จะส่งผลต่อทารกในครรภ์

ในปัจจุบันยังไม่มีข้อมูลแน่ชัดของปริมาณแอลกอฮอล์และช่วงเวลาที่ได้รับ จนส่งผลทำให้เกิดความผิดปกติต่อทารกในครรภ์ แต่ว่าเอทานอลนั้นสามารถดูดซึมได้อย่างรวดเร็วในกระเพาะอาหาร เข้าสู่กระแสเลือดของแม่ไปยังรกและตัวอ่อนในครรภ์ได้อย่างรวดเร็ว เป็นผลให้ระดับความเข้มข้นของแอลกอฮอล์ระหว่างแม่ ตัวอ่อนในครรภ์ และภายในน้ำคร่ำมีค่าที่ใกล้เคียงกัน มีรายงานว่าการดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณ 5 ดริ๊งค์ เป็นระยะเวลาสองชั่วโมง สัปดาห์ละครั้ง ก็มีโอกาสเกิดผลข้างเคียงต่อทารกในครรภ์ได้

ลักษณะของทารก

ลักษณะของทารกที่เกิดจากมารดาได้รับแอลกอฮอล์ในระหว่างที่ตั้งครรภ์ ได้แก่ มีศีรษะเล็ก (microcephaly) มีช่องห่างระหว่างดวงตาสั้น หนังตาคลุมหัวตามาก สันจมูกแบน ปลายจมูกเชิด ริมฝีปากบนบาง ร่องริมฝีปากบนเรียบ รอบพับในใบหูจะเป็นร่องทางยาว

การป้องกัน

การป้องกันการเกิด fetal alcohol spectrum disorder สามารถช่วยลดอัตราการเกิดโรค และอัตราตายของทารก เด็ก และวัยรุ่นได้ การรับรู้ของผู้เป็นแม่ต่อผลของการดื่มแอลกอฮอล์ที่ส่งผลต่อมารกในครรภ์เป็นส่วนสำคัญ การไม่ดื่มแอลกอฮอล์ในระหว่างที่กำลังตั้งครรภ์จึงเป็นการป้องกันที่ดีที่สุด ซึ่งนอกจากการดื่มแอลกอฮอล์แล้ว คุณแม่ยังควรหลีกเลี่ยงปัจจัยอื่นที่อาจส่งผลต่อการวิรูปของทารกในครรภ์ ได้แก่ การสูบบุหรี่ (ซึ่งหมายรวมถึงการสูบบุหรี่ของคนภายในบ้านด้วยเช่นเดียวกัน) การใช้สารเสพติด ความเครียด รวมไปถึงการรับสารอาหารไม่เพียงพอ นอกจากนี้การใช้ยาไม่ว่าจะเป็นยาชนิดใดก็ตามในระหว่างการตั้งครรภ์ควรพิจารณาเป็นพิเศษ ไปพบสูติแพทย์เพื่อติดตามพัฒนาการของทารกในครรภ์อย่างสม่ำเสมอ