กองบรรณาธิการ HD
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HD

การแยกของกล้ามเนื้อหน้าท้อง (Abdominal Separation หรือ Diastasis Recti)

เผยแพร่ครั้งแรก 23 มี.ค. 2018 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 3 นาที
การแยกของกล้ามเนื้อหน้าท้อง (Abdominal Separation หรือ Diastasis Recti)

ภาวะกล้ามเนื้อหน้าท้องแยกตัว หรือ Diastasis Recti หมายถึง กล้ามเนื้อที่บริเวณหน้าท้องแยกตัวออกจากกัน ทำให้ช่องว่างระหว่างกล้ามเนื้อด้านซ้ายและด้านขวาของช่องท้องกว้างขึ้น

ปกติแล้วหญิงตั้งครรภ์สามารถพบภาวะนี้ได้บ่อย โดยพบได้ประมาณ 2 ใน 3 ของหญิงตั้งครรภ์ทั้งหมด

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

ในเด็กทารกแรกเกิดก็สามารถมีภาวะนี้ได้ แต่จะหายได้เองเมื่อเวลาผ่านไป ส่วนผู้ชายสามารถเกิดภาวะนี้ได้จาก การโยโย่หลังจากอดอาหาร, จากการทำท่าซิทอัพ หรือยกน้ำหนักที่ผิดท่าทาง หรือเกิดจากสาเหตุอื่นๆ

การมีลูกมากกว่าหนึ่งคน ทำให้มีโอกาสเกิดภาวะนี้ได้มากขึ้น โดยเฉพาะหากอายุใกล้เคียงกัน นอกจากนี้คุณยังมีโอกาสที่จะเป็นมากขึ้นหากตั้งครรภ์หลังอายุ 35 ปีไปแล้ว หรือตั้งครรภ์ที่มีทารกน้ำหนักตัวมาก, เป็นตั้งครรภ์แฝดตั้งแต่สองคนขึ้นไป

การตั้งครรภ์จะเพิ่มแรงดันที่บริเวณท้อง ทำให้บางครั้งกล้ามเนื้อหน้าท้องไม่สามารถคงรูปร่างไว้ตามเดิมได้ คำว่า “Diastasis” หมายความว่า การแยกตัว ส่วนคำว่า “Recti” หมายถึงกล้ามเนื้อหน้าท้องที่เรียกว่า rectus abdominis

เมื่อกล้ามเนื้อหน้าท้องมีการแยกตัวออกเช่นนี้ ทำให้มดลูก ลำไส้ และอวัยวะอื่นๆ มีเพียงเนื้อเยื่อเกี่ยวพันบางๆ ที่อยู่ด้านหน้าเท่านั้นที่จะคอยยึดอวัยวะเหล่านี้ไว้ หากไม่มีกล้ามเนื้อที่คอยสนับสนุน จะทำให้การคลอดทางช่องคลอดทำได้ยากขึ้น

ภาวะนี้จะทำให้มีอาการปวดหลังส่วนล่าง, ท้องผูก, และปัสสาวะเล็ดได้ และยังทำให้หายใจลำบากและเคลื่อนไหวร่างกายลำบากอีกด้วย ในกรณีที่เป็นรุนแรง (พบได้น้อย) คือเนื้อเยื่ออาจเกิดการฉีกขาด ทำให้อวัยวะภายในโผล่ออกมา หรือที่เรียกว่า ไส้เลื่อน (hernia)

การเปิดของกล้ามเนื้อมักจะหดตัวกลับมาได้หลังจากคลอดลูกแล้ว แต่ในบางการศึกษาพบว่า ผู้หญิงที่มีกล้ามเนื้อหน้าท้องแยกบางรายจะไม่หายกลับมาเป็นปกติแม้ว่าจะผ่านไปเป็นปีแล้วก็ตาม

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

สิ่งที่ควรทำและไม่ควรทำ

อย่าทำให้กล้ามเนื้อตึงเครียด หรือใช้งานหนัก

เพราะจะทำให้อาการแย่ลงได้ อาการท้องผูกและการยกของหนัก เช่น การอุ้มเด็ก จะทำให้เกิดการตึงตัวของเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน การลุกขึ้นยืนหรือการนั่งลงก็เหมือนกับการยกของหนักเช่นกัน เพราะคุณกำลังแบกรับน้ำหนักตัวเองอยู่

ในระหว่างการเบ่งท้องเพื่อคลอด หากกระทำไม่ถูกต้อง จะทำให้เกิดแรงดันจำนวนมากมาที่เนื้อเยื่อหน้าท้องที่อ่อนแอนี้

ระมัดระวังในการออกกำลังกาย

การเคลื่อนไหวร่างกายในการออกกำลังกายบางชนิด เช่น ท่า crunches, ซิทอัพ, pushups, press-ups และท่าแพรงก์ ทำให้การแยกตัวของกล้ามเนื้อหน้าท้องแย่ลง แต่คุณสามารถว่ายน้ำ หรือเล่นโยคะบางท่า (เช่น downward dog) หรือทำออกกำลังกายที่มือและเข่า

ดูแลให้หน้าท้องฟื้นตัว

ปัจจุบันนักกายภาพบำบัดยังไม่ได้มีแนวทางมาตรฐานเกี่ยวกับการเคลื่อนไหวว่าท่าทางใดบ้างที่จะช่วยให้กล้ามเนื้อหน้าท้องกลับมาอยู่ในแนวเดิมอย่างที่ควรจะเป็น แต่ก็มีการศึกษาพบว่าการใช้ Tupler technique ส่งผลดีต่อการฟื้นตัว โดยให้ออกกำลังกายด้วยท่าทางเฉพาะร่วมกับการสวมที่รัดหน้าท้องชนิดพิเศษ ซึ่งจะช่วยปกป้องและช่วยยึดกล้ามเนื้อหน้าท้องไปพร้อมๆ กัน

เมื่อเนื้อเยื่อเกี่ยวพันฟื้นตัวแล้ว การออกกำลังกายด้วย พิลาทิส (Pilates) หรือการออกกำลังกายอื่นๆ อาจช่วยเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อตามขวางของท้องได้ (กล้ามเนื้อแกนกลางลำตัว)  แต่ไม่ใช่ว่าพิลาทิสทุกท่า หรือ การออกกำลังเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อทุกท่าจะส่งผลดีระหว่างตั้งครรภ์ ดังนั้นแนะนำว่าให้ออกกำลังกายกับครูฝึก (trainer) ที่ทราบดีว่า การแยกตัวของกล้ามเนื้อหน้าท้อง คืออะไร

ถ้าคุณยังไม่ได้มีการแยกตัวของกล้ามเนื้อหน้าท้องอยู่ก่อนแล้ว ช่วงเวลาที่ดีที่สุดในการสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อแกนกลางลำตัวก็คือก่อนการตั้งครรภ์

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ฝากครรภ์ คลอดบุตรวันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 79 บาท ลดสูงสุด 65%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

ก่อนการเริ่มการออกกำลังกายใดๆ ระหว่างการตั้งครรภ์หรือหลังการตั้งครรภ์ ให้ปรึกษาแพทย์ก่อนว่าคุณสามารถทำได้อย่างปลอดภัย และอะไรที่ไม่ควรทำ

การรักษา

ถ้าการแยกตัวของกล้ามเนื้อหน้าท้องไม่ได้ใหญ่จนเกินไป คุณอาจตัดสินใจที่จะปล่อยทิ้งไว้ก็ได้ แต่คุณควรทำให้กล้ามเนื้อหน้าท้องกลับมาอยู่ในตำแหน่งเดิมก่อนที่จะตั้งครรภ์ครั้งถัดไป

แพทย์สามารถวัดความห่างของกล้ามเนื้อได้โดยใช้ความกว้างของนิ้วมือ, การใช้เครื่องมือวัด, หรือการอัลตราซาวด์ ซึ่งจะบอกได้ว่าตอนนี้อาการแย่ลงหรือดีขึ้น

หญิงตั้งครรภ์หลายรายสามารถทำให้กล้ามเนื้อหน้าท้องกลับมาอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสมได้โดยการเคลื่อนไหวร่างกายอย่างอ่อนโยน ดังนั้นแนะนำให้ปรึกษาแพทย์เพื่อขอคำแนะนำ แพทย์อาจพิจารณาส่งตัวคุณไปรับการรักษาเพิ่มจากนักกายภาพบำบัด

หากการทำกายภาพบำบัดไม่สามารถทำให้อาการดีขึ้นได้ อาจต้องพิจารณารักษาด้วยการผ่าตัด เราเรียกการผ่าตัดนี้ว่า "abdominoplasty" หรือ "a tummy tuck" โดยศัลยแพทย์จะทำการพับและเย็บบริเวณตรงกลางที่อ่อนแอเข้าไว้ด้วยกัน

นอกจากนี้คุณอาจได้รับการผ่าตัดช่องท้องด้วยการส่องกล้อง (laparoscopy) ซึ่งทำให้เกิดแผลขนาดเล็กแทนที่จะเป็นแผลใหญ่ แต่อย่างไรก็ตามการเกิดแผลเป็น การติดเชื้อ และผลข้างเคียงอื่นๆ ก็สามารถเกิดขึ้นได้ไม่ว่าจะรักษาด้วยวิธีใด

https://www.webmd.com/baby/guide/abdominal-separation-diastasis-recti#1


17 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
Your post-pregnancy body. NHS (National Health Service). (https://www.nhs.uk/conditions/pregnancy-and-baby/your-body-after-childbirth/)
Diastasis recti: How does pregnancy affect stomach muscles?. Mayo Clinic. (https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/pregnancy-week-by-week/expert-answers/diastasis-recti/faq-20057825)
Efficacy of deep core stability exercise program in postpartum women with diastasis recti abdominis: a randomised controlled trial. National Center for Biotechnology Information. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6454249/)

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)

บทความต่อไป
อะไรคือสัญญาณการฉีกขาดในภาวะตั้งครรภ์นอกมดลูก?
อะไรคือสัญญาณการฉีกขาดในภาวะตั้งครรภ์นอกมดลูก?

เรียนรู้สัญญาณการตั้งครรภ์นอกมดลูกก่อนที่มันจะฉีกขาด

อ่านเพิ่ม
ทำความเข้าใจกับภาวะตั้งครรภ์ที่ไข่ที่ปฏิสนธิไม่ฝังตัว (Chemical Pregnancy) ใช่หรือไม่ใช่?
ทำความเข้าใจกับภาวะตั้งครรภ์ที่ไข่ที่ปฏิสนธิไม่ฝังตัว (Chemical Pregnancy) ใช่หรือไม่ใช่?

การตั้งครรภ์ที่เร็วเกินไปที่จะยืนยันด้วยวิธีการทางชีวเคมี

อ่านเพิ่ม