กลลวงของการลดน้ำหนัก ทำไมเลิกลดน้ำหนัก จึงน้ำหนักขึ้นมากกว่าเดิม

ในปีหนึ่งผู้หญิงบางคนพยายามลดความอ้วนหลายครั้ง พอน้ำหนักลดก็เป็นที่พอใจก็เลิก ไม่ช้าไม่นาน น้ำหนักตัวอาจกลับเพิ่มขึ้นใหม่ บางคนอ้วนขึ้นอย่างรวดเร็ว บางทีอ้วนกว่าเดิมด้วยซ้ำพอรู้ตัว กลัวรูปร่างจะไม่สวย ก็พยายามลดอาหารเพื่อลดความอ้วนอีก ทำเช่นนี้ซ้ำ ๆ หลายครั้ง น้ำหนักขึ้น ๆ ลง ๆ เป็นวงจรที่ไม่สิ้นสุด เรียกว่า วงจรลดน้ำหนัก

ผู้หญิงส่วนใหญ่ลดน้ำหนักเพื่อความสวยงาม

ส่องกระจกเห็นเนื้อบนลำตัวพอกพูนขึ้นผิดที่ ส่วนที่เคยบางกลับหนา ส่วนที่เคยเต่งตึงกับหย่อน อยากสวยเหมือนเดิม จึงตัดสินใจลดน้ำหนัก น้อยคนนักลดน้ำหนักเพื่อสุขภาพ ตรงกันข้าม ผู้ชายส่วนใหญ่ลดน้ำหนักตามแพทย์สั่งเพราะความอ้วนทำให้มีความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง หรือเป็นเบาหวาน

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ

คอร์สลดน้ำหนักออกกำลังกาย วันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 441 บาท ลดสูงสุด 59%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

กด

ด้วยเหตุนี้ ผู้หญิงมักมักหาทางลดน้ำหนักเอง โดยไม่อยู่ในความควบคุมของแพทย์ มักใช้วิธีได้ยินได้ฟังกันมา บางคนทำตามที่เพื่อนบอกหรือคนอื่นแนะนำ บ้างหาวิธีเองตามหนังสือพิมพ์หรือนิตยสาร ส่วนใหญ่ต้องลดอาหารเพื่อลดน้ำหนัก บางทีอาจจะต้องออกกำลังกายประกอบ บางทีใช้รายการอาหารที่กำหนดมาให้บ้างให้กินแต่ผลไม้เป็นอาหารเช้า บ้างสั่งให้กินแต่ไข่ต้มใบเดียว บางทีให้อดอาหารเป็นบางมื้อ บางวิธีต้องซื้ออาหารพิเศษผลิตสำหรับลดความอ้วนโดยเฉพาะ เช่นอาหารเหลว เป็นต้น ซึ่งมีราคาแพง

ไม่ว่าจะใช้วิธีลดวามอ้วนอย่างไร ถ้ามีการลดอาหาร นั่นคือการกินเพื่อลดพลังงานที่ร่างกายได้รับจากอาหารให้น้อยกว่าพลังงานที่ร่างกายใช้ประจำวัน ทำให้ต้องดึงเอาพลังงานที่สะสมไว้มาใช้เมื่อนั้นน้ำหนักตัวจะลดลง ส่วนที่ลดลงอาจเป็นไขมัน คาร์โบไฮเดรตหรือโปรตีน เวลาร่างกายสะสมอาหารเหล่านี้ จะสมสมร่วมกับน้ำ เมื่อสูญเสียไปร่างกายจะสูญเสียน้ำด้วย ประมาณว่าสารโปรตีน ไขมัน และคาร์โบไฮเดรตที่สูญเสียไปทุกหนึ่งกรัม จะสูญเสียน้ำประมาณ 3-4 กรัม ฉะนั้น ในช่วงแรกที่ลดน้ำหนัก น้ำหนักตัวจะลดลงอย่างรวดเร็ว แต่ส่วนใหญ่เป็นน้ำหนักของน้ำ ช่วงนี้เจ้าตัวจะยินดีเพราะลดน้ำหนักได้สมใจ

ผลกระทบหลังจากลดน้ำหนักด้วยการกินน้อยลง

เมื่อลดน้ำหนักด้วยการควบคุมอาหาร ร่างกายจะปรับตัวให้เผาผลาญพลังงานน้อยลง อันเป็นกลไกที่มีติดตัวมาแต่เกิด สงวนเอาไว้ในเวลาอดอยาก เวลากินดีอยู่ดี ร่างกายต้องการพลังงานจำนวนหนึ่งไปเผาผลาญ เพื่อใช้ในการดำรงชีวิตอันได้แก่การทำงานของอวัยวะภายใน เป็นต้น แต่เมื่อกินอาหารน้อยลงในยามลดความอ้วน ร่างกายกลับคิดว่ากำลังอดอยากเลยลดอัตราการเผาผลาญอาหารลง ปริมาณพลังงานที่จำเป็นในการดำรงชีวิตจึงน้อยลงด้วย พอถึงช่วงนี้ ผู้ลดน้ำหนักจะรู้สึกท้อถอย เพราะไม่ว่ากินน้อยเพียงไร ก็ดูเหมือนน้ำหนักจะไม่ลดลงเลย จึงจะเลิกล้มความพยายามที่จะลดน้ำหนักตอนนี้เอง หลังจากเลิกลดน้ำหนักแล้วก็กินอาหารเพิ่มขึ้น ร่างกายก็ยังไม่วายใช้อัตราการเผาผลาญพลังงานที่เหมือนตอนลดน้ำหนัก จึงทำให้ต่อจากนั้นน้ำหนักตัวเพิ่มง่าย จึงมักอ้วนกว่าเดิมและอ้วนเร็วขึ้น

เมื่อไม่นานมานี้เอง นักโภชนาการเคยแนะนำให้ลดน้ำหนักประมาณสัปดาห์ละครึ่งถึงหนึ่งกิโลกรัม ปัจจุบันเห็นว่าการลดน้ำหนักดังกล่าวรวดเร็วเกินไป เพราะต้องกินอาหารน้อยลงกว่าเดิมมาก ถึงจะได้ผลก็ไม่ถาวร ควรลดน้ำหนักทีละน้อยกว่านั้น ไม่เกินสัปดาห์ละครึ่งกิโลกรัม

วิธีลดความอ้วนที่ดี ... ควรให้ผลยาวนาน

การลดน้ำหนักแบบค่อยเป็นค่อยไป ทำให้ผู้ลดความอ้วนสามารถเปลี่ยนนิสัยการกินอย่างไม่ต้องทนทุกข์ทรมานมากนัก มีอาหารกินพออิ่มไม่ต้องถึงกับอดอยาก อดมื้อกินมื้อ ถึงลดได้ทีละน้อยก็มีผลดีกว่าลดทีละมาก แต่กลับอ้วนขึ้นใหม่ในวันหลัง นอกจากนั้นการลดน้ำหนักรวดเร็วเกินไปยังทำให้จิตใจหมกมุทน หดหู่ มัวพะวงถึงแต่น้ำหนักตัว มีผลกระทบกระเทือนสุขภาพจิต หน้าตาไม่สดใส ประสิทธิภาพในการทำงานต่ำลงทั้งการกินอาหารน้อยเกินไปอาจทำให้ท้องผูก เพิ่มความทรมานขึ้นอีกอย่างหนึ่ง

อนึ่ง นักโภชนาการและแพทย์อเมริกันร่วมกันทำ ตารางน้ำหนักตัวที่เหมาะสมขึ้นมาใหม่เมื่อสองปีก่อน เราอาจจะขอยืมมาใช้ได้ ถ้าคงน้ำหนักตัวไว้ได้ตามตาราง จะทำให้คงสุขภาพที่ดีไว้ได้จะเห็นว่าต่างกับตารางเดิมตรงที่ไม่ระบุเพศหญิงและเพศชายแต่ระบุอายุไว้ เมื่ออายุมากขึ้นอนุญาตให้มีน้ำหนักเพิ่มขึ้นอีกเล็กน้อยโดยไม่มีผลกระทบกระเทือนสุขภาพ น้ำหนักในตารางเป็นน้ำหน้าที่ชั่งโดยไม่สวมเสื้อผ้า และส่วนสูงวัดเมื่อยืนเท้าเปล่า ควรใช้น้ำหนักข้างต่ำสำหรับผู้หญิง เพราะมีกระดูกและกล้ามเนื้อน้อยกว่าชาย

หากน้ำหนักตัวสูงกว่าที่กำหนดในตารางถือว่าไม่เหมาะสม เพราะอาจทำให้สุขภาพไม่ดี และถ้ามีไขมันพอกอยู่ที่หน้าท้องเป็นอันตรายแก่สุขภาพมากกว่าไขมันที่สะโพกและต้นขา

ถ้าน้ำหนักไม่เกินที่ตารางกำหนด

ถ้าไขมันไม่พอกที่หน้าท้องมาก และไม่มีเหตุผลทางสุขภาพอื่น เช่นความดันโลหิตไม่สูง ไม่เป็นเบาหวาน ไขมันในเลือดไม่สูง ก็ไม่จำเป็นต้องลดน้ำหนัก ถึงแม้จะไม่สวยอย่างใจนึก แต่อาจจะช่วยให้สุขภาพจิตและสุขภาพกายดีขึ้น เพราะไม่ต้องพะวงกับการลดน้ำหนัก ไม่พลัดหลงเขาไปในวงจรลดน้ำหนัก ซึ่งไม่มีวันสิ้นสุด และไม่ต้องเสียเงินเพื่อใช้บริการลดน้ำหนัก

บทความที่เกี่ยวข้อง

รีวิว ตรวจ DNA ออกแบบการลดน้ำหนักเฉพาะตัว ที่ รพ.พญาไท 2 | HDmall