ผู้ที่พยายามมีลูก โดยมีเพศสัมพันธ์อย่างสม่ำเสมอเฉลี่ยสัปดาห์ละ 2-3 วัน ไม่ได้คุมกำเนิดด้วยวิธีใดๆ แต่ก็ยังไม่สมหวังเสียที เข้าข่ายผู้มีบุตรยาก วิธีที่จะแก้ปัญหานี้ได้คือพบผู้เชี่ยวชาญเพื่อวิเคราะห์สาเหตุอย่างแน่ชัด เพื่อจะแก้ไขปัญหาได้ตรงจุด
สำหรับฝ่ายชาย ปัญหามีบุตรยากอาจเกิดจากอสุจิ (Sperm) เช่น อาจมีจำนวนน้อย ไม่สมบูรณ์ มีการเคลื่อนที่ผิดปกติ ฯลฯ ทำให้ไม่สามารถเข้าผสมกับไข่ของเพศหญิงได้ตามปกติ ซึ่งจะสามารถทราบได้ด้วยการเก็บตัวอย่างแล้วทำการตรวจวิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการ หรือที่เรียกว่า "Semen analysis"
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
Semen analysis ใช้วิธีอะไรบ้าง?
เมื่อเก็บตัวอย่างน้ำอสุจิไปแล้ว สิ่งที่แพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญจะตรวจสอบจำนวน รูปร่าง และการเคลื่อนที่ของอสุจิ โดยใช้ 2 วิธีใหญ่ๆ ดังนี้
1. ตรวจด้วยตาเปล่า (Macroscopic examination)
เป็นการตรวจดูลักษณะของน้ำอสุจิ ดังนี้
- การละลายตัวของน้ำเชื้อ (Liquefaction) ตามปกติน้ำอสุจิลักษณะจะเป็นสารกึ่งเหลวกึ่งแข็ง (Semisolid) แต่เมื่อวางทิ้งไว้จะละลายการเป็นของเหลว การละลายของน้ำเชื้อจะใช้เวลาไม่เกิน 1 ชั่วโมง ส่วนใหญ่จะละลายภายใน 15 นาที
- ความหนืด (Viscosity) แสดงถึงปริมาณมูก (mucous) ซึ่งปกติหลังจากทิ้งไว้ให้น้ำอสุจิละลาย แล้วนำไปทดสอบความหนืดโดยการดูดด้วยปิเปตต์ (Pipette) และปล่อยหยดลงตามแรงโน้มถ่วงโลก น้ำอสุจิจะยืดยาวไม่เกิน 2 เซนติเมตร
- ปริมาณ (Volume) ปริมาณของน้ำอสุจิที่หลั่งออกมาควรมากกว่าหรือเท่ากับ 2-6 มิลลิลิตร ปริมาณของน้ำอสุจิที่น้อยกว่าปกติอาจเกิดเพราะการอุดตันของท่อนำอสุจิ หรือมีภาวะหลั่งอสุจิกลับสู่กระเพาะปัสสาวะ หากมากเกินไป จะสัมพันธ์กับภาวะเส้นเลือดขอดบริเวณอัณฑะ หรือภายหลังจากงดร่วมเพศเป็นเวลานาน
- ความเป็นกรด-ด่าง (pH) น้ำอสุจิมีความเป็นด่างอ่อนๆ ค่า pH ปกติมักมากกว่าหรือเท่ากับ 7.2 หากน้อยกว่านี้ อาจมีการหลั่งของเหลวจากต่อมลูกหมากมากกว่าปกติ แต่ถ้าหากมากเกินไป เช่น มี pH มากกว่า 8.5 อาจมีการติดเชื้อ
2. ตรวจภายใต้กล้องจุลทรรศน์ (Microscopic examination)
ทำเพื่อตรวจหาปริมาณและคุณภาพของอสุจิอย่างละเอียด ซึ่งสิ่งที่จะตรวจมีดังนี้
- ปริมาณอสุจิ (Sperm concentration) ค่าปกติมีค่ามากกว่าหรือเท่ากับ 15 ล้านเซลล์/มิลลิลิตร
- การเคลื่อนที่ของอสุจิ (Motility) เป็นการดูอสุจิที่สามารถเคลื่อนที่ได้โดยค่าปกติมีค่ามากกว่าหรือเท่ากับ 40%
- รูปร่างของอสุจิ (Morphology) เป็นการดูรูปร่างลักษณะของอสุจิ โดยการย้อมสีแล้วดูลักษณะภายใต้กล้องจุลทรรศน์ เพื่อดูลักษณะของหัว คอ และหางของอสุจิว่ามีความผิดปกติหรือไม่ ตามเกณฑ์ขององค์การอนามัยโลก (WHO) อสุจิที่รูปร่างสมบูรณ์ควรมีอย่างน้อย 4% ขึ้นไป จึงนับว่าปกติ
วิธีเก็บน้ำอสุจิที่ถูกต้อง
เพื่อให้ผลการตรวจความสมบูรณ์น้ำอสุจิ หรือ Semen analysis ออกมาอย่างถูกต้อง แม่นยำ มีการปนเปื้อนน้อยที่สุด ก่อนและระหว่างเก็บน้ำอสุจิควรปฏิบัติดังต่อไปนี้
- งดการมีเพศสัมพันธ์ุหรือหลั่งน้ำอสุจิก่อนการตรวจ อย่างน้อย 2-3 วัน เพราะหากมีการหลั่งอสุจิออกมาก่อนการตรวจ อาจส่งผลให้ปริมาณอสุจน้อยกว่าความเป็นจริงได้
- ไม่ควรงดหลั่งเกิน 7 วัน เพราะอสุจิที่ได้มาอาจจะพบเซลล์ที่ตายมากกว่าปกติ ทำให้ผลการตรวจคลาดเคลื่อนได้
- ล้างมือและอวัยวะเพศให้ด้วยสบู่ให้สะอาด เช็ดให้แห้ง ก่อนการเก็บน้ำอสุจิ
- เก็บน้ำอสุจิด้วยวิธีช่วยตัวเอง (Masturbation) ใส่ในภาชนะที่ปลอดเชื้อโรค
- เมื่อเก็บเสร็จนำส่งห้องปฏิบัติการทันที แต่ถ้าเก็บน้ำอสุจิมาจากบ้าน ให้นำส่งห้องปฏิบัติการภายใน 1 ชั่วโมง โดยห้ามใส่ตู้เย็นหรือแช่น้ำแข็งเด็ดขาด
*ห้ามใช้ถุงยางอนามัยในการเก็บน้ำอสุจิ เนื่องจากถุงยางมีสารหล่อลื่นที่ทำให้อสุจิตายได้
ประโยชน์อย่างอื่นของการตรวจ Semen analysis
นอกจากวิเคราะห์สาเหตุการมีบุตรยากในเพศชายแล้ว การตรวจวิเคราะห์ความสมบูรณ์ของน้ำอสุจิยังใช้เป็นวิธีตรวจผลสำเร็จของการทำหมันถาวรอีกด้วย
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
ปริมาณอสุจิสามารถเปลี่ยนแปลงได้ ขึ้นอยู่กับสุขภาพของฝ่ายชาย ดังนั้นหากตรวจแล้วมีความผิดปกติของค่าต่างๆ ภายใน 4-6 สัปดาห์ควรมาตรวจซ้ำอีกครั้งเพื่อยืนยันคุณภาพของอสุจิ ค่าใช้จ่ายในการตรวจวิเคราะห์น้ำอสุจิอยู่ที่ประมาณ 900-2,000 บาท
อย่างไรก็ตาม ปัญหาการมีบุตรยากในผู้ชายอาจลึกลงไปได้ถึงระดับ DNA
อ่านเพิ่มเติม: DNA ในอสุจิแตกหัก สาเหตุหนึ่งที่ทำให้มีบุตรยาก
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับการตรวจ Semen analysis
หากมีความผิดปกติ มีอัญฑะลูกเดียวแต่เกิด จะสามารถตรวจได้หรือไม่?
คำตอบ: สามารถตรวจได้ตามปกติ
เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจตรวจและรักษาภาวะมีบุตรยาก จากคลินิกและโรงพยาบาลใกล้คุณ และไม่พลาดทุกการอัปเดตเรื่องสุขภาพและโปรโมชั่นเมื่อกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android
