การดูแลร่างกายระยะหลังคลอด

หลังจากคลอดบุตรแล้ว ร่างกายส่วนหนึ่งของคุณแม่จะเปลี่ยนแปลงอีกครั้งตามธรรมชาติ และอีกส่วนคือร่างกายจะกลับสู่สภาวะปกติก่อนตั้งครรภ์ การเปลี่ยนแปลงหลาย ๆ อย่างจึงทำให้คุณแม่มือใหม่ควรทราบเพื่อการปฏิบัติได้ถูกต้อง

มดลูก

 มดลูกจะหดตัวลง คุณแม่จะรู้สึกปวดท้องเล็กน้อย มดลูกจะกลับสู่ขนาดปกติภายใน 1 เดือน

น้ำคาวปลา

 ในช่วง 2-3 วัน จะมีน้ำคาวปลาสีแดงคล้ายน้ำล้างเนื้อ ซึ่งเกิดจากการหลุดลอกตัวของเยื่อยุมดลูก จะค่อย ๆ ลดลง และหมดไปใน 2 สัปดาห์หลังคลอด

เต้านม

 เต้านมจะคัดตึง เพราะมีการผลิตน้ำนมเพื่อทารก คุณแม่ควรให้ลูกน้อยดื่มนมจากเต้าทีนทีหลังคลอด เพราะน้ำนมใส ๆ จะเป็นภูมิคุ้มกันโรคให้กับลูกเป็นอย่างดี และเป็นการกระตุ้นให้ต่อมน้ำนมสร้างน้ำนมให้เพียงพอแก่ทารก น้ำนมแม่ดีที่สุด ควรให้ลูกดื่มอย่างน้อยอายุลูกได้ 3 เดือนจึงให้เลิก

ผิวหน้าท้องและต้นขา

 ภายหลังคลอดต้องใช้เวลานานกว่าที่ผนังหน้าห้อง ผิวหน้าท้องจะกลับเหมือนเดิม บางคนเกิดการลายบริเวณหน้าท้องและต้นขาแต่บางคนไม่ลายหรือลายก็น้อยมาก ขึ้นอยู่กับสีผิว จำนวนของการมีบุตร และความแข็งแรงของผนังหน้าทอง การทำกายบริหารหลังคลอดจะช่วยให้หน้าท้องกระชับเร็วยิ่งขึ้น

การอาบน้ำชำระร่างกาย

 คุณแม่ที่ต้องการอาบน้ำ สระผม สามารถทำได้เพราะจะได้หายอ่อนเพลีย แต่อุณหภูมิของน้ำไม่ควรเย็นจนเกินไป จะทำให้ร่างกายปรับตัวไม่ทัน อาจจะไม่สบายได้

แผลฝีเย็บ

 ในการคลอดธรรมชาติจะมีการฉีกขาดของช่องคลอด โดยคุณหมอจะใช้มีดบาง ๆ กรีดปากช่องคลอดเพื่อช่วยให้การคลอดสะดวกขึ้น เมื่อทารกคลอดออกมาแล้ว คุณหมอจะเย็บแผลนั้นเรียบร้อยโดยใช้ไหมละลายไม่ต้องมาตัดภายหลัง แผลจะติดสนิทภายใน 1 สัปดาห์ การอยู่ไฟจะช่วยให้แผลแห้งเร็ว เลือดไหลเวียนสะดวก ลดอาการบวม ปวด อย่าปล่อยให้แผลชื้นแฉะอาจจะเป็นหนองได้ เวลาปัสสาวะต้องซับให้แห้ง

แผลผ่าตัดหน้าท้อง

 คุณแม่ที่คลอดด้วยวิธีผ่าตัด จะต้องดูแลแผลหน้าท้องให้แห้งสนิท ประมาณ 1 สัปดาห์ ไม่ให้โดนน้ำ เวลาอาบน้ำอาบเฉพาะช่วงล่าง ช่วงบนต้องใช้วิธีเช็ดตัวแทน ในบางครั้งคุณแม่อาจจะขอพลาสเตอร์ปิดกันน้ำปิดแผลจากคุณหมอ

คุณแม่ที่ผ่าตัดไม่ควรยกของหนัก หรือออกกำลังบริเวณหน้าท้องอย่างน้อย 3 เดือน

การตรวจสุขภาพหลังคลอด

 คุณแม่ควรไปพบแพทย์ตามนัดทุกครั้ง เพื่อตรวจเช็คมะเร็งปากมดลูก และการกลับสู่ความเป็นปกติหลังคลอด

การมีเพศสัมพันธ์หลังการคลอด

 ควรจะทิ้งระยะหลังคลอดสัก 3-4 สัปดาห์ รอให้คุณแม่แข็งแรงหายอ่อนเพลีย และแผลฝีเย็บหายเป็นปกติก่อน

การคุมกำเนิด

 การที่คุณแม่ให้ลูกน้อยดื่มนมจากเต้าตลอดเพียงอย่างเดียว ไม่ใช้นมขวดช่วยนั้นจะคุมกำเนิดได้ แต่ถ้าลูกน้อยดื่มนมวัวก็จะต้องมีการคุมกำเนิด มิฉะนั้นก็อาจจะมีน้องตามมาอีกคนแน่นอน