ลีลาวดี เป็นไม้ดอกที่ได้รับความนิยมและปลูกกันอย่างแพร่หลาย เพราะนอกจากจะเลี้ยงดูง่าย ให้ดอกสีสันสดใส มีกลิ่นหอม ยังออกดอกได้ตลอดปีแล้ว ทุกส่วนของลีลาวดี เช่น ดอก ใบ ลำต้น และราก ยังมีสรรพคุณและประโยชน์มากมายด้วย
ลีลาวดี หรือ ลั่นทม มีชื่อสามัญว่า Plumeria มีถิ่นกำเนิดมาจากเม็กซิโก อเมริกากลาง และอเมริกาใต้ โดยเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง สูง 3-6 เมตร ทุกส่วนมียางสีขาว
นิยมปลูกกันอย่างแพร่หลายเพราะออกดอกตลอดปี ให้กลิ่นหอม เลี้ยงดูง่าย และสีของดอกลีลาวดียังมีสีสันสดใส สวยงาม เช่น สีขาว เหลืองอ่อน ชมพู และแดง เป็นต้น
ที่มาของชื่อลีลาวดี
ส่วนใหญ่จะคุ้นเคยกับชื่อ ลั่นทม แต่เนื่องจากพ้องกับคำว่า “ระทม” ที่มีความหมายว่าเศร้าโศกเสียใจ ต่อมาสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ ทรงพระราชทานนามให้ใหม่ว่า "ลีลาวดี" จึงทำให้เกิดความสนใจและนิยมปลูกมากขึ้น
สรรพคุณและประโยชน์ของลีลาวดี
นอกจากลีลาวดีเป็นไม้ที่นิยมใช้ในการจัดสวน เพื่อประดับตกแต่งบ้านและปรับภูมิทัศน์ ยังเป็นไม้ที่มีสรรพคุณและประโยชน์มากมายด้านสุขภาพ
โดยเฉพาะส่วนดอกลีลาวดี มีสรรพคุณและประโยชน์ ดังนี้
- มีรสชุ่มคอ มีฤทธิ์แก้กระหาย ช่วยแก้อาการไอ และบรรเทาอาการเจ็บคอ ละลายเสมหะ และรักษาอาการร้อนใน
- แก้อาการท้องผูก ช่วยขับลมในกระเพาะอาหาร ขับปัสสาวะ และป้องกันโรคริดสีดวงทวาร
- บำรุงปอด และรักษาโรคหอบหืด
- ช่วยต่อต้านเชื้อแบคทีเรีย ยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อโรคบางชนิดได้
- ช่วยเสริมสร้างหัวใจให้แข็งแรง ป้องกันการอุดตันของคอเลสเตอรอล ลดความเสี่ยงเกิดโรคเส้นเลือดหัวใจตีบตัน และลดน้ำตาลในเลือดได้
- มีสารพวกอิริดอยด์ (Iridoid) คือ ฟูลโวพลูมิเอริน (Fulvophumierin) สามารถหยุดการเจริญของเชื้อที่ทำให้เกิดเนื้องอกได้
นอกจากนี้ส่วนอื่นๆ ของลีลาวดีก็มีประโยชน์อย่างมากเช่นกัน เช่น
- ราก ช่วยรักษาไข้หวัด ขับเหงื่อ แก้ร้อนใน
- ต้น สามารถนำมาใช้ปรุงเป็นยารักษาโรคลำไส้พิการของม้า
- เนื้อไม้ เป็นยาแก้ไอ ในประเทศกัมพูชาใช้เป็นยาถ่ายและขับพยาธิ
- เปลือกต้น ช่วยขับระดู รักษาโรคโกโนเรียหรือโรคหนองในแท้ (Gonorrhea) แต่ถ้านำมาผสมกับน้ำมันมะพร้าว มันเนย และข้าว จะเป็นยาแก้ท้องเดินและยาขับปัสสาวะ
- เปลือกราก ช่วยขับลมในกระเพาะ และใช้เป็นยารักษาโรคหนองใน
- ยางและแก่น ช่วยถ่ายเสมหะและโลหิต รักษากามโรค และใช้ปรุงเป็นยาถ่ายพิษ
- ใบ ถ้าเป็นใบสดใช้ชงกับน้ำร้อนรักษาโรคหิด แต่ถ้านำมาลนไฟประคบร้อนช่วยแก้อาการปวดบวม และถ้าเป็นใบแห้งช่วยรักษาโรคหืดหอบ
- ยางจากต้น เป็นยาถ่าย รักษาโรคไขข้ออักเสบ ถ้าใช้ผสมกับไม้จันทร์และการบูรทำเป็นยาแก้อาการปวดฟัน และยาแก้คัน
- ฝัก นำมาฝนเพื่อนำมาใช้ทาแก้ริดสีดวงทวารได้
วิธีการใช้ลีลาวดีเพื่อสุขภาพ
จากสรรพคุณและประโยชน์ต่างๆ ของลีลาวดี สามารถยกตัวอย่างการวิธีการใช้ลีลาวดีเพื่อประโยชน์สุขภาพ ได้ดังนี้
- ส่วนดอก ใช้ดอกตากแห้ง 5-12 กรัม ต้มน้ำกินต่างชาได้ มีรสชุ่ม แก้ไอ บำรุงปอด รักษาอาการร้อนใน ท้องผูกและแก้บิด และใช้ดอกแห้งครั้งละ 10-15 กรัม ต้มน้ำประมาณ 500 ซีซี แล้วกรองเอาน้ำดื่ม วันละ 1-2 เวลา เช้าและเย็น หรือใช้ดอกรับประทานกับใบพลู จะช่วยแก้ไข้ และแก้ไข้มาลาเรีย
- ส่วนเปลือกลำต้น ใช้เปลือกแห้ง บดเป็นผง ประมาณ 60 กรัม ชงกับน้ำร้อน 4 ลิตร ดื่มครั้งละ 250 มิลลิลิตร ร่วมกับน้ำมะขามเปียก วันละ 4-5 ครั้งติดต่อกัน จะช่วยขับปัสสาวะและถ่ายดีขึ้น
- ส่วนเปลือกราก ใช้รักษาโรคหนองในและกามโรค ซึ่งจะมีสารฟัลโวพลูมีริน (Fulvoplumierin) สามารถยับยั้งการเจริญของเชื้อที่ทำให้เกิดเนื้องอกเป็นก้อน
- ส่วนดอกแห้ง ใช้แก้ไข้ และแก้ไข้มาลาเรีย โดยใช้ดอกแห้งครั้งละ 10-15 กรัม ต้มน้ำประมาณ 500 ซีซี แล้วกรองเอาน้ำดื่ม วันละ 1-2 เวลา เช้าและเย็น หรือใช้ดอกรับประทานกับใบพลูก็ได้
ข้อควรระวังจากลีลาวดี
ถึงแม้ลีลาวดีจะเป็นไม้ที่มีสรรพคุณและประโยชน์มากมาย แต่หากไม่มีการศึกษาวิธีการนำไปใช้ก็อาจเกิดอันตรายได้ ดังนี้
- ทุกๆ ส่วนของลีลาวดีจะมียางสีขาวขุ่นซึ่งเป็นพิษ นั่นคือ กรดพลูเมอริก (Plumeric acid) หากสัมผัสยางโดยตรงอาจทำให้เกิดผื่นคัน ผิวหนังอักเสบ และบวมแดงได้
- ดอกลีลาวดีมีฤทธิ์เป็นยาถ่ายอย่างแรง ระคายกระเพาะอาหารและลำไส้
- เวลาจะเก็บดอกลีลาวดี ควรเก็บดอกที่บานเต็มที่เกือบร่วงแล้ว จะได้ไม่มียาง
- ห้ามสตรีมีครรภ์รับประทานดอกลีลาวดี เพราะอาจทำให้มดลูกบีบตัวและอาจแท้งได้
ดูแพ็กเกจ Detox สวนล้างลำไส้ เปรียบเทียบราคา โปรโมชั่นล่าสุดจากโรงพยาบาลและคลินิกชั้นนำได้ที่นี่ หรือไม่พลาดทุกการอัปเดตแพ็กเกจเหล่านี้ เมื่อกดเป็นเพื่อนทางไลน์ @hdcoth และกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android
