การรับประทานยาคุมกำเนิด มีส่วนช่วยป้องกันการตั้งครรภ์ได้เช่นเดียวกับการสวมถุงยางอนามัย อย่างไรก็ตาม การไม่รู้วิธีรับประทานยาคุมกำเนิดอย่างเหมาะสม หรือการลืมรับประทานยาคุมกำเนิดตามที่จำนวนยากำหนดเอาไว้ ก็อาจส่งผลให้คุณตั้งครรภ์ได้
โดยในบทความนี้เราจะพูดถึงวิธีแก้ปัญหาเมื่อลืมรับประทานยาคุมกำเนิดที่มีฮอร์โมนเอสโตรเจน หรือฮอร์โมนเพศหญิงสังเคราะห์อยู่ด้วย หรือเรียกอีกอย่างได้ว่า "ยาคุมกำเนิด EE (Ethinyl estradiol)" นั่นเอง
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
โดยขนาดของยาที่จะพูดถึงในบทความนี้ จะเป็นขนาดยาแบบแผง 21+7 เม็ด ที่มีฮอร์โมนเอสโตรเจนสังเคราะห์อยู่ 0.030-0.035 มิลลิกรัม โดยยี่ห้อยาคุมกำเนิดแบบนี้ที่ได้รับความนิยม คือ ยี่ห้อไมโครไกนอน 30 อีดี (Microgynon 30 ED) และยี่ห้อไกเนรา อีดี (Gynera ED)
ส่วนประกอบของยาทั้งหมด 28 เม็ด
ยาคุมกำเนิด EE แบบ 21+7 หรือที่มีทั้งหมด 28 เม็ดนั้นจะประกอบไปด้วย
- ยาเม็ดฮอร์โมน มักเป็นยาเม็ดสีเหลือง มีจำนวน 21 เม็ด
- ยาเม็ดหลอก เป็นยาเม็ดที่ประกอบไปด้วยผงแป้งอัดเป็นเม็ดยาเฉยๆ ไม่มีสารฮอร์โมนใดๆ ผสมอยู่ มักเป็นยาเม็ดสีขาว มีจำนวน 7 เม็ด
แผงของยาคุมกำเนิด EE ส่วนมากจะมีแถบสีแดงกับแถบสีปกติปรากฎอยู่ โดยการเริ่มต้นรับประทานยาคุมกำเนิด EE แบบ 28 เม็ดจะเริ่มจากแกะเม็ดยาส่วนที่อยู่ในแถบสีแดง ซึ่งเม็ดที่แกะจะต้องตรงกับวันที่เริ่มรับประทานด้วย
จากนั้นเมื่อเริ่มรับประทาน ก็ให้ไล่รับประทานตามวันที่ที่อยู่บนแผงยาไปจนหมด เมื่อรับประทานยาจนหมดแผงแล้ว ก็ให้เริ่มแผงใหม่ได้เลยในวันต่อมา
กรณีลืมรับประทานยา
เมื่อคุณลืมรับประทานยาคุมกำเนิด EE ปริมาณ 0.030-0.035 มิลลิกรัม แบบ 28 เม็ด ให้ปฏิบัติตามคำแนะนำต่อไปนี้
1. กรณีลืมรับประทานยาเม็ดฮอร์โมน 1 วัน
ให้รับประทานทันทีที่นึกได้ 1 เม็ด แล้วรับประทานเม็ดต่อไปตามปกติ (หากนึกได้ตอนที่ต้องรับประทานยาคุมในเวลาเดิมที่เคยใช้ ให้รับประทานพร้อมกันทีเดียว 2 เม็ด ซึ่งอาจทำให้รู้สึกคลื่นไส้ได้) และคุณยังมีเพศสัมพันธ์ได้อยู่ ไม่จำเป็นต้องใช้วิธีคุมกำเนิดอื่นๆ เช่น ถุงยางอนามัย ยาคุมฉุกเฉิน
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
สำหรับใครที่นึกภาพตามไม่ออกว่า ต้องรับประทานอย่างไร ให้ดูตามภาพต่อไปนี้ โดยในภาพแรก ยาที่อยู่ในวงกลมสีแดง คือ ยาที่คุณลืมรับประทาน
ในรูปภาพที่ 2 ยาทั้ง 2 เม็ดในวงกลมสีแดง คือ ยาที่คุณต้องรับประทานเพื่อชดเชยยาที่ลืมรับประทานไป
ในอีกกรณีหนึ่ง คือ หากนึกขึ้นได้ในตอนเช้าวันถัดมาหลังจากลืมรับประทาน และกำลังจะรับประทานยาคุมเม็ดถัดไปตามเวลาปกติ ก็ให้รับประทานยาเม็ดที่ลืมรับประทานเมื่อวานทันทีที่นึกได้ 1 เม็ดก่อน แล้วรับประทานอีก 1 เม็ดตามในตอนกลางคืน
2. ลืมรับประทานยาเม็ดฮอร์โมน ติดต่อกัน 2 วัน
ให้รับประทานยาเม็ดแรกที่ลืมทันทีที่นึกได้ 1 เม็ด แล้วรับประทานตามเวลาปกติอีก 1 เม็ดซึ่งอาจทำให้เกิดอาการคลื่นไส้หลับรับประทานได้ และในวันถัดๆ ไป ก็ให้รับประทานยาตามปกติวันละ 1 เม็ด
ส่วนการมีเพศสัมพันธ์ก็ยังทำได้อยู่ ไม่จำเป็นต้องใช้วิธีคุมกำเนิดอื่นๆ ร่วมด้วยอีก เช่น ถุงยาง ยาคุมฉุกเฉิน ใครที่นึกภาพไม่ออกว่าต้องรับประทานอย่างไร ให้ดูที่ 2 ภาพด้านล่าง โดยภาพแรก ยาเม็ดสีเหลืองในวงกลมสีแดงทั้ง 2 เม็ด คือ ยาที่คุณลืมรับประทานไปก่อนหน้านี้
เมื่อนึกขึ้นได้ว่า ลืมรับประทาน ให้รับประทานยา 2 เม็ดที่อยู่ในวงกลมสีแดงตามภาพด้านล่างนี้
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
และในอีกกรณี คือ หากนึกขึ้นได้ในตอนเช้าวันถัดมา หลังจากลืมรับประทานยาไป 2 เม็ด ก็ให้รับประทานยาเม็ดแรกที่ลืมทันทีที่นึกได้ 1 เม็ดก่อน แล้วรับประทานอีก 1 เม็ด (เม็ดที่ 3) ในตอนกลางคืน
หากนึกได้ช้า หรือนึกได้ตอนกลางคืนของวันที่ลืมรับประทานไปแล้ว 2 วัน ก็ให้รับประทานพร้อมกัน 2 เม็ด แต่อาจทำให้คลื่นไส้มาก
ส่วนยาเม็ดที่อยู่ตรงกลางระหว่างยา 2 เม็ดซึ่งอยู่ในวงกลมสีแดง (ยาเม็ดที่ 2) ของภาพที่ 2 ให้คุณเก็บเอาไว้ใช้ยามจำเป็น เช่น เมื่อทำยาเม็ดอื่นหล่นหาย หรือเมื่อเกิดอาการคลื่นไส้จากการรับประทานยาติดต่อกันแล้วอาเจียนออกมา ก็ให้รับประทานยาตัวนี้ทดแทนได้
การรับประทานยาคุมติดต่อกัน หรืออย่างต่อเนื่องมานานอาจสร้างความผิดปกติให้ระบบสืบพันธุ์ และก็ยังเสี่ยงทำให้เกิดการตั้งครรภ์ได้อยู่ ในระหว่างที่คุณรับประทานยาคุมกำเนิด ก็อย่าลืมไปตรวจสุขภาพ เพื่อให้แน่ใจว่า ยาคุมกำเนิดไม่ได้ไปสร้างความเสียหายใดๆ ต่อร่างกายด้วย
3. ลืมรับประทานยาเม็ดฮอร์โมน ติดต่อกัน 3 วันขึ้นไป
อันดับแรก ให้คุณรับประทานยาเม็ดแรกที่ลืมทันทีที่นึกได้ 1 เม็ด แล้วรับประทานตามเวลาปกติอีก 1 เม็ด และต้องงดการมีเพศสัมพันธ์ หรือใช้ถุงยางอนามัยขณะมีเพศสัมพันธ์ทุกครั้งจนกว่าจะใช้ยาไปจนครบอีก 7 วัน
หากลืมรับประทานยาที่เป็นยาเม็ดฮอร์โมน 7 เม็ดแรกของแผง ติดต่อกัน 3 วันขึ้นไป แล้วได้มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ใส่ถุงยางอนามัย ให้รับประทานยาคุมฉุกเฉินร่วมด้วย
แต่หากลืมรับประทานยาฮอร์โมน 7 เม็ดสุดท้ายของแผง ติดต่อกัน 3 วันขึ้นไป ให้เริ่มเม็ดยาฮอร์โมนของยาแผงใหม่ไปเลย ไม่ต้องรับประทานยาเม็ดหลอกอีก
หลายคนอาจนึกภาพตามไม่ออกว่า ต้องรับประทานยาอย่างไร เรามาดูภาพตัวอย่างพร้อมๆ กัน โดยภาพตัวอย่างจะแยกเป็น 3 แบบ ตามกรอบสีน้ำเงินในภาพด้านล่างดังนี้ ซึ่งวิธีการรับประทานยาของทั้ง 3 แบบจะเหมือนกัน
แต่การยกตัวอย่างทั้ง 3 แบบจะมีความแตกต่างเพียงแต่ตำแหน่งของแผงยา เพื่อให้ผู้อ่านเห็นภาพมากขึ้นว่า หากลืมรับประทานยาในส่วนของแผงนี้ จะต้องรับประทานชดเชย และปฏิบัติตนอย่างไรบ้าง
ตัวอย่างที่ 1
หากลืมรับประทานยา 3 เม็ดตามวงกลมสีแดงต่อไปนี้
ยาเม็ดส่วนที่ต้องรับประทานยา คือ ยาเม็ดสีขาว 2 เม็ดที่อยู่ในวงกลมสีแดงตามภาพด้านล่าง โดยเว้นยา 2 เม็ดตรงกลางเอาไว้
วิธีรับประทาน คือ ให้รับประทานยาเม็ดแรกทันทีที่นึกขึ้นได้ 1 เม็ดแล้วตามด้วยการรับประทานยาเม็ดที่ 4 (ยาที่อยู่ในวงกลมวงที่ 2) ตามเวลาปกติ เพื่อลดอาการคลื่นไส้ที่อาจเกิดขึ้น จากนั้นในวันถัดๆ ไปก็ให้รับประทานต่อตามลูกศรของแผงยาวันละ 1 เม็ดตามปกติ
สำหรับภาพด้านบน จะอธิบายถึงยาคุม 2 เม็ดที่เหลืออยู่ คุณสามารถทิ้งยา 2 เม็ดนี้ไปได้เลย จะได้ไม่หยิบผิดเวลารับประทานยาครั้งต่อไป หรือสามารถเก็บไว้รับประทานยามจำเป็นได้ เช่น เมื่ออาเจียน หรือทำยาหล่นหาย
สำหรับการมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ใส่ถุงยางอนามัย ในกรณีลืมรับประทานยาตามตัวอย่างที่ 1 ให้คุณรับประทานยาคุมฉุกเฉินตามไปด้วยเพื่อป้องกันการตั้งครรภ์ และหากจะมีเพศสัมพันธ์อีก ก็ให้คู่นอนสวมถุงยางอนามัยด้วย จนกว่าจะรับประทานยาเม็ดฮอร์โมนติดต่อกันไปอีกให้ครบ 7 วัน
ตัวอย่างที่ 2
หากลืมรับประทานยา 3 เม็ดตามวงกลมสีแดงต่อไปนี้
ยาเม็ดส่วนที่ต้องรับประทานยา คือ ยาเม็ดสีขาว 2 เม็ดที่อยู่ในวงกลมสีแดงตามภาพด้านล่าง ตรงปลายแผง และหัวแผงยา
วิธีรับประทาน คือ ให้รับประทานเม็ดแรกที่ลืมก่อน 1 เม็ด แล้วค่อยรับประทานยาเม็ดที่ 4 ซึ่งอยู่บนหัวแผงยาอีก 1 เม็ดเพื่อลดโอกาสเกิดอาการคลื่นไส้ แต่หากไม่สามารถรับประทานแยกเวลาได้เพราะนึกได้ช้า ก็ให้รับประทานทีเดียว 2 เม็ดไปเลย
แล้วให้วันถัดไปก็รับประทานต่อตามลูกศรวันละ 1 เม็ดเช่นเดิม ส่วนเม็ดยา 2 เม็ดที่อยู่ตรงกลางระหว่างยาที่ต้องรับประทานตามภาพด้านล่าง ก็ให้ทิ้งไปได้เลยเพื่อป้องกันความสับสนในภายหลัง หรือเก็บไว้ใช้ยามจำเป็น
ส่วนการมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ใส่ถุงยางอนามัยในระหว่างลืมรับประทานยาคุมตามตัวอย่างที่ 2 เนื่องจากก่อนหน้านี้คุณได้รับประทานยาคุมที่เป็นยาเม็ดฮอร์โมนครบ 7 วันแล้ว ก็ไม่จำเป็นต้องรับประทานยาคุมฉุกเฉินด้วย
แต่หากจะมีเพศสัมพันธ์อีก ก็ให้สวมถุงยางอนามัยทุกครั้ง จนกว่าจะรับประทานยาคุมที่เป็นยาเม็ดฮอร์โมนไปอีกจนครบ 7 วัน
ตัวอย่างที่ 3
หากลืมรับประทานยา 3 เม็ดตามวงกลมสีแดงต่อไปนี้
ตามภาพด้านล่าง ยาเม็ดสีขาว 2 เม็ดในวงกลมสีแดง คือ ยาที่คุณต้องรับประทาน โดยให้รับประทานทันทีที่นึกขึ้นได้ 1 เม็ด ตามด้วยยาเม็ดที่ 2 ที่อยู่ถัดไป 2 เม็ดอีก 1 เม็ดตอนกลางคืน แต่หากนึกขึ้นได้ช้า ให้รับประทานไปเลยทีเดียวทั้ง 2 เม็ด
ส่วนยาเม็ดทั้ง 2 เม็ดที่เหลือตามภาพด้านล่าง ให้ทิ้งไปได้เลยเพื่อป้องกันความสับสนเรื่องเม็ดยาที่ต้องรับประทานต่อในภายหลัง หรือจะเก็บไว้ยามฉุกเฉินก็ได้ ตามแต่ความสะดวก
ในกรณีลืมรับประทานยาคุมตามตัวอย่างที่ 3 เนื่องจากที่ผ่านมาได้รับประทานยาที่เป็นเม็ดฮอร์โมนต่อเนื่องกันอย่างน้อย 7 วันแล้ว หากในระหว่างลืมรับประทานยาคุม 3 เม็ดแล้วมีเพศสัมพันธ์ คุณก็ไม่จำเป็นต้องรับประทานยาคุมฉุกเฉินอีก
แต่หากจะมีเพศสัมพันธ์อีก ก็ให้สวมถุงยางอนามัยทุกครั้ง จนกว่าจะรับประทานยาคุมที่เป็นยาเม็ดฮอร์โมนไปอีกจนครบ 7 วัน
และเมื่อรับประทานเม็ดยาฮอร์โมนในกลุ่มที่ 3 หมดแล้วในวันศุกร์ ให้ทิ้งยาที่เหลือในแผงนี้ไปได้เลย
จากนั้น วันต่อมาให้เริ่มยาเม็ดยาฮอร์โมนของวันเสาร์ในแผงใหม่ต่อไปเลยจากนั้นก็รับประทานต่อตามลูกศรไปเรื่อยๆ ตามปกติ
หากรับประทานยาตามคำแนะนำต่อไปนี้ ในเดือนนี้คุณอาจไม่มีเลือดประจำเดือนออกมา เพราะไม่มีช่วงปลอดฮอร์โมน 7 วันของเม็ดยาหลอก หรืออาจมีประจำเดือนมาแล้ว เมื่อลืมรับประทานยาต่อเนื่องกันหลายวัน ซึ่งก็ไม่ต้องตกใจไป
ในเดือนต่อๆ ไป เมื่อรับประทานยาคุมกำเนิดได้ถูกต้อง และสม่ำเสมอ รอบประจำเดือนก็จะกลับมาปกติเอง
4. ลืมรับประทานยาเม็ดหลอก
เม็ดยาหลอก หรือยาเม็ดสีขาวบนแผงมักจะเป็นยาบำรุงเลือด หรือเป็นเพียงแค่เม็ดแป้งธรรมดาที่อัดออกมาเป็นรูปแบบเม็ดยา แต่จะไม่มีส่วนผสมของฮอร์โมนคุมกำเนิด ถือเป็นช่วงปลอดฮอร์โมนในวงรอบประจำเดือนเท่านั้น
ตามภาพตัวอย่าง ยาเม็ดหลอกจะมีสีขาว หากลืมรับประทานก็ไม่มีปัญหาใดๆ ให้แกะยาเม็ดที่ลืมทิ้งไปได้เลย แล้ววันต่อมาก็รับประทานยาตามลูกศรบนแผงไปตามปกติ
การรับประทานยาคุมกำเนิดให้มีประสิทธิภาพ จำเป็นจะต้องรับประทานอย่างสม่ำเสมอ และมีวินัย เพื่อให้การทำงานของยาช่วยป้องกันการตั้งครรภ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
หากคุณต้องการรับประทานยาคุมกำเนิด อย่าลืมหมั่นย้ำเตือนตนเอง โดยอาจจดใส่กระดาษแปะไว้บนโต๊ะทำงาน โต๊ะหัวเตียง หรือใส่บันทึกช่วยจำในโทรศัพท์ว่า อย่าลืมรับประทานยาคุมกำเนิดประจำวันด้วย เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการตั้งครรภ์โดยไม่พึงประสงค์ขึ้น
เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจตรวจก่อนแต่งงาน จากคลินิกและโรงพยาบาลใกล้คุณ และไม่พลาดทุกอัปเดตเรื่องสุขภาพและโปรโมชั่นเมื่อกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android
