ชวิน รวิทิวากุล
เขียนโดย
ชวิน รวิทิวากุล
ภญ.สุภาดา ฟองอาภา
ตรวจสอบความถูกต้องโดย
ภญ.สุภาดา ฟองอาภา

หญ้าดอกขาว (Little ironweed)

รวมสรรพคุณของหญ้าดอกขาว ประโยชน์และวิธีการนำมาใช้ สารสำคัญในหญ้าดอกขาวที่ช่วยบำรุงร่างกายแบบเข้าใจง่าย
เผยแพร่ครั้งแรก 22 พ.ค. 2020 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 ตรวจสอบความถูกต้อง 9 ก.ค. 2020 เวลาอ่านประมาณ 3 นาที
หญ้าดอกขาว (Little ironweed)

เรื่องควรรู้

ขยาย

ปิด

  • หญ้าดอกขาว (Little ironweed) พบได้ทั่วไปตามเขตร้อนชื้นทวีปเอเชีย เช่น ประเทศไทย จีน ศรีลังกา
  • หญ้าดอกขาวส่วนใหญ่จะมีความสูงอยู่ที่ 80-150 เซนติเมตร ลำต้นเล็กไม่แตกกิ่ง ตัวดอกขึ้นตามยอดกิ่ง 5-15 ดอก มีสีม่วงรอบนอก ด้านในอาจมีสีขาว
  • หญ้าดอกขาวอุดมไปด้วยสารกลุ่มฟลาโวนอยด์ (Flavonoid) ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่พบได้ในพืช และสารกลุ่มไกลโคไซด์ (Glycoside) ช่วยรักษาสมดุลของระบบไหลเวียนโลหิต รวมถึงช่วยเรื่องระบบขับถ่าย
  • รากของหญ้าดอกขาวสามารถใช้ต้มดื่มเป็นชาได้ ใบของหญ้าดอกขาวสามารถใช้พอกผิวเพื่อฆ่าเชื้อได้ หน่ออ่อนของหญ้าดอกขาวสามารถใช้ประกอบอาหารได้
  • หากจะรับประทานหญ้าดอกขาวในรูปแบบอาหารเสริม ควรปรึกษาแพทย์ก่อนเสมอ เพราะสารสกัดบางตัวอาจมีผลกระทบต่อการดูดซึมของยาบางชนิด
  • เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจตรวจสุขภาพ

หญ้าดอกขาว เป็นพืชที่หลายคนคุ้นหน้าคุ้นตาตามริมถนน พื้นที่ร้อนชื้น หรือในป่า เนื่องจากเติบโตได้ง่ายและมีประโยชน์ หลายประเทศจึงนำมาปรุงเป็นอาหาร รวมถึงสกัดเป็นยารักษาอาการต่างๆ

รู้จักหญ้าดอกขาว

หญ้าดอกขาว ชื่อภาษาอังกฤษหรือชื่อสามัญคือ Little ironweed จัดอยู่ในวงศ์เดียวกับดอกทานตะวัน (Asteraceae) หญ้าดอกขาวยังมีชื่ออื่นๆ ที่นิยมเรียกต่างกันไปตามแต่ละประเทศ ดังนี้

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
โปรแกรมตรวจสุขภาพวันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 99 บาท ลดสูงสุด 96%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

  • ชื่อในภาษาอังกฤษ Vernonia
  • ชื่อในภาษาสเปน Machadita
  • ชื่อในภาษาฝรั่งเศส Ayapana sauvage
  • ชื่อในภาษาจีน Ye xiang niu
  • ชื่อทางวิทยาศาสตร์คือ Vernonia cinerea (L.) Less.

หญ้าดอกขาวถือเป็นพืชประจำถิ่นขนาดเล็ก อาจจัดเป็นหนึ่งในพืชสมุนไพร ปัจจุบันมีการนำมาใช้ประโยชน์ทางการแพทย์หลากหลายด้าน คนทั่วไปนิยมใช้หญ้าดอกขาวในการชงชา

หญ้าดอกขาวสามารถพบได้หลายประเทศในทวีปเอเชีย เช่น ไทย ศรีลังกา จีน และพื้นที่ที่มีสภาพอากาศเหมาะสม โดยหญ้าดอกขาวจะเจริญเติบโตได้ดีในมรสุมเขตร้อนชื้น แต่อาจพบสายพันธุ์อื่นๆ ของหญ้าดอกขาวในทวีปอเมริกาที่มีสภาพอากาศแห้งได้เช่นกัน

ลักษณะทางพฤษศาสตร์ของหญ้าดอกขาว

หญ้าดอกขาวมีความสูงประมาณ 80-150 เซนติเมตร ลำต้นไม่แตกกิ่ง หรืออาจแตกออกมาเพียงเล็กน้อย ใบของหญ้าดอกขาวมีขนาดแตกต่างกัน 

บริเวณด้านบนของลำต้นจะมีใบขนาดเล็ก และด้านล่างของลำต้นจะมีใบขนาดใหญ่ ความยาวตั้งแต่ 1.5-5 เซนติเมตร ไล่ลงมาเรื่อยๆ ตามลำดับ

ดอกของหญ้าดอกขาวจะขึ้นบริเวณยอด มีสีม่วง ด้านในอาจมีสีขาว ทั้งดอกมีความยาวเพียง 2.5-3 มิลลิเมตร จำนวนตั้งแต่ 5-15 ดอก รูปทรงโดยรวมคล้ายกับโคมไฟห้อยเพดานขนาดใหญ่

สรรพคุณของหญ้าดอกขาว

หญ้าดอกขาวมีสารสำคัญที่มีประโยชน์คือ ฟลาโวนอยด์ (Flavonoid) ซึ่งเป็นสารที่มักพบในพืชผักผลไม้ ถือเป็นสารต้านอนุมูลอิสระสำคัญ ทำให้หญ้าดอกขาวมีสรรพคุณในการรักษาและบำรุงร่างกายมากมาย ดังนี้

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
โปรแกรมตรวจสุขภาพวันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 99 บาท ลดสูงสุด 96%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

  • ช่วยลดความผิดปกติระหว่างมีประจำเดือนของผู้หญิง รักษาสมดุลภายในช่องคลอด
  • ช่วยลดความอยากบุหรี่ ชาหญ้าดอกขาวมีสารกลุ่มไกลโคไซด์ (Glycoside) ทำให้ลิ้นชาและไม่อยากสูบบุหรี่ หากดื่มชาหญ้าดอกขาวติดต่อกันเป็นเวลานานร่วมกับการงดสูบบุหรี่ จะสามารถทำให้เลิกบุหรี่ได้ง่ายขึ้น
  • ช่วยรักษาสมดุลของระบบเลือดในร่างกาย สารคาร์ดิแอก ไกลโคไซด์ (Cardiac glycoside) ในหญ้าดอกขาวมีส่วนช่วยในระบบไหลเวียนโลหิตและกล้ามเนื้อหัวใจ รวมถึงบรรเทาอาการต่างๆ ที่มีสาเหตุมาจากเลือด เช่น อาการผิดปกติทางผิวหนัง โรคมาลาเรียซึ่งเกิดจากการติดเชื้อในเซลล์เม็ดเลือดแดง
  • ช่วยรักษาอาการท้องเสีย หญ้าดอกขาวมีสารแอนทราควิโนน ไกลโคไซด์ (Anthraquinone glycoside) มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อ ทำให้รักษาอาการท้องเสียได้ แต่ก็เป็นยาระบายอ่อนๆ เช่นกัน จึงอาจมีผลกระตุ้นการขับถ่าย
  • ช่วยบรรเทาอาการไข้หวัดธรรมดาและไข้หวัดใหญ่ อย่างที่กล่าวไปข้างต้นว่า หญ้าดอกขาวมีสารต้านอนุมูลอิสระจำนวนมาก ซึ่งมีส่วนสำคัญในการยับยั้งอนุมูลอิสระที่เกิดจากการเผาผลาญในร่างกาย รวมถึงการรับสารพิษจากภายนอก เช่น บุหรี่ ควันพิษ อาหาร ซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลง ดังนั้นหญ้าดอกขาวจึงอาจมีส่วนในการช่วยบรรเทาอาการไข้หวัดได้
  • อาจมีส่วนช่วยในการรักษามะเร็ง สถาบันไวรัสวิทยามนุษย์ มหาวิทยาลัยแพทย์แมริแลนด์ (Institute of Human Virology at The University of Maryland School of Medicine) พบว่า มีความเป็นไปได้ที่สารสกัดจากหญ้าดอกขาวจะมีส่วนช่วยในการรักษามะเร็ง แต่ยังคงอยู่ในขั้นตอนการศึกษาวิจัย

วิธีใช้ประโยชน์จากหญ้าดอกขาว

หญ้าดอกขาว เป็นพืชสมุนไพรที่นิยมใช้รักษาอาการต่างๆ กันมายาวนาน โดยมีวิธนำมาใช้หลายวิธี ดังนี้

  • ราก สามารถนำมาต้มเป็นยาลดไข้ บำรุงร่างกายผู้หญิงระหว่างเป็นประจำเดือน
  • ใบ มีฤทธิ์เป็นยาฆ่าเชื้อ ในอดีต ประเทศอินเดียนำมาใช้รักษาอาการตาแดง และความผิดปกติของปัสสาวะ ประเทศฟิลิปปินส์เคยใช้ใบหญ้าดอกขาวชงเป็นยาแก้ไอ หรือพอกบริเวณผิวหนังที่เกิดอาการผิดปกติ ในประเทศไทยเองก็เคยใช้ใบในการรักษาโรคหอบหืด หลอดลมอักเสบ
  • หน่ออ่อน สามารถนำมาปรุงอาหารร่วมกับผักอื่นๆ ได้
  • ดอก สามารถนำมาดอกแบบอบแห้งมาชงเป็นชาร้อน มีสารต้านอนุมูลอิสระสูง ช่วยป้องกันเซลล์ที่เสียหายจากอนุมูลอิสระในร่างกาย

อย่างไรก็ตาม แม้จะมีวิธีในการนำหญ้าดอกขาวมาใช้หลายวิธี แต่ควรระมัดระวังเรื่องความสะอาดและอยู่ภายใต้คำแนะนำของบุคลากรทางการแพทย์ที่เชื่อถือได้

ข้อควรระวังในการรับประทานหญ้าดอกขาว

  • หญ้าดอกขาวอาจก่อให้เกิดอาการแพ้ได้ ดังนั้นหากสังเกตเห็นอาการผิดปกติ เช่น เป็นผื่นตามผิวหนัง ควรหยุดใช้หญ้าดอกขาว และไปพบแพทย์ทันที
  • อาหารเสริมที่เป็นสารสกัดจากหญ้าดอกขาวอาจมีผลกระทบกับการดูดซึมยาบางชนิด ดังนั้นหากมีโรคประจำตัวที่ต้องรับประทานยาต่อเนื่อง ควรปรึกษาแพทย์ก่อนรับประทานอาหารเสริมจากหญ้าดอกขาว
  • หญิงมีครรภ์ไม่ควรใช้หญ้าดอกขาวเพราะจะทำให้แท้ง หรือคลอดบุตรก่อนกำหนดได้
  • ควรระวังการใช้ในผู้ป่วยโรคหัวใจ โรคไต และ เนื่องจากยาหญ้าดอกขาวมีโพแทสเซียมสูง จะมีผลทำให้ electrolite ในร่างกายผิดปกติ
  • ในการใช้หญ้าดอกขาวเพื่อลดความอยากบุหรี่อาจทำให้มีอาการที่ไม่พึงประสงค์ คือ ปากแห้ง คอแห้ง คลื่นไส้ ชาลิ้น รับประทานอาหารไม่อร่อย

จะเห็นได้ว่า หญ้าดอกขาวนั้นมีทั้งข้อดีและข้อควรระวัง ดังนั้นก่อนจะหามารัลประทานเพื่อเป็นยาระบาย หรือใช้เป็นยาทาผิวหนังภายนอก ควรเลือกเฉพาะยาที่น่าเชื่อถือ และได้รับการรับรองจากองค์การอาหารและยา

เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจตรวจสุขภาพ จากคลินิกและโรงพยาบาลใกล้คุณ และไม่พลาดทุกอัปเดตเรื่องสุขภาพและโปรโมชั่นเมื่อกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android


8 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
ศรินทิพย์ หมื่นแสน, สมุนไพรหญ้าดอกขาวทางเลือกสำหรับลดความอยากบุหรี่ (https://www2.gpo.or.th/Portals/6/Newsletter/RDINewsYr24No3-6.pdf), 16 มิถุนายน 2563.
วิโรจน์ วีรชัย, การเปรียบเทียบประสิทธิผลของหญ้าดอกขาว (http://www.pmnidat.go.th/thai/downloads/handbook/59/Vol2-1.pdf ), 16 มิถุนายน 2563.
คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, เภสัชจลศาสตร์ของฟลาโวนอยด์ (http://kmfda.fda.moph.go.th/Journal/Chapter/1/19_128_A1_2.56.pdf), 5 เมษายน 2563.

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)

บทความต่อไป
ประโยชน์ของการหยุดสูบบุหรี่ที่มีต่อร่างกาย ลดความเสี่ยงอะไรบ้าง ตั้งแต่ 20 นาที จนถึง 15 ปี
ประโยชน์ของการหยุดสูบบุหรี่ที่มีต่อร่างกาย ลดความเสี่ยงอะไรบ้าง ตั้งแต่ 20 นาที จนถึง 15 ปี

ร้อยพันประโยชน์ของการหยุดสูบบุหรี่ อ่านสักนิด คุณภาพชีวิตดีขึ้นแน่นอน

อ่านเพิ่ม
อาหารต้านเชื้อราแคนดิดา (Candida Diet)
อาหารต้านเชื้อราแคนดิดา (Candida Diet)

หากจำนวนเชื้อราแคนดิดาในร่างกายมีมากเกินไป อาจนำไปสู่การติดเชื้อที่เป็นอันตรายถึงชีวิตได้

อ่านเพิ่ม
10 วิธีหยุดอาการกรดไหลย้อนด้วยตนเอง
10 วิธีหยุดอาการกรดไหลย้อนด้วยตนเอง

หยุดอาการแสบร้อนยอดอก หยุดกรดไหลย้อน คุณทำได้ด้วยตนเองตามคำแนะนำนี้

อ่านเพิ่ม