การเคลื่อนไหวได้จำกัดของข้อ (Limited Range of Motion)

การเคลื่อนไหวได้จำกัดของข้อ อาจทำให้ไม่สามารถขยับอวัยวะบางส่วนได้ตามปกติ เช่น ข้อศอก เข่า หรือหัวไหล่ จึงอาจส่งผลกระทบต่อการทำกิจกรรมต่างๆ ในชีวิตประจำวัน
เผยแพร่ครั้งแรก 26 พ.ค. 2019 อัปเดตล่าสุด 5 ส.ค. 2020 เวลาอ่านประมาณ 2 นาที
การเคลื่อนไหวได้จำกัดของข้อ (Limited Range of Motion)

ช่วงการเคลื่อนไหวของข้อต่อ (Joint range of motion) หมายถึง ระยะทางและทิศทางที่ข้อสามารถเคลื่อนไหวได้ โดยมีการกำหนดไว้ว่าข้อแต่ละข้อจะมีช่วงการเคลื่อนไหวปกติอยู่ที่เท่าใด เช่น ข้อเข่าควรงอได้ 130 องศา และสามารถยืดเหยียดตรงได้

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

เมื่อข้อต่อแต่ละข้อมีความสามารถในการเคลื่อนไหว หรือมีช่วงการเคลื่อนไหวลดลง จะเรียกว่าการเคลื่อนไหวได้จำกัดของข้อ (Limited range of motion) ปกติแล้วช่วงการเคลื่อนไหวของข้อจะค่อยๆ ลดลงตามธรรมชาติเมื่อมีอายุมากขึ้น แต่บางครั้งก็อาจมีสาเหตุมาจากโรคอื่นๆ ได้เช่นกัน

สาเหตุของการเคลื่อนไหวได้จำกัดของข้อ

การเคลื่อนไหวได้จำกัดของข้อ มักเกิดจากสาเหตุดังต่อไปนี้

  • โรคข้อกระดูกสันหลังอักเสบชนิดติดยึด (Ankylosing Spondylitis) : เป็นโรคข้ออักเสบชนิดหนึ่งที่ส่งผลต่อกระดูกสันหลังเป็นหลัก
  • โรคข้อเสื่อม (Osteoarthritis) : เป็นโรคข้ออักเสบที่เกิดจากการสึกหรอของข้อต่อ สามารถพบได้บ่อย เนื่องจากมีความสัมพันธ์กับอายุที่เพิ่มมากขึ้น
  • โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ (Rheumatoid Arthritis (RA)) : เป็นโรคข้ออักเสบที่เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายไปทำลายข้อต่อ
  • โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ในเด็ก (Juvenile RA) : เป็นโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ชนิดหนึ่งที่พบในเด็กอายุน้อยกว่า 16 ปี
  • โรคสมองพิการ (Cerebral Palsy) : เป็นกลุ่มของความผิดปกติทางระบบประสาทที่ทำให้กล้ามเนื้อเป็นอัมพาตและสูญเสียการควบคุมร่างกาย
  • โรคหัวกระดูกต้นขาแบน (Legg-Calve-Perthes Disease) : เป็นความผิดปกติที่ทำให้กระดูกต้นขาตายเนื่องจากการขาดเลือดไหลเวียนที่ข้อต่อ
  • กล้ามเนื้อเสื่อม (Muscular dystrophy) : ซึ่งเป็นโรคที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรม ทำให้มีอาการกล้ามเนื้ออ่อนแรง
  • ภาวะ Volkmann’s contracture : การขาดเลือดไปเลี้ยงที่บริเวณปลายแขน ทำให้กล้ามเนื้อแขนสั้นลง
  • ภาวะคอบิดแต่กำเนิด (Congenital Form of Torticollis)
  • การติดเชื้อซิฟิลิส (Syphilis)
  • การติดเชื้อของข้อสะโพกและข้ออื่นๆ
  • การอักเสบของเนื้อเยื่ออ่อนรอบๆ ข้อ หรือข้อบวม
  • กระดูกหักที่บริเวณอื่นๆ ของร่างกาย
  • ข้อหลุด

การวินิจฉัยการเคลื่อนไหวได้จำกัดของข้อ

เมื่อพบว่าข้อต่อไม่สามารถเคลื่อนไหวได้ตามปกติ รวมถึงไม่สามารถยืดและงอข้อต่อใดๆ ได้ ให้รีบมาพบแพทย์ เพื่อให้แพทย์ประเมินการทำงานของข้อ กล้ามเนื้อ และระบบประสาท โดยการตรวจร่างกายและถ่ายภาพรังสีเพื่อพิจารณาโครงสร้างของกระดูกและข้อต่อที่เกิดความผิดปกติขึ้น

การป้องกันการเคลื่อนไหวได้จำกัดของข้อ

การออกกำลังกายเพื่อเพิ่มความยืดหยุ่นของข้อจะช่วยป้องกันการเกิดปัญหานี้ได้ ซึ่งจะแบ่งออกเป็น 3 ชนิด ได้แก่

  1. การออกกำลังกายแบบ Active Exercise : การออกกำลังกายโดยไม่มีบุคคลอื่นช่วยเหลือ
  2. การออกกำลังกายแบบ Active Assistive Exercises : การออกกำลังกายที่ต้องอาศัยความพยายามของตนเองและของบุคคลอื่น (มักจะเป็นนักกายภาพบำบัด) การออกกำลังกายประเภทนี้จะมีประโยชน์ในกรณีที่มีอาการปวดขณะงอหรือยืดเหยียดข้อต่อ
  3. การออกกำลังกายแบบ Passive Exercises : การออกกำลังกายที่ต้องอาศัยความพยายามของนักกายภาพบำบัดหรือผู้อื่น หากผู้ป่วยไม่สามารถเคลื่อนไหวได้ด้วยตนเอง จะต้องออกกำลังกายด้วยวิธีนี้

แม้การออกกำลังกายแบบ Active จะสามารถทำด้วยตัวเองที่บ้านได้ แต่ก็ควรปรึกษาแพทย์ก่อนเริ่มออกกำลังกายเสมอ และหมั่นจัดสรีระของร่างกายให้อยู่ในท่าทางที่ถูกต้อง เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการบาดเจ็บต่อร่างกาย

ที่มาของข้อมูล

Krista O'Connell, What Causes Limited Range of Motion? (https://www.healthline.com/symptom/limited-range-of-motion), March 10, 2016.


7 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
Generally Accepted Values for Normal Range of Motion. Verywell Health. (https://www.verywellhealth.com/what-is-normal-range-of-motion-in-a-joint-3120361)
Specificity of limited range of motion variable resistance training. National Center for Biotechnology Information. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2927306)
Limited Range of Motion: Causes, Diagnosis and Prevention. Healthline. (https://www.healthline.com/health/limited-range-of-motion)

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)