ทพญ. สิริพัชร ชำนาญเวช ทันตแพทย์ทั่วไป และศัลยศาสตร์ช่องปาก
เขียนโดย
ทพญ. สิริพัชร ชำนาญเวช ทันตแพทย์ทั่วไป และศัลยศาสตร์ช่องปาก

หลังผ่าฟันคุด ห้ามกินอะไร ดูแลอย่างไรไม่ให้แผลติดเชื้อ?

คำแนะนำวิธีดูแลและปฏิบัติตัวหลังผ่าฟันคุด ตั้งแต่กัดผ้าก๊อซ กินยา แปรงฟัน พูด และรับประทานอาหาร
เผยแพร่ครั้งแรก 20 ก.พ. 2020 อัปเดตล่าสุด 7 ธ.ค. 2022 เวลาอ่านประมาณ 4 นาที
หลังผ่าฟันคุด ห้ามกินอะไร ดูแลอย่างไรไม่ให้แผลติดเชื้อ?

เรื่องควรรู้

ขยาย

ปิด

  • สิ่งสำคัญที่ต้องทำทันทีหลังผ่าฟันคุด คือ กัดผ้าก๊อซให้แน่นเพื่อห้ามเลือดให้หยุดไหล ไม่ใช้ลิ้นดุน หรือดูดแผล อย่าเพิ่งบ้วนปากในวันแรกหลังผ่า และรับประทานยาที่ทันตแพทย์สั่งจ่ายให้อย่างเคร่งครัด
  • เพื่อบรรเทาอาการปวด และห้ามเลือด คุณสามารถประคบเย็นด้วยเจลประคบเย็น หรือถุงน้ำแข็งได้ แต่ห้ามอมน้ำแข็งไว้ในปากเด็ดขาด 
  • หลังจากผ่าฟันคุด คุณควรรับประทานอาหารที่เป็นน้ำ เคี้ยวง่าย มีเนื้อนิ่ม ใน 1-2 วันแรก เช่น โจ๊ก ซุป ข้าวต้ม น้ำผลไม้ โยเกิร์ต
  • อย่าแปรงฟันแรงบริเวณที่มีแผล แต่ให้ใช้แปรงขนนุ่มแปรงอย่างเบามือเพื่อให้แผลสะอาด แต่ไม่ฉีกขาด และอักเสบ และคุณอาจพูดจาไม่ถนัดหลังจากผ่าฟันคุด 1-2 วันแรกเพราะจะทำให้เจ็บแผลได้ แต่หลังจากนั้นอาการจะค่อยๆ ดีขึ้นเอง
  • เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจถอน หรือผ่าฟันคุด

การผ่าฟันคุด เป็นกระบวนการผ่าตัดที่จะทำให้เกิดแผลผ่าตัดบริเวณเหงือกใกล้กับขากรรไกร ซึ่งเป็นบริเวณที่มักมีฟันคุดขึ้นเป็นส่วนมาก และเป็นบริเวณที่มักมีเศษอาหาร และแปรงสีฟันแปรงเข้าไปไม่ถึงถ้วนถี่ จนเกิดความสกปรกได้

ดังนั้นเพื่อให้แผลผ่าฟันคุดสะอาด ไม่สกปรก ไม่เสี่ยงเกิดอาการแทรกซ้อน หรือติดเชื้อได้ เราทุกคนจึงควรรู้วิธีดูแลตนเองหลังจากผ่าฟันคุดว่า ต้องทำอย่างไร รวมไปถึงวิธีรับประทานอาหารที่ไม่กระทบกระเทือนถึงแผล

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ถอนหรือผ่าฟันคุดวันนี้ ที่คลินิกใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 594 บาท ลดสูงสุด 67%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

ความหมายของการผ่าฟันคุด

ฟันคุด (Wisdom teeth) คือ ฟันที่ไม่สามารถขึ้นสู่ช่องปากในลักษณะตั้งตรงปกติได้ จนก่อให้เกิดปัญหาเหงือกอักเสบ ฟันผุ ปวดบวม และเป็นหนอง จึงจำเป็นต้องผ่า หรือถอนออก เพื่อไม่ให้ฟันไปสร้างปัญหาต่อฟันซี่ข้างเคียงได้

โดยการผ่าฟันคุด จะเป็นกระบวนการผ่าตัดที่แพทย์จะเปิดเหงือกออกเพื่อกรอตัดกระดูกครอบฟัน หรืออาจต้องตัดฟันคุดออกไปหลายส่วนแล้วค่อยๆ ถอนออกทีละชิ้น หลังจากนั้นแพทย์จะเย็บปิดแผล ให้นัดมาตัดไหมอีกครั้งหลังจากผ่าตัด 7 วันในกรณีใช้ไหมไม่ละลาย

สิ่งสำคัญที่ต้องทำหลังผ่าฟันคุด

หลังจากตรวจสุขภาพฟัน พูดคุยกับนัดหมายผ่าฟันคุดกับทันตแพทย์ และเข้ารับการผ่าฟันคุดเรียบร้อยหมดแล้ว สิ่งสำคัญที่คุณ "ต้องทำ" หลังจากผ่าตัดฟันคุดเสร็จแล้ว มีดังต่อไปนี้

1. กัดผ้าก๊อซ 

เมื่อเย็บแผลเสร็จแล้ว ทันตแพทย์จะให้คนเข้าผ่าตัดกัดผ้าก๊อซให้แน่นบริเวณแผล (ไม่ใช่อมผ้าก๊อซ) เป็นเวลา 1 ชั่วโมง หรือตามที่ทันตแพทย์สั่ง เพื่อห้ามเลือดที่ไหลซึมออกมาจากแผล

โดยในระหว่างที่กัด หากมีเลือด หรือน้ำลายซึม ให้กลืนเลือด หรือน้ำลายนั้นได้เลย อย่าพยายามบ้วนน้ำ อย่าพยายามถอดๆ ใส่ๆ ผ้าก๊อซ เพราะนอกจากจะทำให้เลือดไม่หยุดแล้ว ยังอาจทำให้แผลสกปรกติดเชื้อจากมือที่ไม่สะอาดได้อีกด้วย

และหลังจากกัดผ้าก๊อซชิ้นแรกครบ 1 ชั่วโมงแล้ว ให้คายผ้าก๊อซออก โดยปกติทันตแพทย์จะให้ผ้าก๊อซสำรองมาด้วย 1-2 แผ่นในกรณีที่เลือดยังไม่หยุดไหล ก็ให้กัดผ้าก๊อซแผ่นใหม่ต่อได้ แต่หากเลือดยังไม่หยุดไหลภายใน 24 ชั่วโมงหลังผ่าตัด ก็ควรกลับไปพบทันตแพทย์เพื่อตรวจดูแผล

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ถอนหรือผ่าฟันคุดวันนี้ ที่คลินิกใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 594 บาท ลดสูงสุด 67%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

2. ไม่ดูดแผล 

การดูดแผล หรือเอาลิ้นดุนแผลจะทำให้เลือดไหลไม่หยุด และห้ามอมน้ำแข็งเพื่อให้เลือดหยุดไหลด้วย วิธีการนี้เป็นความเข้าใจผิดของคนไข้ที่พบได้บ่อย ซึ่งนอกจากเลือดจะไม่หยุดแล้ว ยังอาจทำให้มีภาวะกระดูกเบ้าฟันอักเสบปวดตามมา

วิธีห้ามเลือดนอกจากการกัดผ้าก๊อซที่ถูกต้อง คือ ใช้ผ้าห่อน้ำแข็ง หรือเจลเย็นประคบด้านนอกของช่องปากบริเวณที่ผ่าตัด ให้ประคบครั้งละ 15 นาที พักเป็นเวลาสั้นๆ แล้วประคบต่อ สามารถประคบได้เรื่อยๆ ใน 48 ชั่วโมงแรก จะช่วยบรรเทาความเจ็บปวดได้

3. ไม่บ้วนปากในวันแรก

เนื่องจากการบ้วนน้ำอาจทำให้ก้อนเลือดที่เพิ่งแข็งตัวหลุดออก และเลือดไหลออกมาอีก หรือหากพบลิ่มเลือดเป็นก้อนหลังจากเพิ่งผ่าตัดเสร็จใหม่ๆ ก็อย่าเพิ่งตกใจ และให้กลืนเลือดลงไปก่อน อย่าเพิ่งบ้วนปาก

4. รับประทานยา

โดยปกติหลังการผ่าตัด ทันตแพทย์มักจะจ่ายยาปฏิชีวนะ หรือยาแก้ปวดมาให้ด้วย ซึ่งหากมียาที่ทันตแพทย์สั่งให้รับประทานอย่างเคร่งครัด ก็ต้องรับประทานอย่าให้ขาด และอย่าหยุดยาเองด้วย

หากมียาโรคประจำตัว สามารถรับประทานได้ตามปกติ ยกเว้นกลุ่มยาละลายลิ่มเลือด ให้รับประทานได้ในเช้าวันรุ่งขึ้นหากเลือดหยุดดี หากเลือดยังไม่หยุด ควรรีบปรึกษาทันตแพทย์

สิ่งที่ห้ามทำใน 24 ชั่วโมงแรก หลังการผ่าฟันคุด

นอกจากสิ่งสำคัญที่ต้องทำหลังจากผ่าฟันคุดที่กล่าวไปข้างต้น ยังมีสิ่งที่คุณห้ามทำเด็ดขาดใน 24 ชั่วโมงแรกหลังผ่าฟันคุด ซึ่งได้แก่

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ถอนหรือผ่าฟันคุดวันนี้ ที่คลินิกใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 594 บาท ลดสูงสุด 67%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

  • ห้ามบ้วนน้ำ ไม่ว่าจะเป็นน้ำประปา น้ำต้มสะอาด หรือน้ำอุ่น น้ำร้อนก็ห้ามเด็ดขาด
  • ห้ามแคะ แกะ หรือเขี่ยแผล
  • ห้ามใช้น้ำยาบ้วนปาก โดยเฉพาะที่มีแอลกอฮอล์ เนื่องจากอาจทำให้กระดูกเบ้าฟันอักเสบได้ (ยกเว้นถ้าทันตแพทย์ให้น้ำยาบ้วนปากแบบฆ่าเชื้อมาใช้ ให้ใช้ตามที่ทันตแพทย์สั่ง)
  • ห้ามสูบบุหรี่ เนื่องจากจะทำให้แผลอักเสบ และสกปรก
  • ห้ามดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เนื่องจากจะทำให้มีเลือดออก
  • ห้ามใช้หลอดดูด เนื่องจากแรงดูดอาจทำให้ลิ่มเลือดหลุด
  • ห้ามออกกำลังกาย หรือใช้แรงงานอย่างหนัก เนื่องจากอาจทำให้เลือดออก
  • ห้ามแปรงฟันแรง แต่สามารถใช้แปรงนุ่ม แปรงฟันที่อยู่ใกล้แผลเบาๆ ให้สะอาด เพื่อไม่ให้แบคทีเรียสะสมที่แผล มิฉะนั้นแผลอาจอักเสบได้

การรับประทานอาหารหลังผ่าฟันคุด

การรับประทานอาหารหลังผ่าฟันคุด เป็นปัญหาของใครหลายคน เพราะไม่แน่ใจว่า สามารถรับประทานอาหารได้ตามปกติได้เลยหรือไม่ 

โดยหลังจากผ่าฟันคุด คุณจะมีอาการปวดแผล รู้สึกระบม และมีอาการแก้มบวมเกิดขึ้น ทางที่ดีใน 1-2 วันแรกหลังการผ่าฟันคุด คุณควรรับประทานอาหารเนื้อนุ่ม เป็นน้ำ เคี้ยวง่าย เพื่อไม่ให้แผลกระทบกระเทือนมากจากการเคี้ยว และไม่ควรเป็นอาหารรสเผ็ด หรือรสจัด เพราะจะทำให้แสบแผลได้ เช่น

  • โจ๊ก
  • ข้าวต้ม
  • ซุป
  • โยเกิร์ต
  • นม หรือน้ำผลไม้

การพูดคุยหลังผ่าฟันคุด

หลังจากผ่าฟันคุด คุณอาจไม่สามารถพูดได้ หรือพูดไม่ถนัดประมาณ 1-2 วันแรก เพราะแผลที่บวม และการพูดทำให้รู้สึกเจ็บแผล มันอาจดีกว่าหากคุณจะขอลาป่วยจากงานที่ทำ หรือขอทำงานที่บ้านเพื่องดพูดคุย จะได้ไม่รู้สึกเจ็บแผล และเพื่อให้แผลได้ฟื้นตัว และมีอาการบวมน้อยลงด้วย

วิธีทำความสะอาดหลังผ่าฟันคุดเป็นอย่างไร?

หลังผ่าฟันคุด ยังไม่ควรกลั้วปากแรงๆ แต่สามารถแปรงฟันซี่ที่อยู่ห่างจากฟันคุดได้ตามปกติ ส่วนฟันที่อยู่ใกล้แผล และตัวแผล ก็ให้ใช้แปรงนุ่ม แปรงฟันเบาๆ ให้สะอาด เพื่อไม่ให้แบคทีเรียสะสม มิฉะนั้นแผลอาจอักเสบมาก หากทำความสะอาดได้ดี แผลจะหายเร็ว

การดูแลตนเองหลังผ่าฟันคุดนั้นทำได้ไม่ยาก เพียงแต่ต้องงดกิจกรรมบางอย่างที่เคยทำเป็นประจำอยู่แล้วทุกวัน และดูแลแผลอย่างนุ่มนวล เพื่อไม่ให้เกิดการอักเสบ หรือปากแผลฉีกขาดได้ เพียงเท่านี้แผลจากการผ่าฟันคุดก็จะฟื้นตัวได้โดยเร็ว

อย่างไรก็ตาม หากในระหว่างดูแลรักษาแผล แล้วพบว่า แผลผ่าตัดบวมขึ้น (ไม่ใช่แก้มบวมจากการช้ำของการผ่าตัด) มีหนองไหลออกมาจากปากแผล ก็ให้รีบกลับไปพบทันตแพทย์เพื่อตรวจแผลทันที

บทความที่เกี่ยวข้อง

รีวิว ผ่าฟันฝัง ที่ ทันตกรรมตรงข้ามพาต้า เจ็บไหม? เช็กเลย | HDmall
รีวิว ถอนฟันคุด ที่ Deezy Dental Home สาขาเมืองเอกรังสิต | HDmall
รีวิวถอนฟันคุด ที่ Deezy Dental Home | HDmall

เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจถอน และผ่าฟันคุด จากคลินิกและโรงพยาบาลใกล้คุณ และไม่พลาดทุกอัปเดตเรื่องสุขภาพและโปรโมชั่นเมื่อกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android


3 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
โรงพยาบาลทันตกรรม คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล, การปฏิบัติตัว ก่อนและหลัง ผ่าตัด (https://dt.mahidol.ac.th/th/โรงพยาบาลทันตกรรม-คณะทันตแพทยศาสตร์-มหาวิทยาลัยมหิดล/การปฏิบัติตัว-ก่อน-หลัง-ผ่าตัด/).
Robert M. Yudell, DDS, MD, After Wisdom Tooth Removal (https://www.oralsurgeryofstamford.com/instructions/wisdom-teeth/).
INDIANA ORAL & MAXILLOFACIAL SURGERY ASSOCIATES, AFTER EXPOSURE OF AN IMPACTED TOOTH (https://www.iomsa.com/surgical-instructions/exposure-of-an-impacted-tooth/).

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)

บทความต่อไป
ผ่าฟันคุด กี่วันหาย? อาการปวด บวม ใช้เวลานานแค่ไหนถึงดีขึ้น?
ผ่าฟันคุด กี่วันหาย? อาการปวด บวม ใช้เวลานานแค่ไหนถึงดีขึ้น?

กังวลอะไรให้ทันตแพทย์ช่วยตอบ! แม้ผ่าฟันคุดจะเป็นการผ่าตัดเล็ก แต่หลายคนก็กังวล อาจเพราะเคยได้ยินกันบ่อยว่าเจ็บ บวม รวมถึงอาจชาเป็นเดือนหลังผ่า

อ่านเพิ่ม
ผ่าฟันคุดห้ามกินอะไร ทั้งก่อนและหลังผ่า
ผ่าฟันคุดห้ามกินอะไร ทั้งก่อนและหลังผ่า

ก่อนกับหลังผ่าฟันคุด ห้ามกินอะไรบ้าง แล้วอะไรที่กินได้

อ่านเพิ่ม
แนะนำวิธีดูแลตัวเองหลังการถอนฟันกราม
แนะนำวิธีดูแลตัวเองหลังการถอนฟันกราม

รู้จักอาการที่อาจเกิดขึ้นได้หลังการถอนฟัน พร้อมกับวิธีบรรเทาอาการด้วยตัวเอง

อ่านเพิ่ม