พยาธิเส้นด้าย ปรสิตตัวร้ายในลำไส้

เผยแพร่ครั้งแรก 12 ส.ค. 2018 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 2 นาที
พยาธิเส้นด้าย ปรสิตตัวร้ายในลำไส้

ยาธิเส้นด้าย หรือ พยาธิเข็มหมุด (Enterobius vermicularis) เป็นพยาธิหนอนตัวกลมขนาดเล็ก ที่ลำตัวยาวประมาณ 2-5 มม. และกว้าง 0.1-0.2 มม. ซึ่งอาศัยและก่อโรคภายในลำไส้ โรคพยาธิเส้นด้ายมักเกิดในเด็กๆ ที่สุขอนามัยไม่ดี และสามารถแพร่กระจายสู่กันได้ง่าย จึงนับเป็นปัญหาสุขภาพที่สำคัญอย่างหนึ่ง

วงจรชีวิตของพยาธิเส้นด้ายและการติดต่อสู่คน

คนจะติดเชื้อพยาธิเส้นด้ายจากการกินไข่พยาธิระยะที่มีตัวอ่อนอยู่ภายใน หรือสูดหายใจเอาไข่พยาธิซึ่งมีขนาดเล็กเข้าไป เมื่อไข่ฟักเป็นตัว พยาธิจะอาศัยอยู่ในลำไส้ใหญ่จนเมื่อโตเต็มวัย ตัวเมียจะไชออกมาวางไข่รอบรูทวารหนักในเวลากลางคืน ทำให้ผู้ติดเชื้อมีอาการคันยุบยิบ และอาจเการอบรูทวารจนเกิดบาดแผลได้ ในเด็กๆ ที่มีสุขอนามัยไม่ดีมักติดเชื้อพยาธิเส้นด้ายได้บ่อยๆ และเมื่อเการอบรูทวารที่มีไข่พยาธิอยู่ ไข่จะติดมาตามนิ้วมือ ซอกเล็บ หากไม่ล้างมือก่อนหยิบจับอะไรเข้าปาก ก็มักเกิดการติดเชื้อซ้ำจากการกินไข่พยาธิ นอกจากนี้ หากไปหยิบจับสิ่งของโดยไม่ล้างมือ ไข่พยาธิก็จะปนเปื้อนอยู่ในสิ่งแวดล้อม เช่น เสื้อผ้า เครื่องนุ่งห่ม อาหาร ทำให้คนอื่นๆ ในครัวเรือนมีโอกาสติดเชื้อพยาธิไปด้วย

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

อาการของโรคพยาธิเส้นด้าย

การติดเชื้อพยาธิเส้นด้ายบางครั้งก็ไม่แสดงอาการใดๆ แต่หากพยาธิมีจำนวนมากก็อาจมีอาการผิดปกติได้บ้าง เช่น

  • ปวดท้องเรื้อรัง แต่ไม่รุนแรง
  • คันรอบๆ รูทวารหนัก บางครั้งเกาจนเกิดบาดแผล
  • ขาดสารอาหาร น้ำหนักลด ในเด็กๆ มักมีภาวะผอมผิดปกติ

นอกจากนี้ การติดเชื้อพยาธิเส้นด้ายที่ไม่ได้รับการรักษา อาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนได้ เช่น

  • ในผู้หญิง พยาธิเส้นด้ายอาจไชเข้าไปในช่องคลอด ทำให้เกิดช่องคลอดหรือปากมดลูกอักเสบได้
  • ในผู้ชาย พยาธิอาจไชเข้าไปในท่อปัสสาวะ ทำให้เกิดท่อปัสสาวะหรือต่อมลูกหมากอักเสบได้

การรักษาโรคพยาธิเส้นด้าย

สามารถรักษาได้ โดยการทานยาถ่ายพยาธิ ซึ่งได้แก่

  • ยา Mebendazole 100 มก. ทานครั้งเดียว/สัปดาห์ และทานซ้ำในสัปดาห์ที่ 2
  • ยา Albendazole 400 มก. ทานครั้งเดียว/สัปดาห์ และทานซ้ำในสัปดาห์ที่ 2
  • ยา Pyrentel pamoate 11 มก./กก. ทานครั้งเดียว (ไม่เกิน 1 กรัม) และทานซ้ำในสัปดาห์ที่ 2

ซึ่งยาถ่ายพยาธิสามารถหาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไป เช่น ยา Mebendazole ยี่ห้อ เบนด้า 500 เป็นต้น นอกจากนี้ การรักษาควรทำพร้อมกันทั้งครอบครัว

การปฏิบัติตัวเมื่อติดเชื้อพยาธิเส้นด้าย

  • อาบน้ำเป็นประจำ และชำระล้างไข่พยาธิที่ทวารหนักให้สะอาด
  • ล้างมือทุกครั้งหลังเข้าห้องน้ำ และก่อนหยิบอาหารเข้าปาก เพื่อป้องกันการติดเชื้อซ้ำ
  • ทำความสะอาดเสื้อผ้า ที่นอนหมอนมุ้ง และที่อยู่อาศัยให้สะอาดอยู่เสมอ เพื่อไม่ให้พยาธิแพร่กระจาย

การป้องกันพยาธิเส้นด้าย

  • ล้างมือด้วยสบู่ให้สะอาดทุกครั้งหลังเข้าห้องน้ำ และก่อนทานอาหาร
  • ตัดเล็บให้สั้น และหลีกเลี่ยงการเการอบทวารหนัก รวมถึงควรเลิกนิสัยดูดนิ้วหรือกัดเล็บด้วย
  • อาบน้ำเป็นประจำทุกวัน ไม่ควรปล่อยให้ร่างกายสกปรก
  • ทำความสะอาดเสื้อผ้า และของใช้ เช่น ผ้าเช็ดตัว ผ้าปูที่นอน ให้สะอาด รวมถึงเก็บกวาดทำความสะอาดที่อยู่อาศัยเป็นประจำ


3 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
Enterobiasis - Biology. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). (https://www.cdc.gov/parasites/pinworm/biology.html)
DPDx - Enterobiasis. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). (https://www.cdc.gov/dpdx/enterobiasis/index.html)
Enterobius Vermicularis (Pinworm). National Center for Biotechnology Information. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK536974/)

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)

บทความต่อไป