กองบรรณาธิการ HD
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HD
ทพญ.สิริพัชร ชำนาญเวช
ตรวจสอบความถูกต้องโดย
ทพญ.สิริพัชร ชำนาญเวช

ไหมขัดฟัน (Dental floss)

ตอบทุกข้อสงสัยเกี่ยวกับไหมขัดฟัน ไหมขัดฟันใช้แล้วฟันห่างไหม? ไหมขัดฟันใช้แล้วดีจริงไหม? วิธีการใช้ไหมขัดฟันเป็นอย่างไร? หาคำตอบได้ที่นี่
เผยแพร่ครั้งแรก 1 มิ.ย. 2020 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 ตรวจสอบความถูกต้อง 23 ก.ค. 2020 เวลาอ่านประมาณ 3 นาที
ไหมขัดฟัน (Dental floss)

เรื่องควรรู้

ขยาย

ปิด

  • ไหมขัดฟันใช้ทำความสะอาดซอกฟันบริเวณที่แฟรงสีฟันไม่สามารถเข้าถึงได้ จึงช่วยลดการสะสมของจุลินทรีย์และแบคทีเรีย
  • การใช้ไหมขัดฟันควรดึงเส้นไหมออกมาประมาณ 1 ฟุตครึ่ง พันเส้นไหมรอบนิ้วชี้ทั้งสองข้าง ดึงให้ตึง แล้วใช้นิ้วโป้งและนิ้งกลางช่วยกันจับเส้นไหมผ่านลงไปในซอกฟัน โอบเส้นไหมโค้งแนบไปกับด้านข้างของฟันเป็นลักษณะตัว C ถูให้สะอาดถึงร่องเหงือกแต่ต้องไม่เจ็บเหงือก 
  • สำหรับผู้ที่ใส่อุปกรณ์จัดฟันแบบติดแน่น จะไม่สามารถใช้วิธีเดียวกันได้เนื่องจากมีลวดจัดฟันขวางทางอยู่ ควรปรึกษาทันตแพทย์เพื่อรับคำแนะนำในการใช้เครื่องมือที่ช่วยอำนวยความสะดวกยิ่งขึ้น เช่น ไหมขัดฟันแบบก้านชนิดสำหรับจัดฟันโดยเฉพาะ
  • การใช้ไหมขัดฟันอย่างไม่ระมัดระวังอาจทำให้เลือดออกได้ แต่การไม่ใช้ไหมขัดฟันเลยจะทำให้คราบแบคทีเรียและหินปูนสะสม ทำให้ฟันผุบริเวณซอกฟัน และการมีหินปูนสะสมนำไปสู่โรคเหงือกได้
  • หากมีเลือดออกขณะแปรงฟัน หรือใช้ไหมขัดฟัน เป็นสัญญาณของเหงือกอักเสบและโรคเหงือก ควรพบทันตแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัย รักษา และแม้ว่าจะใช้ได้อย่างถูกวิธี ก็ควรพบทันตแพทย์เพื่อตรวจฟันและขูดหินปูนทุก 6 เดือน
  • เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจขูดหินปูน

การแปรงฟันเป็นหนึ่งในกิจวัตรประจำวันที่ทุกคนพึงปฏิบัติเพื่อสุขภาพช่องปากที่ดี แต่การแปรงฟันเพียงอย่างเดียวนั้นไม่เพียงพอ เนื่องจากแปรงสีฟันไม่สามารถทำความสะอาดสิ่งสกปรกในซอกฟันได้

นี่จึงเป็นเหตุผลที่ทันตแพทย์ทุกคนแนะนำให้ใช้ไหมขัดฟันอย่างน้อยวันละครั้ง HD จึงรวบรวมเรื่องควรรู้เกี่ยวกับไหมขัดฟันมาไว้ในบทความนี้ เพื่อให้ทุกคนมีสุขภาพช่องปากที่ดียิ่งขึ้น

ไหมขัดฟันคืออะไร?

ไหมขัดฟัน (Dental floss) คือ เส้นไหมที่ใช้สำหรับทำความสะอาดสิ่งสกปรกที่อยู่ตามซอกฟันหรือระหว่างช่องฟัน

โดยปกติแล้วการทำความสะอาดด้วยแปรงสีฟันจะขจัดคราบอาหารที่ติดอยู่ตามพื้นผิวได้ แต่แปรงสีฟันไม่สามารถขจัดเอาสิ่งสกปรกภายในซอกฟัน หรือช่องว่างระหว่างฟันออกมาได้ ทันตแพทย์จึงมักแนะนำให้ใช้ไหมขัดฟันร่วมกับการแปรงฟัน

เพราะหากมีคราบสิ่งสกปรกติดอยู่ตามซอกฟันแล้วไม่นำออก อาจทำให้เกิดการสะสมของเชื้อแบคทีเรีย จนนำไปสู่โรคปริทันต์อักเสบ หรือโรคเหงือกอักเสบ จนอาจต้องสูญเสียฟันในที่สุด

ข้อดีของไหมขัดฟัน

  • การใช้ไหมขัดฟันเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพสูงในการขจัดเศษอาหารออกจากซอกฟัน
  • การใช้ไหมขัดฟันช่วยลดการสะสมของคราบแบคทีเรียในซอกฟันได้มากกว่าแปรงสีฟัน ซึ่งเป็นสาเหตุทำให้ฟันผุรวมถึงเหงือกอักเสบ
  • ไหมขัดฟันสามารถหาซื้อได้ง่าย และมีราคาไม่แพง

แม้ไหมขัดฟันจะหาซื้อได้ง่าย แต่คนจำนวนมากกลับละเลยการใช้ไหมขัดฟัน รวมถึงสื่อต่างๆ ประชาสัมพันธ์เรื่องไหมขัดฟันน้อยกว่าวิธีการทำความสะอาดช่องปากวิธีอื่น จึงทำให้มีความเข้าใจผิดอยู่บ้าง 

ผู้ที่ไม่คุ้นชินอาจใช้งานค่อนข้างยาก ไหมขัดฟันอาจไม่สามารถเข้าถึงซอกฟันซี่ที่อยู่ลึกในช่องปาก ทั้งนี้ต้องอาศัยการฝึกฝน หากใช้อย่างไม่ระมัดระวัง ไหมขัดฟันอาจบาดเหงือก กระพุ้งแก้ม หรือริมฝีปากจนทำให้เลือดออกได้

การใช้ไหมขัดฟันอย่างถูกวิธี 

การใช้ไหมขัดฟันควรดึงเส้นไหมยาวประมาณ 1 ฟุตครึ่ง จากนั้นพันเส้นไหมรอบนิ้วชี้ทั้งสองข้าง ดึงให้ตึงโดยเว้นระยะห่างระหว่างนิ้วชี้ทั้งสองข้าง 1-2 นิ้ว

จากนั้นใช้นิ้วโป้งและนิ้งกลางช่วยกันจับเส้นไหมผ่านลงไปในซอกฟัน โอบเส้นไหมโค้งแนบไปกับด้านข้างของฟันเป็นลักษณะตัว C ถูให้สะอาดถึงร่องเหงือกแต่ต้องไม่เจ็บเหงือก แล้วดึงไหมออกทางด้านบน หรือด้านข้างของตัวฟัน 

ใช้ไหมขัดฟันทำความสะอาดด้านข้างของฟันทุกซี่ รวมทั้งซี่ที่ติดกับช่องว่าง และด้านหลังของฟันซี่ในสุด

ไหมขัดฟันแบบไม่เคลือบขี้ผึ้ง (Unwaxed) สามารถใช้กำจัดคราบแบคทีเรียได้ดีกว่าแบบเคลือบขี้ผึ้ง (Waxed) แต่หากมีปัญหาในการใช้ไหมขัดฟันทั่วไป ยังทำได้ไม่เก่ง อาจลองใช้ไหมขัดแบบที่เคลือบแว็กซ์ (Waxed floss)ขี้ผึ้งก่อน จะทำให้เพราะลื่นกว่า และง่ายต่อการใช้สไลด์ไปมาระหว่างซี่ฟันยิ่งขึ้น

การใช้ไหมขัดฟันสำหรับผู้ที่ใส่อุปกรณ์จัดฟันแบบติดแน่น

สำหรับผู้ที่ใส่อุปกรณ์จัดฟันแบบติดแน่น จะไม่สามารถใช้วิธีเดียวกันได้เนื่องจากมีลวดจัดฟันขวางทางอยู่ ควรปรึกษาทันตแพทย์เพื่อรับคำแนะนำในการใช้เครื่องมือที่ช่วยอำนวยความสะดวกยิ่งขึ้น เช่น ไหมขัดฟันแบบก้านชนิดสำหรับจัดฟันโดยเฉพาะ

หรือใช้ซุปเปอร์ฟลอส (super floss) ซึ่งมีปลายด้านหนึ่งเป็นเส้นที่ค่อนข้างแข็ง สามารถสอดเข้าไปใต้ลวดระหว่างฟันได้ หรือ ใช้ห่วงร้อยไหมขัดฟัน (floss threader) ร่วมกับไหมขัดฟันแบบปกติ

ควรใช้ไหมขัดก่อน หรือหลังแปรงฟัน?

ควรใช้ไหมขัดฟันก่อนแปรงฟันเพื่อความสะอาดสูงสุดในการทำความสะอาดช่องปาก เนื่องจากการใช้ไหมขัดฟันจะทำให้คราบอาหารและคราบแบคทีเรียหลุดออกมาจากซอกฟันก่อน 

จากนั้นเมื่อเราแปรงฟันและใช้ยาสีฟัน ฟลูออไรด์ในยาสีฟันจะได้แทรกซึมเข้าไปบนผิวฟันบริเวณซอกฟันได้

ใช้ไหมขัดฟันแล้วฟันห่างจริงไหม?

ไม่จริง ไหมขัดฟันถูกออกแบบมาให้มีความอ่อนโยนต่อการใช้ ไม่มีแรงกระทำต่อฟันตลอดเวลาจึงไม่อาจทำให้ฟันห่างได้ นอกจากนี้ สาเหตุหลักของฟันห่างมาจากปัจจัยทางร่างกาย เช่น

  • สูญเสียฟันไปก่อนกำหนด หรือฟันแท้ขึ้นไม่ครบ
  • ลิ้นมีขนาดใหญ่และมีแรงดันฟันมากกว่าปกติ
  • ซี่ฟันและขากรรไกรไม่สัมพันธ์กัน หากมีขากรรไกรใหญ่แต่มีฟันซี่เล็กก็อาจทำให้เกิดช่องว่างระหว่างฟัน หรือฟันห่างได้
  • เป็นโรคปริทันต์อักเสบ จนเกิดการเคลื่อนตัวออกจากตำแหน่งเดิมของฟัน

นอกจากนี้ยังมีปัจจัยภายนอกที่เกิดจากความรุนแรง เช่น อุบัติเหตุ แต่การใช้ไหมขัดฟันไม่อาจทำให้ฟันห่างได้

ใช้ไหมขัดฟันลดกลิ่นปากได้ไหม?

มีส่วนช่วยลดได้ เนื่องจากสาเหตุของกลิ่นปากอาจมาจากการสะสมของแบคทีเรีย คราบหินปูน และเศษอาหารที่ติดอยู่ตามซอกฟันที่แปรงสีฟันเข้าไม่ถึง เมื่อเติดค้างเป็นเวลานานทำให้เกิดกลิ่นปากตามมาในที่สุด

หลายคนอาจเคยสังเกตว่าเมื่อนำลิ้นไปดุนๆ บริเวณซอกฟันในช่องปาก ก็จะมีเศษอาหารที่มีกลิ่นแรงหลุดออกมา โดยเฉพาะคนจัดฟันซึ่งมีโอกาสที่เศษอาหารจะเข้าไปติดได้มากกว่า

ใช้ไหมขัดฟันลดคราบหินปูนได้ไหม?

การใช้ไหมขัดฟันไม่สามารถขัดเอาคราบหินปูนออกได้ ต้องใช้การขูดหินปูนโดยทันตแพทย์เท่านั้น แต่การใช้ไหมขัดฟันสามารถลดการเกิดคราบหินปูนใหม่ได้

คราบหินปูนเกิดจากการสะสมของแร่ธาตุบนคราบแบคทีเรียที่ทำความสะอาดไม่หมด เมื่อเวลาผ่านไปก็จะหนาตัวขึ้นเกาะเป็นคราบเห็นได้ชัด โดยปกติมักอยู่บริเวณที่การแปรงฟันเข้าไม่ถึง 

เช่น บริเวณหลังฟันทั้งด้านล่างและด้านบน รวมทั้งระหว่างซอกฟัน มีทั้งหินปูนเหนือเหงือก และหินปูนใต้เหงือก

ดังนั้นการใช้ไหมขัดฟันอย่างถูกวิธีจะช่วยกำจัดเศษอาหาร หรือคราบแบคทีเรียบริเวณซอกฟันได้

เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจขูดหินปูน จากคลินิกและโรงพยาบาลใกล้คุณ และไม่พลาดทุกอัปเดตเรื่องสุขภาพและโปรโมชันเมื่อกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android


6 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
WebMD, To Floss or Not to Floss? (https://www.webmd.com/oral-health/features/to-floss-or-not-to-floss#2), 8 January 2020.
News Medical Life Science, How to Use Dental Floss (https://www.news-medical.net/health/How-to-Use-Dental-Floss.aspx), 21 July 2020.

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)

บทความต่อไป
ความรู้เรื่องโรคปริทันต์ฉบับสมบูรณ์
ความรู้เรื่องโรคปริทันต์ฉบับสมบูรณ์

ตอบทุกคำถามเกี่ยวกับปริทันต์ ปริทันต์อักเสบ หรือโรครำมะนาด ปัญหาเกี่ยวกับฟันซึ่งพัฒนามาจากโรคเหงือกอักเสบ

อ่านเพิ่ม