กินยาคุมฉุกเฉินได้ไม่เกินกี่ครั้ง

เราได้รับคำถามของคุณแล้ว รอทีมแพทย์มาตอบคำถามสักครู่นะคะ พูดคุยหรือสอบถามแอดมินได้ทุกวัน ทางไลน์ @honestdocs ค่ะ

ในอดีต มีคำแนะนำว่าไม่ควรรับประทานยาคุมฉุกเฉินเกินเดือนละ 2 แผง เนื่องจากกังวลเรื่องความเสี่ยงของการตั้งครรภ์นอกมดลูก

แต่ผลการศึกษาต่อมา ชี้ว่ายาคุมฉุกเฉินไม่ได้เพิ่มความเสี่ยงของการตั้งครรภ์นอกมดลูกอย่างที่เคยกังวล อีกทั้ง ยังไม่พบอันตรายที่รุนแรงหรือถาวรใด ๆ จากการใช้ยาคุมฉุกเฉิน ต่อให้รับประทานซ้ำบ่อยครั้ง หรือใช้เกินขนาดที่แนะนำก็ตาม

ในปัจจุบัน จึงได้มีการนำคำเตือนดังกล่าวออกจากฉลากยาของยาคุมฉุกเฉินแล้วนะคะ

อย่างไรก็ตาม ยาคุมฉุกเฉินมีประสิทธิภาพต่ำกว่าวิธีคุมกำเนิดปกติมากค่ะ จึงไม่แนะนำให้ใช้แทนวิธีคุมกำเนิดปกติ เพราะเสี่ยงที่จะป้องกันไม่สำเร็จและอาจตั้งครรภ์ไม่พร้อมได้มากกว่าที่ควรจะเป็น

แต่ในกรณีฉุกเฉิน เช่น ถูกข่มขืน หรือเกิดความผิดพลาดจากวิธีคุมกำเนิดปกติที่ใช้อยู่ เช่น ถุงยางฉีกขาด, ลืมรับประทานยาคุมรายเดือนจนไม่มีผลคุมกำเนิดต่อเนื่อง ก็สามารถใช้ยาคุมฉุกเฉินเพื่อลดความเสี่ยงที่มีให้น้อยลงได้นะคะ เพราะแม้จะไม่ใช่ทางเลือกที่มีประสิทธิภาพสูง แต่ก็ดีกว่าไม่ได้ป้องกันใด ๆ เลย

โดยให้รับประทานทันที หรือเร็วที่สุดที่ทำได้ ยิ่งเร็วยิ่งดี อย่างช้าไม่เกิน 120 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์ และสามารถใช้แบบครบขนาดในครั้งเดียวได้ค่ะ นั่นคือ ถ้ายี่ห้อที่ใช้มีแผงละ 2 เม็ด ก็รับประทาน 2 เม็ดพร้อมกันในครั้งเดียว หรือถ้ายี่ห้อที่ใช้มีแผงละ 1 เม็ด ก็รับประทานเม็ดเดียวครั้งเดียว

แต่เนื่องจากประสิทธิภาพที่ต่ำ จึงยังมีโอกาสตั้งครรภ์ได้ 15 - 25% แม้จะใช้ครบขนาดและทันเวลา

(อย่างไรก็ตาม ถ้ารับความเสี่ยงดังกล่าวไม่ได้ ในปัจจุบัน มีทางเลือกในการป้องกันฉุกเฉินที่ดีกว่า นั่นคือ การใส่ห่วงอนามัยชนิดหุ้มทองแดงภายใน 120 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์ ซึ่งผู้ใช้จะมีโอกาสตั้งครรภ์เพียง 0.6 - 0.8% เท่านั้น และมีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องได้นาน 3 - 10 ปี ขึ้นกับรุ่นของห่วงอนามัยที่ใช้)

ดังนั้น จึงไม่ควรนำยาคุมฉุกเฉินมาใช้เพียงเพราะไม่อยากใส่ถุงยางอนามัย หรือเพียงเพราะไม่อยากคุมกำเนิดด้วยวิธีปกตินะคะ เพราะมีโอกาสตั้งครรภ์ได้มากกว่าหลายเท่า

แต่ถ้าเป็นกรณีฉุกเฉินดังตัวอย่างที่กล่าวไปข้างต้น ก็จำเป็นต้องใช้ค่ะ และแม้จะเคยใช้มาก่อนแล้วหลายครั้งก็ยังสามารถใช้ซ้ำได้อีก ไม่มีการจำกัดว่าไม่ควรเกินกี่ครั้งนะคะ

แต่ถ้ามีปัญหาที่ทำให้ต้องใช้ยาคุมฉุกเฉินเป็นวิธีป้องกันสำรองบ่อย ๆ ก็ควรพิจารณาการแก้ไขปัญหาที่มีอยู่ หรือเปลี่ยนวิธีคุมกำเนิดที่มีประสิทธิภาพสูงกว่าและมีโอกาสผิดพลาดน้อยกว่ามาใช้แทนค่ะ