- “อายุมากแล้ว ควรเลือกคุมกำเนิดด้วยวิธีใด?”
- “ยาคุมตัวไหนที่เหมาะกับผู้หญิงที่มีอายุมากกว่า 35 ปี?”
- “อายุมากกว่า 40 ปีแล้ว ต้องเปลี่ยนยาคุมหรือไม่?”
- “จะใช้ยาคุมได้จนถึงอายุเท่าไหร่?”
นอกจากตัวอย่างที่กล่าวมานี้ ยังมีอีกหลากหลายคำถามที่ค้างคาใจสาวใหญ่และสาว (เหลือ) น้อย จริงหรือที่มีการจำกัดอายุของผู้ใช้ เพราะอะไร หรือขีดเส้นไว้ที่อายุเท่าไหร่ มาค่ะ... มาหาคำตอบไปพร้อม ๆ กัน
เมื่อพิจารณาตามหลักเกณฑ์ที่เหมาะสมสำหรับการเลือกวิธีคุมกำเนิด (Medical Eligibility Criteria for Contraceptive Use) ฉบับปรับปรุงปี 2017 ที่เผยแพร่โดยกองควบคุมโรคของสหรัฐอเมริกา (U.S. CDC) แนะนำการเลือกวิธีคุมกำเนิดสำหรับผู้ที่อยู่ในช่วงอายุต่าง ๆ กันดังนี้ค่ะ
ยาคุมตัวไหน ใช้ได้ถึงอายุเท่าไหร่?
|
ชนิดหุ้ม (Cu-IUD) | ห่วงอนามัย ชนิดเคลือบ ฮอร์โมน (LNG-IUD) | ยาฝัง คุมกำเนิด (Implant) | ยาฉีด คุมกำเนิด ชนิด 3 เดือน (DMPA) | ยาเม็ด สูตรฮอร์โมน (POP) | ยาคุมฮอร์โมน รวมทุกชนิด (CHC) |
เริ่มมีประจำเดือน จนถึง < 20 ปี 2 | เริ่มมีประจำเดือน จนถึง < 20 ปี 2 | เริ่มมีประจำเดือน จนถึง < 18 ปี 1 | เริ่มมีประจำเดือน จนถึง < 18 ปี 2 | เริ่มมีประจำเดือน จนถึง < 18 ปี 1 | เริ่มมีประจำเดือน จนถึง < 40 ปี 1 |
ตั้งแต่ 20 ปีขึ้นไป 1 | ตั้งแต่ 20 ปีขึ้นไป 1 | 18 – 45 ปี 1 | 18 – 45 ปี 1 | 18 – 45 ปี 1 | |
ตั้งแต่ 45 ปีขึ้นไป 1 | ตั้งแต่ 45 ปีขึ้นไป 2 | ตั้งแต่ 45 ปีขึ้นไป 1 | ตั้งแต่ 40 ปีขึ้นไป 2 |
หมายเหตุ : ความหมายของการแบ่งประเภทการใช้
ประเภท | นิยาม | ข้อสรุป |
U.S. MEC 1 | ไม่มีข้อจำกัด (สามารถใช้วิธีนี้ได้) | ใช้ได้ ไม่มีข้อจำกัด |
U.S. MEC 2 | มีความเสี่ยงในทางทฤษฎี หรือผ่านการพิสูจน์แล้วว่ามีความเสี่ยง แต่โดยทั่วไป ถือว่าประโยชน์ที่จะได้รับมีเหนือกว่าความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น | ใช้ได้ แต่ควรมีการ ตรวจติดตามผล |
U.S. MEC 3 | มีความเสี่ยงในทางทฤษฎี หรือผ่านการพิสูจน์แล้วว่ามีความเสี่ยง และไม่คุ้มค่ากับประโยชน์ที่จะได้รับจากการใช้ | ควรหลีกเลี่ยงการใช้ เว้นแต่ไม่มีทางเลือกอื่น |
U.S. MEC 4 | มีความเสี่ยงต่อสุขภาพซึ่งยอมรับไม่ได้ (ใช้วิธีนี้ไม่ได้) | ห้ามใช้โดยเด็ดขาด |
จากตารางข้างต้น จะเห็นได้ว่าในแต่ละช่องจะมี US MEC อยู่ในระดับ 1 หรือ 2 ซึ่งหมายถึงสามารถใช้วิธีนั้น ๆ ได้ค่ะ แม้ในบางกรณีควรต้องมีการติดตามผลก็ตาม แต่ก็ไม่มีระดับ 3 หรือ 4 ที่จะต้องหลีกเลี่ยงหรือห้ามใช้โดยเด็ดขาด
นั่นหมายถึง “อายุ” ไม่ใช่ข้อจำกัดในคุมกำเนิดด้วยวิธีต่าง ๆ นั่นเองค่ะ
ดังนั้น ผู้หญิงที่ยังมีไข่ตกและพร้อมจะตั้งครรภ์ได้ หากไม่ได้ทำหมันถาวร แต่ไม่พร้อมจะมีบุตร ก็สามารถใช้ยาคุมกำเนิดต่อไปได้เรื่อย ๆ จนกว่าจะหมดประจำเดือน
อย่างไรก็ตาม การเลือกวิธีคุมกำเนิดที่เหมาะสม ไม่ได้ใช้เฉพาะ “อายุ” มาเป็นเกณฑ์ในการตัดสินเท่านั้น แต่จะต้องพิจารณาถึงปัจจัยอื่น ๆ ของผู้ใช้ด้วย เช่น โรคประจำตัว หรือสภาวะทางสุขภาพบางอย่าง ซึ่งปัจจัยเหล่านี้อาจพบได้มากขึ้นตามอายุ จึงควรเพิ่มความระมัดระวังในการเลือกใช้วิธีคุมกำเนิด และในบางกรณี จะใช้อายุมาประกอบการตัดสินใจร่วมกับปัจจัยหลัก และอาจส่งผลให้ต้องหลีกเลี่ยงการใช้ตามอายุ เช่น ผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 35 ปีขึ้นไปที่สูบบุหรี่ ควรหลีกเลี่ยงหรือห้ามใช้ยาคุมชนิดฮอร์โมนรวม เนื่องจากอาจเพิ่มความเสี่ยงของการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ โดยเฉพาะโรคกล้ามเนื้อหัวใจตาย เป็นต้น
ดังนั้น ควรปรึกษาแพทย์และเภสัชกรก่อนจะใช้ยาคุมกำเนิด และโดยเฉพาะผู้ที่ต้องใช้ติดต่อกันเป็นเวลานาน ก็ควรมีการตรวจติดตามผลอย่างสม่ำเสมอด้วยนะคะ
