กองบรรณาธิการ HD
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HD
พญ.วรรณวนัช เสถียรธรรมมณี
ตรวจสอบความถูกต้องโดย
พญ.วรรณวนัช เสถียรธรรมมณี

รวมข้อควรรู้เกี่ยวกับการตั้งครรภ์ช่วง COVID-19 ระบาด

ตอบทุกข้อสงสัย ความเสี่ยงของ COVID-19 ที่มีต่อทารกในครรภ์
เผยแพร่ครั้งแรก 15 พ.ค. 2020 อัปเดตล่าสุด 14 ม.ค. 2021 ตรวจสอบความถูกต้อง 10 มิ.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 4 นาที
รวมข้อควรรู้เกี่ยวกับการตั้งครรภ์ช่วง COVID-19 ระบาด

เรื่องควรรู้

ขยาย

ปิด

  • ปัจจุบันยังไม่มีหลักฐานยืนยันว่า ถ้าผู้เป็นแม่ติดเชื้อ COVID-19 แล้วทารกในครรภ์จะติดเชื้อด้วยหรือไม่ แต่จากการสำรวจส่วนใหญ่พบว่า ทารกจะไม่ติดเชื้อ
  • หากอาการของผู้เป็นแม่ไม่รุนแรง ไม่พบอาการแทรกซ้อน เช่น ปอดอักเสบ ก็จะไม่ส่งผลกระทบต่อทารกในครรภ์
  • ผู้เชี่ยวชาญแนะนำผู้ป่วย COVID-19 ให้ทำคลอดแบบธรรมชาติ เพราะร่างกายอาจกำลังอ่อนแอจากเชื้อไวรัส ดังนั้นการผ่าคลอดอาจทำให้มีอาการแทรกซ้อนได้ หลังจากคลอดควรปรึกษาแพทย์เรื่องการให้นมทารก แม้ในน้ำนมจะไม่มีเชื้อ แต่อาจติดจากสารคัดหลั่งของแม่ได้
  • หากสงสัยว่า ตนเองอาจติดเชื้อ COVID-19 ควรรีบไปตรวจ หรือโทรหาสายด่วนกรมควบคุมโรค 1422
  • เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจตรวจเชื้อ COVID-19

หนึ่งในช่วงเวลาที่สำคัญที่สุดในชีวิตของผู้หญิงก็คือ การได้ตั้งครรภ์และได้เห็นหน้าลูกของตัวเองเป็นครั้งแรกเมื่อถึงกำหนดคลอด ดังนั้นตลอดระยะเวลา 9 เดือนที่ตั้งครรภ์ ผู้หญิงจึงต้องพยายามดูแลตัวเองเป็นพิเศษเพื่อให้สุขภาพร่างกายแข็งแรง

ทั้งในเรื่องการดื่มน้ำสะอาดให้เพียงพอ อาหารการกินที่มีประโยชน์ช่วยเสริมสร้างการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์ การพักผ่อนที่เพียงพอ การหลีกเลี่ยงความเครียด การออกกำลังกายที่เหมาะสม

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ตรวจโควิด-19 (COVID-19) วันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 450 บาท ลดสูงสุด 65%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

แต่ในสถานการณ์การระบาดของ COVID-19 ที่ยังคงเกิดขึ้นเป็นระยะๆ ในหลายๆ พื้นที่ ผู้หญิงหลายคนอาจสงสัยว่า หากตนเองติดเชื้อ COVID-19 หรือมีแนวโน้มจะติด จะมีผลกระทบอย่างไรต่อทารกในครรภ์หรือไม่ บทความนี้จะมาไขข้อสงสัยให้คุณกัน

ติด COVID-19 ตอนตั้งครรภ์ ทารกในครรภ์จะติดด้วยไหม?

จากการศึกษาขนาดเล็กพบว่า "ไม่ติดเชื้อ" แต่ยังไม่สามารถยืนยันได้ชัดเจนว่า ทารกจะไม่มีความเสี่ยงในการติดเชื้อเลย

จากการศึกษาผู้หญิงชาวจีนที่กำลังตั้งครรภ์ 9 คน และคลอดในขณะที่เป็นโรค COVID-19 ผลตรวจทารกทั้ง 9 คน จากเลือดในสายสะดือ สารคัดหลั่งภายในคอ และน้ำคร่ำของแม่ พบว่า "ผลตรวจเป็นลบ ไม่พบเชื้อโคโรนาไวรัสแต่อย่างใด"

แต่ในขณะเดียวกัน งานศึกษาขนาดใหญ่อีกงานที่ทดสอบกับผู้หญิง 30 คน พบว่า "มีทารกแรกคลอด 3 คนที่มีผลตรวจเลือดเป็นบวก หรือพบเชื้อโคโรนาไวรัส"

ปัจจุบันนักวิจัยยังไม่สามารถยืนยันได้ชัดเจนว่า เชื้อ COVID-19 ส่งต่อกันตั้งแต่ในครรภ์ หรือส่งต่อผ่านการสัมผัสโดยตรงหลังคลอด เรื่องนี้จึงยังต้องอาศัยการศึกษาวิจัยต่อไป

ติด COVID-19 จะให้นมบุตรได้ไหม?

แม้จะมีข้อมูลจำกัด แต่ผลจากหลายการศึกษายืนยันเป็นเสียงเดียวกันว่า "ภายในน้ำนมแม่ไม่มีเชื้อโคโรนาไวรัส" แต่การให้นมบุตรในขณะที่แม่ยังมีเชื้อ COVID-19 อยู่ ก็ถือเป็นการเพิ่มความเสี่ยงติดเชื้อในทารกได้ 

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ตรวจโควิด-19 (COVID-19) วันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 450 บาท ลดสูงสุด 65%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

ดังนั้นแนวทางการให้นมทารกแรกคลอด อาจมีดังต่อไปนี้

  • แม่ต้องล้างมือให้สะอาดทุกครั้งก่อนสวมหน้ากากอนามัย
  • แม่ต้องสวมหน้ากากอนามัยทุกครั้งที่ให้นม
  • แม่ต้องล้างมือให้สะอาดทุกครั้งก่อนจับอุปกรณ์ปั๊มนมรวมถึงขวดนม
  • หากสามารถหลีกเลี่ยงการให้นมบุตรด้วยตนเองได้ ควรเว้นระยะห่างจากทารก เพื่อลดความเสี่ยงในการติดเชื้อ

อย่างไรก็ตาม การตัดสินใจและแนวทางการปฏิบัติขึ้นอยู่กับดุลพินิจของแพทย์ผู้ดูแล เนื่องจากผู้ป่วยแต่ละรายอาจมีปัจจัยอื่นๆ เกี่ยวข้องมากกว่าโรค COVID-19

ทารกแรกคลอดควรใส่หน้ากากอนามัยไหม?

ทารกแรกคลอดไม่ควรใส่หน้ากากอนามัยเป็นอย่างยิ่ง เนื่องจากทารกยังพัฒนาระบบทางเดินหายใจได้ไม่เต็มที่จึงทำให้ไม่สามารถใช้ปากในการหายใจแทนจมูกได้

เมื่อทารกใส่หน้ากากอนามัยจะทำให้เกิดการสะสมของคาร์บอนไดออกไซด์ในหน้ากาก อีกทั้งทารกยังไม่สามารถใช้ปากรับออกซิเจนทดแทนเข้าไปได้ การใส่หน้ากากอนามัยจึงเป็นอันตรายกับทารกมาก

ผู้ที่ตั้งครรภ์มีความเสี่ยงที่จะเป็น COVID-19 เพิ่มมากขึ้นไหม?

อาจเป็นไปได้ แต่ยังไม่มีหลักฐานยืนยัน เนื่องจาก COVID-19 ยังเป็นโรคอุบัติใหม่ และยังต้องอาศัยการศึกษาวิจัยเพิ่มเติม

แต่หน่วยงานป้องกันโรคระบาดของสหรัฐอเมริกา (Centers for disease control: CDC) ให้คำแนะนำไว้ว่า หลังเกิดการปฏิสนธิจะมีการเปลี่ยนแปลงของระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย เพื่อไม่ให้ร่างกายทำอันตรายกับทารกในครรภ์

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ฝากครรภ์ คลอดบุตรวันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 79 บาท ลดสูงสุด 65%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

ดังนั้นภูมิคุ้มกันของผู้หญิงที่กำลังตั้งครรภ์จะอ่อนแอกว่าคนทั่วไปเล็กน้อย และมีโอกาสเป็นโรคบางชนิดมากขึ้น เช่น ไข้หวัดใหญ่ แต่สำหรับเชื้อโคโรนาไวรัสสายพันธุ์ใหม่ (SARS-CoV-2) ยังคงไม่มีหลักฐานยืนยันแน่ชัดว่า "ผู้หญิงที่กำลังตั้งครรภ์มีความเสี่ยงติดเชื้อมากขึ้นหรือไม่"

ดังนั้นเมื่อรู้ตัวว่าตั้งครรภ์จึงควรรีบไปฝากครรภ์ที่สถานพยาบาลใกล้บ้าน หรือสถานพยาบาลที่วางใจ เพื่อให้ครรภ์อยู่ในความดูแลของแพทย์ แพทย์จะให้คำแนะนำทั้งเรื่องการรับวัคซีนที่จำเป็น เหมาะสม และปลอดภัย รวมถึงการปฏิบัติตัว การดูแลครรภ์อย่างถูกต้องจนกระทั่งคลอด 

เป็น COVID-19 ส่งผลกระทบกับทารกในครรภ์หรือไม่?

มีความเป็นไปได้ที่จะส่งผลกระทบ แม้จะยังมีข้อมูลจำกัด แต่ผู้เชี่ยวชาญจาก CDC เผยว่า ผู้หญิงตั้งครรภ์ที่เป็น COVID-19 มีโอกาสจะคลอดก่อนกำหนดอยู่ระหว่าง 4-36 สัปดาห์

ผู้เชี่ยวชาญยังไม่สามารถยืนยันได้ว่า การคลอดก่อนกำหนด เกิดจากการติดเชื้อ หรือแพทย์วินิจฉัยให้ผ่าคลอดเพราะอาการของแม่ แต่หนึ่งในอาการของ COVID-19 ที่อาจเป็นสาเหตุคือ อาการไข้ หากร่างกายมีอุณหภูมิสูงขึ้นจะนำไปสู่ภาวะขาดน้ำ (Dehydration) และกระตุ้นให้ร่างกายคลอดก่อนกำหนดได้

นอกจากนี้หากแม่มีอาการแทรกซ้อนรุนแรงเกี่ยวกับปอด เช่น ปอดอักเสบ (Pneumonia) อาจทำให้ได้รับออกซิเจนน้อยลง และส่งผลกระทบต่อทารกในครรภ์ได้

ติด COVID-19 ควรทำคลอดแบบไหน?

ผู้เชี่ยวชาญแนะนำว่า ควรคลอดแบบธรรมชาติมากกว่า แม้จะยังไม่มีข้อมูลยืนยันว่า เชื้อ COVID-19 ที่ติดทารกนั้น ติดต่อตั้งแต่อยู่ในครรภ์ หรือติดจากการสัมผัสเชื้อภายนอก

แต่การคลอดแบบธรรมชาติจะทำให้ร่างกายฟื้นตัวได้เร็วกว่า และออกจากโรงพยาบาลได้เร็วกว่าการผ่าคลอด ซึ่งต้องนอนพักฟื้นในโรงพยาบาลหลายวัน จนอาจเพิ่มโอกาสเสี่ยงในการติดเชื้อจากผู้อื่นได้มากยิ่งขึ้น

นอกจากนี้การผ่าคลอดในผู้หญิงที่ร่างกายกำลังอ่อนแอจากโรค COVID-19 ยังอาจทำให้เกิดอาการแทรกซ้อนต่างๆ ตามมาได้ง่าย

ควรดูแลตัวเองอย่างไรให้ห่างไกล COVID-19 ขณะตั้งครรภ์

อย่างที่กล่าวไปข้างต้นว่า ผู้หญิงตั้งครรภ์จะมีระบบภูมิคุ้มกันที่ต่ำลง ดังนั้นจึงควรระวังตัวให้มากขึ้นและทำตามมาตรการป้องกันโรคติดต่อ ดังนี้

  • หลีกเลี่ยงการเดินทางไปที่ชุมชน หรือสถานที่ที่มีผู้คนอยู่มาก
  • หากต้องออกจากบ้านควรสวมหน้ากากผ้า หรือหน้ากากอนามัย
  • เว้นระยะห่างในสังคมอย่างน้อย 1-2 เมตร
  • ล้างมือบ่อยๆ ด้วยสบู่และน้ำสะอาดให้สะอาดและถูกวิธีนานครั้งละอย่างน้อย 20 วินาที
  • หากไม่สะดวกล้างมือ ให้ใช้เจลล้างมือที่มีแอลกอฮอล์ 70% ขึ้นไป
  • รับประทานอาหารที่มีวิตามินและแร่ธาตุสูง เช่น ปลาแซลมอน ปลาทูน่า ตับวัว ไข่แดง ผักสด ผลไม้สด
  • ดื่มน้ำสะอาดให้เพียงพอต่อความต้องการ
  • ออกกำลังกายสม่ำเสมอ เพื่อให้ภูมิคุ้มกันแข็งแรง
  • พักผ่อนให้เพียงพอ

ระหว่างตั้งครรภ์ หากเริ่มมีอาการของผู้ติดเชื้อ COVID-19 เช่น ไอแห้ง เจ็บคอ ปวดหัว มีไข้สูง ควรโทรศัพท์ปรึกษาแพทย์โดยเร็วที่สุด หรือปรึกษาแพทย์ออนไลน์ หรือติดต่อสายด่วนกรมควบคุมโรค 1422 เพื่อขอแนวทางการปฏิบัติที่เหมาะสม

ผู้ที่ติดเชื้อ COVID-19 หรือมีประวัติเข้าใกล้กับผู้ติดเชื้อ ควรทำคลอดที่โรงพยาบาล เพื่อลดโอกาสเสี่ยงในการติดทารกแรกคลอด ดังนั้นควรปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด

เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจตรวจเชื้อ COVID-19 จากคลินิกและโรงพยาบาลใกล้คุณ และไม่พลาดทุกอัปเดตเรื่องสุขภาพและโปรโมชั่นเมื่อกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android


7 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
Royal College of Obstetricians & Gynaecologists, Coronavirus infection and pregnancy (https://www.rcog.org.uk/en/guidelines-research-services/guidelines/coronavirus-pregnancy/covid-19-virus-infection-and-pregnancy/), 9 June 2020.
Mayo Clinic Staff, Pregnancy and COVID-19: What are the risks? (https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/pregnancy-week-by-week/in-depth/pregnancy-and-covid-19/art-20482639), 9 June 2020.
Huma Farid, MD, Pregnant and worried about the new coronavirus? (https://www.health.harvard.edu/blog/pregnant-and-worried-about-the-new-coronavirus-2020031619212), 9 June 2020.

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)

บทความต่อไป
อะไรคือสัญญาณการฉีกขาดในภาวะตั้งครรภ์นอกมดลูก?
อะไรคือสัญญาณการฉีกขาดในภาวะตั้งครรภ์นอกมดลูก?

เรียนรู้สัญญาณการตั้งครรภ์นอกมดลูกก่อนที่มันจะฉีกขาด

อ่านเพิ่ม
ทำความเข้าใจกับภาวะตั้งครรภ์ที่ไข่ที่ปฏิสนธิไม่ฝังตัว (Chemical Pregnancy) ใช่หรือไม่ใช่?
ทำความเข้าใจกับภาวะตั้งครรภ์ที่ไข่ที่ปฏิสนธิไม่ฝังตัว (Chemical Pregnancy) ใช่หรือไม่ใช่?

การตั้งครรภ์ที่เร็วเกินไปที่จะยืนยันด้วยวิธีการทางชีวเคมี

อ่านเพิ่ม
เป็นหวัดช่วงตั้งครรภ์ ควรกินยาอย่างไร
เป็นหวัดช่วงตั้งครรภ์ ควรกินยาอย่างไร

เป็นหวัดขณะตั้งครรภ์ควรดูแลตัวเองอย่างไร กินยาอย่างไรไม่ให้เป็นอันตราย

อ่านเพิ่ม