เมื่อพูดถึงไรฝุ่น หลายคนคงนึกถึงโรคภูมิแพ้ซึ่งผู้ป่วยจะมีอาการไอจาม น้ำมูกไหล หายใจไม่สะดวก ซึ่งเป็นผลกระทบมาจากการสัมผัสไรฝุ่น
แล้วไรฝุ่นคืออะไร เป็นสัตว์หรือเปล่า มีรูปร่างลักษณะอย่างไร อาการแพ้จากไรฝุ่นกัดร้ายแรงขนาดไหน บทความนี้มีคำตอบ
ตรวจภูมิแพ้และภาวะแพ้วันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 1,376 บาท ลดสูงสุด 69%
จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!
ความหมายของไรฝุ่น
ไรฝุ่น (Dust mite) ถือเป็นสัตว์ตระกูลเดียวกับหิด และแมงมุม สิ่งมีชีวิตที่ไม่สามารถเห็นได้ด้วยตาเปล่า เพราะมีขนาดเล็กเพียงประมาณ 1.3 มิลลิเมตร ต้องส่องดูผ่านกล้องจุลทรรศน์เท่านั้น
อาหารหลักของไรฝุ่นคือ ละอองขี้ไคล รังแคจากมนุษย์ และสัตว์ นี่จึงเป็นสาเหตุที่ไรฝุ่นมีแพร่กระจายอยู่ทั่วทุกที่ โดยเฉพาะในห้องนอน เพราะไรฝุ่นจะเติบโต และชอบอาศัยอยู่ในที่มืด อับชื้น
นอกจากนี้ภายในห้องนอนยังเต็มไปด้วยผ้า พรม เฟอร์นิเจอร์บางชนิดที่ง่ายต่อการจับตัวของละอองขี้ไคลกับรังแค จึงถือเป็นที่อยู่อาศัยที่เหมาะสมที่สุดสำหรับไรฝุ่น
ไรฝุ่นที่มักก่ออาการภูมิแพ้ต่อมนุษย์จะแบ่งออกได้ 2 ชนิด คือ
- ไรฝุ่นชนิด Dermatophagoides pteronyssinus (DP)
- ไรฝุ่นชนิด Dermatophagoides farinae (DF)
อาการแสดงเมื่อไรฝุ่นกัด
คำว่า “ไรฝุ่นกัด” ไม่ได้หมายความว่า ถูกเขี้ยวของไรฝุ่นกัดจนมีบาดแผล เพราะสัตว์ชนิดนี้จะไม่กัด ต่อย หรือแทงดูดเพราะปากของไรฝุ่นไม่ได้มีลักษณะแทงดูด (Piercing & sucking mouthpart) ซึ่งเป็นลักษณะปากของแมลงที่สามารถกัด หรือต่อยผิวหนังคนให้เกิดบาดแผลได้ เช่น
- เพลี้ย
- แมลงหวี่ขาว
- ไรแดง
แต่ความจริงแล้ว การถูกไรฝุ่นกัด หมายถึง การสัมผัสถูกตัวไรฝุ่นที่มีขนาดเล็กมากจนร่างกายเกิดปฏิกิริยาเป็นอาการภูมิแพ้ต่างหาก โดยภูมิแพ้ไรฝุ่น (Dust mite allergy) จะอาการแสดงโดยหลักๆ ต่อไปนี้
ตรวจภูมิแพ้และภาวะแพ้วันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 1,376 บาท ลดสูงสุด 69%
จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!
- ปวดตึงใบหน้าคล้ายกับอาการไซนัสอักเสบ
- น้ำตาไหล
- แสบเคืองตาจนตาแดง หรือตาบวม
- คัดจมูก มีน้ำมูกมากผิดปกติ
- หายใจลำบาก
- มีเสมหะในคอ
- คันระคายเคืองคอ
- จาม ไอผิดปกติ
- ครั่นเนื้อครั่นตัว
- คันระคายเคืองผิวหนัง
- มีผื่นแดงขึ้น
ส่วนมากอาการภูมิแพ้จากไรฝุ่นจะหนักมากขึ้นในช่วงกลางคืน ทำให้ผู้ป่วยต้องตื่นขึ้นมากลางดึกเพราะอาการภูมิแพ้เกิดกำเริบ เมื่ออาการนี้เป็นเรื้อรังบ่อยๆ ขึ้นก็จะส่งผลเสียทำให้ร่างกายผู้ป่วยอ่อนเพลียมากขึ้นเรื่อยๆ เพราะพักผ่อนไม่เพียงพอ
วิธีรักษาอาการภูมิแพ้ไรฝุ่น
อาการภูมิแพ้ไรฝุ่นสามารถรักษาได้ด้วยวิธีต่อไปนี้
- การรับประทานยาแก้แพ้ หรือยาต้านฮิสตามีน (Antihistamine) เพื่อไปกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันร่างกายให้ต่อต้านอาการแพ้ไรฝุ่น โดยยาแก้แพ้ที่นิยมจ่ายเพื่อรักษาอาการนี้ ได้แก่ ยาซีร์เทค (Zytec®) แคลระทิน (Claritin®) ยาเบนาดริล (Benadryl®)
- การรับประทานยาหดหลอดเลือด (Decongestants) ซึ่งเป็นยาช่วยลดอาการคัดจมูก น้ำจมูกไหล ปวดศีรษะจากอาการไซนัสอักเสบได้
- การใช้ยาสเตียรอยด์พ่นจมูก (Intranasal steroids) เพื่อลดอาการอักเสบในเยื่อบุโพรงจมูก รวมถึงเป็นยารักษาอาการภูมิแพ้ได้ด้วย เช่น ยาโฟลนาส (Flonase®) ยานาโซเน็กซ์ (Nasonex®) แต่ต้องอยู่ภายใต้การดูแล และสั่งจ่ายโดยแพทย์
- รับวัคซีนภูมิแพ้ (Allergy shots) หรือวัคซีนรักษาโรคไรฝุ่น เพื่อกระตุ้นการสร้างภูมิคุ้มกันร่างกายขึ้นมาใหม่เพื่อต่อต้านอาการแพ้ไรฝุ่น โดยแพทย์จะฉีดสัปดาห์ละ 1 ครั้งเป็นระยะเวลา 3-6 เดือน โดยเริ่มจากปริมาณเล็กน้อย และค่อยๆ เพิ่มปริมาณมากขึ้น
นอกจากนี้ผู้ที่เป็นภูมิแพ้ไรฝุ่นก็ควรเข้ารับการตรวจสุขภาพและตรวจภูมิแพ้ เพื่อให้แน่ใจว่า ร่างกายไม่ได้มีความผิดปกติ หรือภาวะแพ้อื่นๆ ที่ไม่เคยรู้มาก่อน
วิธีกำจัดไรฝุ่น
เพื่อป้องกันการเกิดภูมิแพ้ไรฝุ่น คุณควรกำจัดปริมาณไรฝุ่นออกไปจากบริเวณบ้านให้ได้มากที่สุด ตามคำแนะนำต่อไปนี้
- อย่าปล่อยให้ภายในบ้าน โดยเฉพาะบริเวณห้องนอนอับชื้น หรือร้อนจัด แต่ควรเปิดหน้าต่างให้อากาศในห้องถ่ายเท มีลมเข้าออกเสมอ
- ทุกครั้งที่ตื่นนอน หรือเก็บที่นอน ให้หาผ้าคลุมเตียงไว้ทุกครั้ง
- หมั่นทำความสะอาดเฟอร์นิเจอร์ด้วยเครื่องดูดฝุ่น ตามด้วยผ้าชุดน้ำหมาดๆ หรือพยายามให้ในบ้านมีเฟอร์นิเจอร์ที่ทำจากผ้า บุหนัง หรือขนให้น้อยที่สุด และควรหลีกเลี่ยงการมีพรมปูพื้น ผ้าม่านที่ง่ายต่อการจับตัวของไรฝุ่น
- ทำความสะอาดเครื่องนอนด้วยน้ำร้อนอย่างสม่ำเสมอ อย่างน้อยเดือนละ 2 ครั้ง หรือทุกๆ 2 สัปดาห์ เพื่อกำจัดไรฝุ่น และเชื้อโรคที่ติดอยู่บนเนื้อผ้า
- ตากเครื่องนอน เฟอร์นิเจอร์ของตกแต่งบ้านที่ทำจากผ้า หรือขนกับแดดจัดๆ เพื่อให้ไข่ไรฝุ่นที่กำลังฟักตัวฝ่อ และทำให้ไรฝุ่นที่อยู่บนผ้าตาย
- ใช้ที่นอนที่ทำจากวัสดุป้องกันไรฝุ่น
- ใช้แผ่นกรองอากาศที่ทำจากเส้นใยไฟเบอร์กลาส หรือเรียกอีกชื่อว่า “แผ่นกรองอากาศ HEPA” เพื่อช่วยกรองฝุ่นละออง และไรฝุ่นที่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า
การกำจัดไรฝุ่นภายในบ้านเป็นส่วนหนึ่งในการป้องกันไม่ให้เกิดโรคภูมิแพ้ฝุ่นเท่านั้น แต่หากคุณมีอาการของโรคภูมิแพ้ฝุ่นอยู่แล้ว ก็ต้องเข้ารับการรักษาอาการนี้กับแพทย์ควบคู่ไปกับการจัดสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยให้ปลอดไรฝุ่นด้วย
ไรฝุ่นอาจไม่ได้สร้างอันตรายต่อสุขภาพถึงขั้นร้ายแรง แต่ก็สร้างความยากลำบากในการใช้ชีวิต และอาการภูมิแพ้ไรฝุ่นก็เป็นอาการเรื้อรังที่จะต้องใช้เวลาในการรักษา มักไม่สามารถหายได้ในระยะเวลาอันสั้น
เพื่อป้องกันไม่ให้ตนเองต้องเผชิญกับโรคเรื้อรังชนิดนี้ คุณจึงควรศึกษาวิธีกำจัดไรฝุ่นออกไปจากบ้านให้ได้มากที่สุด เพื่อที่ตนเองจะได้ไม่ต้องตกเป็นหนึ่งในผู้ที่ถูกไรฝุ่นกัด และเกิดอาการแพ้ตามมา
เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจตรวจภูมิแพ้และภาวะแพ้ จากคลินิกและโรงพยาบาลใกล้คุณ และไม่พลาดทุกอัปเดตเรื่องสุขภาพและโปรโมชั่นเมื่อกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android
