อาการกินไม่หยุด หมายถึงอาการแบบใด ใครบ้างที่มีความเสี่ยงต่อภาวะนี้ สาเหตุเกิดจากอะไร มีวิธีการรักษาอย่างไร และกลับมาเป็นซ้ำหลังการรักษาได้หรือไม่?
อาการกินไม่หยุด (Binge Eating) หรือโรคพฤติกรรมการรับประทานอาหารผิดปกติ คือการบริโภคอาหารปริมาณมากๆ เช่น การรับประทานอาหารที่มีพลังงาน 15,000 กิโลแคลอรีในคราวเดียว ผู้ที่มีอาการเช่นนี้ส่วนใหญ่จะเลือกรับประทานอาหารในขณะที่ไม่มีคนรอบข้างอยู่ด้วย ด้วยเหตุนี้จึงทำให้ผู้ที่มีอาการกินไม่หยุดมักมีภาวะน้ำหนักเกินหรืออ้วน
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!
จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง
อาการกินไม่หยุดมักเกิดขึ้นโดยไม่ทราบสาเหตุ และอาจเกิดขึ้นกับใครก็ได้ แต่ผู้ที่มีปัจจัยดังต่อไปนี้อาจมีความเสี่ยงต่ออาการดังกล่าวเพิ่มขึ้น ได้แก่
- เป็นเพศหญิง
- มีอายุในช่วงวัยรุ่นตอนปลาย จนถึง 20 ปี
- มีบุคคลในครอบครัวเคยเกิดภาวะนี้มาก่อน
- เคยมีภาวะซึมเศร้า ติดสารเสพติด หรือมีพฤติกรรมรุนแรง
- เคยพยายามลดน้ำหนักและอดอาหารอย่างเข้มงวด
ลักษณะของอาการกินไม่หยุด
อาการกินไม่หยุด ไม่อาจวินิจฉัยได้โดยการดูจากลักษณะภายนอกของผู้ป่วยเพียงอย่างเดียว ถึงแม้ว่าผู้มีความผิดปกติดังกล่าวมักมีน้ำหนักเกินหรืออ้วน แต่มีผู้ป่วยบางคนที่สามารถรักษาน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติได้ จึงควรสังเกตจากอาการต่อไปนี้
- การรับประทานอาหารปริมาณมากเกินจำเป็น แม้ไม่ได้รู้สึกหิว
- การรับประทานอาหารอย่างรวดเร็ว
- รู้สึกป่วย หรือไม่สบายหลังรับประทานอาหาร
- ชอบรับประทานอาหารตามลำพัง
- รู้สึกซึมเศร้า และควบคุมตัวเองไม่ได้
- รู้สึกอายเมื่อต้องรับประอาหารร่วมกับคนอื่น
- พยายามอดอาหารบ่อยครั้ง โดยที่น้ำหนักไม่ได้ลดลง
สาเหตุของอาการกินไม่หยุด
สาเหตุของอาการกินไม่หยุด จะแตกต่างกันไปในผู้ป่วยแต่ละคน ซึ่งบางครั้งก็อาจเกิดขึ้นโดยไม่ทราบสาเหตุ โดยอาจเป็นผลจากความผิดปกติในการทำงานของสมอง หรือปัจจัยทางอารมณ์ เช่น มีภาวะซึมเศร้า พยายามลดน้ำหนักโดยอดอาหารอย่างเข้มงวดเกินไป หรือมีความเครียดสูง มีบางทฤษฎีที่กล่าวว่าอาการกินไม่หยุดอาจเกิดจากปัจจัยด้านพันธุกรรม และมักเกิดขึ้นกับหลายคนในครอบครัว
การวินิจฉัยอาการกินไม่หยุด
ในคู่มือการตรวจวินิจฉัยความผิดปกติทางจิตเวช ซึ่งเผยแพร่โดย The American Psychiatric Association ได้กำหนดหลักเกณฑ์ในการวินิจฉัยอาการกินไม่หยุดไว้ ดังนี้
- มีอาการกินไม่หยุดกำเริบบ่อยครั้ง
- มีลักษณะดังต่อไปนี้อย่างน้อย 3 ข้อ ได้แก่
- รับประทานอาหารอย่างรวดเร็ว
- รับประทานจนแน่นท้องและรับประทานต่อไม่ไหว
- รับประทานอาหารปริมาณมากทั้งที่ไม่รู้สึกหิว
- รับประทานอาหารตามลำพัง
- รู้สึกผิดหลังรับประทานอาหาร
- รู้สึกกังวลกับการรับประทานอาหารมากผิดปกติ
- มีอาการกินไม่หยุดอย่างน้อย 2 ครั้งต่อสัปดาห์ ติดต่อกันมากกว่า 6 เดือนขึ้นไป
- ไม่มีความพยายามกำจัดอาหารปริมาณมากที่กินเข้าไป เช่น ล้วงคอให้อาเจียน หรือรับประทานยาถ่าย
การรักษาอาการกินไม่หยุด
มีทางเลือกในการรักษาอีกมากมายที่อาจช่วยบรรเทาอาการกินไม่หยุด ได้แก่
การบำบัดโดยผู้เชี่ยวชาญ : โดยการพูดคุยให้คำปรึกษา เป็นวิธีการโดยทั่วไปของการรักษาความผิดปกติทางจิตเวช รวมถึงในผู้มีอาการกินไม่หยุดด้วย ซึ่งการบำบัดดังกล่าว มีทั้งการพูดคุยตัวต่อตัว หรืออาจบำบัดร่วมกันเป็นกลุ่มหรือเป็นครอบครัวก็ได้
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!
จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง
การใช้ยา : ในบางกรณี แพทย์อาจให้ยาเพื่อบรรเทาอาการซึมเศร้าหรือวิตกกังวล ซึ่งเป็นหนึ่งในสาเหตุที่กระตุ้นอาการกินไม่หยุด ในผู้ป่วยบางคนที่มีอาการรุนแรง อาจจำเป็นต้องรับยา Topiramate สำหรับแก้อาการลมชัก ซึ่งเชื่อว่าสามารถช่วยลดอาการกินไม่หยุดได้ด้วย อย่างไรก็ตาม ยาชนิดนี้มีผลข้างเคียงที่ค่อนข้างรุนแรง แพทย์จึงมักหลีกเลี่ยงการสั่งจ่ายหากไม่จำเป็น ปัจจุบันมียาชนิดใหม่ๆ เช่น Vyvanse (Lisdexamfetamine dimesylate) ที่ผ่านการรับรองว่าสามารถใช้รักษาอาการกินไม่หยุดได้
การควบคุมน้ำหนัก : ผู้ป่วยบางรายอาจต้องเข้าโปรแกรมควบคุมน้ำหนัก หลังผ่านการบำบัดทางจิตเวชแล้ว ซึ่งโปรแกรมดังกล่าวจะเน้นให้คำแนะนำด้านการบริโภคอาหาร และช่วยให้ผู้ป่วยสามารถรักษาน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ที่ดีต่อสุขภาพได้โดยวิธีการที่ปลอดภัย
อาการกินไม่หยุดสามารถรักษาให้หายได้โดยวิธีการบำบัดปกติ แต่เนื่องจากบางคนอาจมีแนวโน้มจะเกิดอาการดังกล่าวได้มากกว่าคนทั่วไปอยู่แล้วโดยธรรมชาติ จึงอาจกลับมามีอาการซ้ำหลังการรักษาได้ ดังนั้น หากเคยมีอาการกินไม่หยุดมาก่อน และสังเกตว่าตนเองมีพฤติกรรมที่อาจเป็นสัญญาณของอาการกลับซ้ำ ให้รีบปรึกษาแพทย์โดยด่วน เพราะอาการกินไม่หยุดจะรักษาได้ยากขึ้น เมื่ออยู่ในระยะที่ผู้ป่วยไม่สามารถควบคุมตนเองได้
ที่มาของข้อมูล
Marissa Selner and Marijane Leonard, What Causes Binge Eating? (https://www.healthline.com/symptom/binge-eating), January 2016
