คนไทยจำนวนมากนิยมกินอาหารที่ปรุงดิบ ๆ สุก ๆ ซึ่งมีมากมายหลายชนิด ที่เป็นอาหารพื้นถิ่นก็มาก ถ้าจะเขียนชื่อให้หมดก็คงเต็มหน้ากระดาษ อาหารจำพวกนี้ต้องยังไม่สุกทีเดียวจึงจะอร่อย ถ้าทำให้สุกกล่าวว่าเสียรส
ทุกคนที่กินอาหารดิบ ๆ สุก ๆ เสี่ยงต่อการเป็นโรคพยาธิทั้งนั้น บางคนกินเพราะรู้เท่าไม่ถึงการณ์ บางคนทั้ง ๆ ที่รู้ก็ยังขืนกินยอมเสี่ยงไม่ยอมอด คนไทยเป็นโรคพยาธิกันมาก โดยเฉพาะในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ กรมอนามัยเคยทำการสำรวจโรคพยาธิใบไม้ในตับ พบว่าประชาชนในบางท้องที่ในจังหวัดกาฬสินธุ์ สกลนคร นครพนม ร้อยเอ็ด ขอนแก่น และอุดรธานี เป็นพยาธิใบไม้ในตับถึงร้อยละ 70 ถึง 90
โรคพยาธิมีหลายอย่าง และมีอาการแตกต่างกันมาก แล้วแต่ชนิดของพยาธิ พยาธิบางชนิดเพียงแต่ถ่ายยาก็หายได้ บางชนิดก็ไม่มียารักษาและมีอันตรายถึงตาย ... โรคพยาธิไม่ใช่โรคที่จะรักษาให้หายขาดได้ง่ายนัก คนที่เป็นโรคพยาธิจะมีสุขภาพเสื่อมโทรม มีอาการอ่อนเพลีย มึนงง สติปัญญาเสื่อม และเป็นโรคขาดอาหารได้อีกด้วย
ผู้ที่ชอบกินอาหารดิบ ๆ สุก ๆ หลายคนเคยรู้ฤทธิ์โรคพยาธิมาแล้ว บางคนอาจจะกำลังเป็นโรคพยาธิแต่ยังไม่รู้ตัว บางคนอาจยังโชคดีเผอิญไม่ได้กินอาหารชิ้นที่มีพยาธิจึงยังไม่เป็น แต่ถ้ายังกินอาหารดิบ ๆ สุก ๆ นี้ต่อไป คงจะได้รู้ฤทธิ์ของโรคพยาธิในไม่ช้า
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
ปลาน้ำจืดมีตัวอ่อนของพยาธิ 2 ชนิด
คือพยาธิใบไม้ในตับและตัวจิ๊ด พยาธิเหล่านี้เข้าสู่คนโดยคนกินอาหารที่ปรุงด้วยปลาน้ำจืดดิบ ๆ สุก ๆ เช่น ก้อย ส้มฟัก ปลาร้า หรือปลาที่ย่างไม่สุกเช่น ปลาดุกย่าง เมื่อคนกินตัวอ่อนของพยาธิใบไม้ในตับเข้าไป พยาธิจะไม่เติบโตเป็นตัวแก่ในตับ ทำให้มีอาการท้องอืด เพราะอาหารไม่ย่อย ท้องเดินและตาเหลือง ส่วนตัวอ่อนของตัวจิ๊ดเมื่อเข้าไปในร่างกายจะกลายเป็นตัวแก่ในกล้ามเนื้อคน มีอาการคัน บวมแดง บวม ๆ ยุบ ๆ และเคลื่อนที่ได้ ถ้าตัวจิ๊ดไปอยู่ที่ตาจะทำให้ตาพิการ ถ้าเข้าไปในสมองทำให้สมองอักเสบ โรคตัวจิ๊ดรักษาได้ทางแพทย์
เนื้องู กบ นก เป็ด และไก่ก็มีตัวจิ๊ด
ดังนั้นการกินไก่ย่างน้ำตกหรือนกย่างที่ไม่สุกที่ยังเป็นเนื้อสีแดงก็ไม่ปลอดภัย ผู้ป่วยมีอาการเช่นเดียวกับมีตัวจิ๊ดจากปลาน้ำจืด
เนื้อวัมีตัวอ่อนของตัวตืดวัว ในลาบ เนื้อย่างน้ำตก เนื้อสะเต็ก หรือแม้กระทั่งเนื้อของฝรั่งที่ไม่สุกก็มีตัวอ่อน เมื่อคนกินเข้าไปมันจะเติบโตเป็นตัวแก่ยาวหลายเมตรในลำไส้ และแย่งอาหารจากคน ทำให้ลำไส้เป็นแผลหรืออุดตัน ผู้ป่วยจึงมีอาการปวดท้องและเป็นโรคขาดอาหาร
เนื้อหมูมีตัวอ่อนของตัวตืดหมู และพยาธิตัวกลมที่เรียกชื่อทริคินิส
คนได้ตัวตืดหมูจากอาหารที่ประกอบจากเนื้อหมูสุก ๆ ดิบ ๆ เช่น แหนม หมูสะเต๊ะ หรือเกี๊ยวน้ำที่ลวกไม่สุก ตัวแก่อาศัยอยู่ในลำไส้ ผู้ป่วยมีอาหารเช่นเดียวกับมีตัวตืดวัว พยาธิตัวกลมชนิดนี้มีมากในหมูชาวเขา คือหมู่ที่เลี้ยงปล่อย หมูไปกินเศษขยะหรือเศษหนูซึ่งมีตัวอ่อนและไข่ของพยาธิเข้าไป เมื่อคนกินเนื้อหมูสุก ๆ ดิบ ๆ นี้จะมีอาการปวดท้องอย่างรุนแรง อุจจาระร่วง กล้ามเนื้ออักเสบ หายใจลำบากและถึงตายได้ โรคนี้ไม่มียากรักษาที่จังหวัดแม่ฮ่องสอนเคยมีการทำลู่เลี้ยงกันในหมู่บ้านจากเนื้อหมูที่เป็นโรค จึงเป็นโรคพยาธิทริคิโนซิสตายทั้งหมู่บ้าน
ในหอยน้ำจืด
เช่นหอยโข่งมีตัวอ่อนพยาธิชนิดหนึ่งขื่อยืดยาว (Angiostrongylus cantonensis) เรียกทับศัพท์ในพากย์ไทยเพราะยังไม่มีผู้ตั้งชื่อ คอสุราชอบกินยำหอยโข่งเป็นกับแกล้มพยาธินี้ทำให้สมองอักเสบ ในหอยทะเล เช่น หอยแครง หรือหอยกะพงไม่มีพยาธิชนิดนี้
กุ้ง และปูน้ำจืด มีตัวอ่อนของพยาธิใบไม้ในปอด
คนที่กินก้งพล่าหรือส้มตำใส่ปูเค็มอาจจะกินตัวอ่อนเข้าไปด้วย ตัวอ่อนเข้าไปในกระเพาะแล้เข้าสู่กระแสโลหิต ไปเติบโตเป็นตัวแก่ในปอดทำให้ปอดอักเสบ มีอาการไอและเสมหะมีเลือดปน
พืชไม้น้ำทุกชนิด
เช่น สายบัว ผักบุ้ง ผักกระเฉด กระจับและแห้วมีตัวอ่อนของพยาธิใบไม้ในลำไส้เกาะอยู่ ผู้กินกระจับดิบ ๆ โดยใช้ปากกัดหรือกินผักดิบ มักเป็นโรคพยาธิชนิดนี้ ผักที่ล้างสะอาดหรือแช่ด่างทับทิมแล้อาจยังมีตัวอ่อนของพยาธิชนิดนี้อยู่ เพราะด่างทับทิมไม่ทำลายไข่พยาธิ ตัวแก่อาศัยอยู่ในลำไส้คนแย่งอาหารและรบกวนลำไส้ทำให้ปวดท้องและเป็นโรคขาดอาหาร
หากชอบกินอาหารสุก ๆ ดิบ ๆ ถ้ามีอาการดังกล่าวมาแล้ว ควรรีบปรึกษาแพทย์ ในปัจจุบันมียาถ่ายที่มีประสิทธิภาพ ใช้เพียงไม่กี่เม็ดก็ถ่ายพยาธิออกได้ทั้งหมด แต่ไม่ควรถ่ายพยาธิเอง เพราะอาจถ่ายไม่ถูกวิธีและถ่ายออกไม่หมด
โรคพยาธิป้องกันได้ง่าย
คือกินอาหารที่แน่ใจว่าสุกแล้วเท่านั้น แม้จะไม่ชอบก็ปลอดภัยกว่าอาหารที่เปลี่ยนสีเมื่อบีบมะนาว เช่น ลาบ ไม่ถือว่าสุก เพราะตัวอ่อนของพยาธิไม่ตาย อาหารต้องทำให้สุกด้วยความร้อน เนื้อสะเต๊ะหรือหมู่สะเต๊ะ ต้องปิ้งนาน ๆ เกี๊ยวหมูและเนื้อสดที่ใส่ก๋วยเตี๋ยวต้องลวกให้สุกจริง ไ ไม่กินแหนมดิบ ไม่กินหอยโข่งที่ดิบ ๆ สุก ๆ เปลี่ยนไปกินเป๋าฮื้อหรือหอยทะเลแทน ถ้าเคยชอบกินขนมจีนน้ำพริกกับผักกระเฉดก็ควรเปลี่ยนเป็นผลักชนิดอื่น เช่น ผักกระถิน ควรงดผักบุ้งดิบเด็ดขาด
