โรคข้อเข่าเสื่อม เกิดกับผู้สูงอายุ เนื่องจากการสลายตัวของกระดูก

โรคข้อเข่าเสื่อมส่วนใหญ่จะเกิดกับผู้สูงอายุ แต่สำหรับผู้อายุยังไม่ถึงเกณฑ์วัยเกษียณนี้ ก็สามารถเป็นโรคนี้ได้เหมือนกัน เพราะสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคข้อเสื่อมมีอยู่หลายประการด้วยกัน และหากรู้สึกปวดเข่า เจ็บข้อ จนเริ่มสงสัยว่าเป็นโรคข้อเสื่อม ก็สามารถเช็คอาการของโรคเกิดจากอะไร เป็นอย่างไร และวิธีรักษาได้แบบไหน ดังนี้

สาเหตุของโรคข้อเสื่อม

โรคข้อเข่าเสื่อมเกิดจากการสลายตัวและสึกของกระดูกอ่อนที่บริเวณข้อ ทำให้กระดูกอ่อนมีปริมาณลดลงจนเกิดการเสียดสีกันกับกระดูกแข็ง ทำให้เกิดอาการปวดบวมอักเสบและไม่สามารถใช้งานได้ในที่สุด

ผู้ที่มีความเสี่ยงเป็นโรคข้อเสื่อม

1. คนที่มีอายุตั้งแต่ 40 ปีขึ้นไป
2. คนที่มีน้ำหนักตัวเกิน
3. คนที่มีกิจวัตรประจำวันต้องเดินแทบตลอดเวลา
4. คนที่รู้สึกว่าเข่าตัวเองยึด ฝืด และงอลำบาก

ทำไมอายุมากขึ้นต้องข้อเสื่อม

โดยปกติ ร่างกายจะมีกระบวนการสร้างและสลายของกระดูกอ่อนบริเวณข้อ ซึ่งจะเป็นแบบสมดุลกัน แต่เมื่ออายุมากขึ้นหรือมีการใช้ข้อต่าง ๆ มากขึ้น กระบวนการสลายของกระดูกอ่อนจะเกิดมากกว่ากระบวนการสร้าง และเมื่อบวกกับความเสื่อมของสุขภาพ จึงส่งผลให้กระดูกอ่อนบริเวณข้อมีปริมาณลดลง ประกอบกับกล้ามเนื้อบริเวณข้อไม่แข็งแรง การเสียดสีของกระดูกมีอัตราเพิ่มขึ้น จึงเกิดอาการอักเสบของข้อและเป็นโรคข้อเสื่อมตามมา

สำหรับปัจจัยเสี่ยงของโรคข้อเสื่อมไม่ได้อยู่ที่เพียงอย่างเดียว ยังมีปัจจัยที่ทำให้คนอายุยังน้อยเป็นโรคนี้ได้ ซึ่งก็คือ

• เพศ สำหรับเพศหญิงจะเสี่ยงเป็นโรคข้อเสื่อมได้มากกว่าเพศชาย 2-3 เท่า เพราะเมื่ออายุมากขึ้นร่างกายผลิตฮอร์โมนเอสโตรเจนได้น้อยลง หรืออาจไม่ผลิตเลย ส่งผลให้เซลล์กระดูกอ่อนที่เกี่ยวพันธุ์กับฮอร์โมนเพศหญิงทำงานได้น้อยลง ทำให้การสร้างโปรติโอไกลแคน ในการใช้ซ่อมแซมเซลล์กระดูกอ่อนจะลดลงไปด้วย
• น้ำหนักตัวมาก เมื่อข้อต้องรับน้ำหนักมากขึ้น ความแข็งแรงของข้อจึงเสื่อมลง
• ผู้ที่ได้รับบาดเจ็บข้อเข่า หากเกิดอุบัติเหตุหรือออกกำลังกายมากกว่าปกติ เช่น มีประวัติข้อเข่าแตกหรือเอ็นข้อเข่าฉีก ก็จะมีโอกาสเกิดโรคข้อเสื่อมได้ง่าย
• การใช้งานข้อหนักเกินไป หรือเสียดสีมากเกินไป ได้แก่ นั่งพับเพียบ นั่งยอง ๆ เป็นเวลานาน รวมทั้งการใส่รองเท้าส้นสูงเป็นเวลานาน

อาการที่บ่งบอกว่าเสี่ยงเป็นโรคข้อเสื่อม

1. ในเข่ามีเสียงดังกร๊อบแกร๊บขณะเคลื่อนไหว
2. ปวดเข่าเวลาเดิน หรือเคลื่อนไหว
3. รู้สึกปวดบริเวณข้อ บริเวณรอบ ๆ ข้อ โดยไม่สามารถระบุตำแหน่งได้และมักจะปวดเรื้อรัง อีกทั้งอาการปวดข้อจะมากขึ้น เมื่อใช้งานหรือลงน้ำหนักที่ข้อมาก ๆ
4. มีอาการปวดเข่าเวลานอน
5. ปวดข้อเข่าเวลาที่ใส่ถุงเท้า รองเท้า หรือตอนลุกนั่ง
6. ปวดหรือบวม อักเสบ บริเวณข้อเข่า
7. ปวดข้อมากจนเดินอย่างปกติไม่ได้ ต้องเดินโยกตัว
8. ข้อบวมหรือผิดรูป จากกระดูกที่งอก
9. สูญเสียการเคลื่อนไหว เดินเหินไม่สะดวก นั่งลำบาก เดินไม่ไหวเมื่อต้องอยู่ในลักษณะเดิมนาน ๆ

หากมีอาการตรงกับข้อเหล่านี้อย่างน้อย 3 ข้อ ให้สงสัยเลยว่าอาจเข้าข่ายเป็นโรคข้อเสื่อมแล้ว ควรปรึกษาแพทย์เพื่อทำการรักษา

วิธีรักษาโรคข้อเสื่อม

วิธีการป้องกันโรคนี้ก็คือ การเพิ่มกระบวนการสร้างกระดูกอ่อนและการสร้างมวลกระดูกอ่อนนั่นเอง ส่วนการรักษาโรคข้อเสื่อมได้แก่ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม เช่นลดน้ำหนัก พยายามหลีกเลี่ยงการใช้งานข้อเข่าหนัก ๆ รวมทั้งหลีกเลี่ยงการเดินขึ้น-ลงบันได แต่หากเป็นแล้ววิธีการรักษา คือ ใช้ยาบรรเทาอาการปวดและอักเสบของข้อ ฉีดน้ำไขข้อ ประคบร้อนประคบเย็น การผ่าตัดเปลี่ยนข้อ และปลูกถ่ายเซลล์กระดูกอ่อนเป็นต้น