น้ำตาเทียมช่วยบรรเทาอาการตาแห้งได้อย่างไร?

หนึ่งในยาหยอดตาที่จักษุแพทย์สั่งจ่ายมากที่สุดคือ “น้ำตาเทียม” เพราะปัญหาจากตาแห้งเป็นหนึ่งในปัญหาที่นำคนไข้มาปรึกษาจักษุแพทย์และบุคลากรด้านจักษุวิทยาบ่อยที่สุด ปัจจุบันถือว่าตาแห้งเป็นโรคชนิดหนึ่ง โรคตาแห้งเกิดจากหลายเหตุปัจจัย พบในเพศหญิงมากกว่าเพศชายเป็นสัดส่วน 3:1

ปัจจัยเสี่ยงของโรคตาแห้งที่พบบ่อย

• อายุที่มากขึ้น สิ่งแวดล้อมที่มีมลพิษทางอากาศ
  
  
• ภาวะต่อมมัยโบเมียน (Meibomian) อยู่ที่เปลือกตามีหน้าที่ผลิตชั้นไขมันเคลือบตาทำงานผิดปกติ หรือเป็นโรคต้อเนื้อ
  
  
• โรคบางอย่าง เช่น ภูมิต้านทานผิดปกติ (Autoimmune diseases) เบาหวาน ไทรอยด์ โรคทางจิตเวช
  
  
• ยาบางชนิด เช่น ยาแก้ปวดประเภท NSAID ยาภูมิแพ้กลุ่มแอนติฮิสตามีน (Antihistamine) ยารักษาสิวกลุ่มไอโซเตรตินอยน์ (Isotretinoin) BOTOX และยาหยอดตา เช่น ยารักษาต้อหิน
  
  
• พฤติกรรมการใช้สายตา เช่น ใช้คอมพิวเตอร์หรือจอต่างๆ มาก ใส่คอนแทคเลนส์
  
  
• การผ่าตัดรักษาสายตา การผ่าตัดต้อกระจก การผ่าตัดหนังตา
  
  
• การใช้เครื่องสำอางบริเวณรอบตามากๆ เป็นประจำ การสักขอบตา

ดูเหมือนว่า แทบจะไม่มีใครเลยที่รอดพ้นจากการมีหนึ่งในปัจจัยเสี่ยงของโรคตาแห้ง

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ

ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

กด

ไม่จำเป็นว่าคนไข้โรคตาแห้งทุกคนต้องมีน้ำตาน้อยผิดปกติ คนไข้ตาแห้งบางคนมีปริมาณน้ำตาปกติ แต่คุณภาพของน้ำตาขาดความเสถียร ระเหยเร็วเกินไป ปัญหานี้พบบ่อยโดยเฉพาะอย่างยิ่งในคนที่ทำงานออฟฟิศ และใช้เครื่องมือดิจิทัลเป็นเวลานาน 

ส่งผลให้การกะพริบตาลดน้อยลง น้ำตาที่ขาดความเสถียรนี้เคลือบตาอยู่เพียงเวลาสั้นๆ ก็แตกตัวระเหยหายไป แต่ตากะพริบน้อยครั้ง ผิวตาจึงขาดน้ำตาชุดใหม่หมุนเวียนมาเคลือบ เซลล์ผิวตาจากเรียบลื่นจึงกลายเป็นแห้งและขรุขระ 

แสงที่ผ่านผิวกระจกตาที่ไม่เรียบนี้จึงเกิดการกระเจิงแสง ภาพที่เห็นจึงซ้อนๆพร่าๆ มีอาการแสบเคืองตาเหมือนมีเศษผงติด เหนื่อยตา ล้าตา หนักตา เกิดผลกระทบต่อคุณภาพชีวิต การทำงาน และสุขภาพจิตใจ

น้ำตาเทียม สิ่งหนึ่งช่วยบรรเทาอาการตาแห้ง

เพราะเหตุปัจจัยของตาแห้งในคนไข้แต่ละคนแตกต่างกันจึงไม่มีสูตรตายตัวในการรักษา แต่ไม่ว่าคนไข้จะมีปัญหาหรืออาการมากน้อยเพียงใด การรักษาหลักอันดับแรกยังคงเป็นการเพิ่มเติมน้ำตาที่ผิดปกติด้วยน้ำตาเทียม

หน้าที่ของน้ำตาเทียมมีดังนี้

1. ให้ความชุ่มชื้น หล่อลื่นผิวหน้าของดวงตา ลดการเสียดสีของเยื่อบุตาด้านในที่ถูกับผิวกระจกตาและผิวหน้าดวงตาส่วนอื่น ทำให้สบายตา ลดอาการหนักๆ ฝืดๆ ที่ผิวตา
   
   
2. ทำให้น้ำตามีความเสถียร ชะลอการแตกตัวและระเหย ผิวกระจกตาที่เป็นทางผ่านของแสงเข้าสู่ตาจึงเรียบลดการกระเจิงแสง ทำให้โฟกัสภาพได้คมและชัดเจน
   
   
3. ช่วยลดสารอักเสบบริเวณผิวหน้าของดวงตา โดยการเจือจางสารอักเสบที่ผิวหน้าดวงตา ลดความเข้มข้นของสารในน้ำตา กระบวนการอักเสบจึงลดลง ป้องกันมิให้อาการตาแห้งรุนแรงขึ้น ทั้งยังช่วยเร่งให้ผิวกระจกตาที่เป็นจุดหรือรอยถลอกหายเร็วขึ้นด้วย

องค์ประกอบสำคัญของน้ำตาเทียม มี 5 ส่วน ได้แก่ สารให้ความชุ่มชื้น เกลือแร่ สารให้ความเข้มข้น สารปรับความเป็นกรดด่าง สารกันเสีย และอาจมีสารอื่นๆ เพิ่มเติมเป็นสูตรลับไม่เป็นที่เปิดเผยของแต่ละบริษัทผู้ผลิตเพื่อความสบายตาเป็นพิเศษ

รายละเอียดของส่วนประกอบในน้ำตาเทียมที่สำคัญ มีดังนี้

• สารให้ความชุ่มชื้น เป็นส่วนประกอบหลัก สารกลุ่มนี้จะมีความสามารถในการหล่อลื่น ให้ความชุ่มชื้นแก่ผิวตา ทั้งยังเป็นส่วนที่มีความหนืด ช่วยให้หยดน้ำตาเทียมเกาะตัวอยู่บนผิวตาได้นานขึ้น ซึ่งมีประโยชน์ในแง่บรรเทาอาการตาแห้ง
  
  อย่างไรก็ตาม หากน้ำตาเทียมมีความหนืดมาก ส่วนที่เคลือบบนผิวตาจะหนามาก ส่งผลให้คนไข้มีอาการตาพร่ามัวชั่วคราวหลังหยอดยา หรือเกิดมีคราบแห้งๆ ติดที่เปลือกตาและขนตาหลังหยอดได้ แต่ไม่เป็นอันตรายแต่อย่างใด
  
  น้ำตาเทียมแต่ละยี่ห้อมีสารให้ความชุ่มชื้น 1 ชนิดหรือมากกว่า บางยี่ห้อมีทั้งชนิดมีสารกันเสียและไร้สารกันเสีย ตัวอย่างน้ำตาเทียมที่มีในประเทศไทย แยกตามประเภทสารให้ความชุ่มชื้นและสารหนืดดังต่อไปนี้
  • สาร HPMC ได้แก่ Opsil Tears®, Lac-Oph®, Natear®, Genteal®, Tear Naturale II®, Tear Naturale Free®
    
    
  • สาร CMC ได้แก่ Cellufresh®,Celluvisc®
    
    
  • สารให้ความชุ่มชื้น 3 ชนิด CMC + glycerin+polysorbate ได้แก่ Optive ®
    
    
  • สาร Polyols + HP-guar มีความหนืดน้อยแต่เกาะผิวตาได้ดี ได้แก่ Systane®
    
    
  • สาร Polyvinyl alcohol (PVA) ได้แก่ Liquifilm Tear®
    
    
  • สาร Hyaluronic acid สารนี้เป็นสารที่พบในธรรมชาติ มีคุณสมบัติอุ้มน้ำและเกาะยึดผิวตาได้นาน และยังกระตุ้นให้แผลที่ตารวมถึงแผลหลังผ่าตัดหายเร็วขึ้นด้วย ได้แก่ Hialid®, Vislube®
    
    
  • สารประเภท Carbomer เป็นรูป gel เกาะติดตาได้นาน เหมาะสำหรับผู้ที่ไม่สะดวกหยอดน้ำตาเทียมบ่อยๆ หรือใช้เวลากลางคืนก่อนนอนในคนที่ตาปิดไม่สนิท หรือมีอาการตาแห้งมากจนลืมตายากตอนตื่นนอน ได้แก่ Lacryvisc®, Vidisic Gel®
    
    
  • สารประเภท Oil-based emulsion มีลักษณะเป็นน้ำผสมน้ำมัน ช่วยลดการระเหยของน้ำตา ป้องกันผิวหน้าดวงตาจากการรบกวนได้ดี ใช้ในผู้ที่มีอาการตาแห้งปานกลางถึงมาก มี 2 รูปแบบ ได้แก่
    
    
    1. รูปแบบสารละลาย ได้แก่ Endura®
       
       
    2. รูปแบบขี้ผึ้ง ได้แก่ Duratears® ointment เหมาะสำหรับใช้กลางคืน
• สารกันเสีย (Preservatives) หรือบางคนเรียกว่า สารกันบูด คือสารที่เติมเข้าไปในยาหยอดตาต่างๆ รวมทั้งน้ำตาเทียมแบบขวดซึ่งเมื่อเปิดใช้แล้วใช้ได้หลายๆครั้ง เพื่อป้องกันการเจริญเติบโตของเชื้อโรคที่อาจปนเปื้อนมา และยับยั้งการเกิดการเสื่อมของตัวยาหลัก แต่หากเป็นน้ำตาเทียมแบบหลอดเล็ก (Single dose) จะไม่มีการผสมสารกันเสียเข้าไป
  
  สิ่งที่ควรระวังคือ การใช้น้ำตาเทียมที่มีสารกันเสียวันละหลายๆ ครั้ง แทนที่จะได้ประโยชน์จากสารให้ความชุ่มชื้น อาจก่อให้เกิดปัญหากับผิวดวงตาจากตัวสารกันเสีย อาจทำให้การอักเสบที่ผิวตาเพิ่มมากขึ้นได้ ปัจจุบันน้ำตาเทียมบางแบรนด์เปลี่ยนมาใช้สารกันเสียชนิดที่สลายตัวเมื่อสัมผัสผิวดวงตาก็ช่วยลดผลข้างเคียงไปได้บ้าง
  
  
• สารอื่นๆ น้ำตาเทียมที่เป็นที่นิยม เช่น Visine®, Rohto® และยี่ห้อต่างๆ จากญี่ปุ่น ที่นอกจากกล่องจะสวยงามน่ารักน่าใช้แล้ว ยังใส่สารอื่นๆ เพื่อสร้างความแตกต่างและเพิ่มความพึงพอใจของลูกค้า ได้แก่
  
  
  • สารหดเส้นเลือด ได้แก่ สารเตตระไฮโดรโซลีน (Tetrahydrozoline) หรือเนฟาโซลีน (Naphazoline) ในคนที่ตาแห้ง หรือคนที่ใส่คอนแทคเลนส์นานจนผิวตาขาดออกซิเจน บริเวณตาขาวจะดูแดงเรื่อ เพราะเส้นเลือดฝอยที่เยื่อบุตาขยายตัว การหยอดน้ำตาเทียมที่มีสารหดเส้นเลือดเหล่านี้จะช่วยให้ตาหายแดงได้อย่างรวดเร็ว อย่างไรก็ตามน้ำตาเทียมที่ผสมสารหดเส้นเลือดนี้เหมาะสำหรับใช้ชั่วคราวเท่านั้น เช่น กำลังจะต้องออกงานสำคัญ ไม่ควรใช้อย่างต่อเนื่องเป็นประจำเพราะอาจเกิดการดื้อยา ตาจะกลับแดงและแห้งมากกว่าเดิมได้
    
    
  • ยาประเภทแก้แพ้ ลดอาการระคายเคือง เช่น แอนติฮิสตามีน (Antihistamine)
    
    
  • วิตามินต่างๆ เช่น วิตามินบี 6 (Vitamin B6) ทอรีน (Taurine) เชื่อว่าช่วยให้หายจากอาการล้าตาได้

เอกลักษณ์ที่ทำให้น้ำตาเทียมจากญี่ปุ่นเป็นที่กล่าวขวัญถึงคือ ใส่สารที่ช่วยให้มีความเย็นสบายตา โดยมีตัวเลขระบุระดับความเย็นตั้งแต่ระดับ 1-10 เข้าใจว่าความเย็นนั้นจะช่วยบรรเทาอาการแสบเคืองจากการอักเสบและตาแห้ง ให้รู้สึกเย็นสบายตา หรือกระตุ้นให้หายง่วงจากการทำงานได้โดยเร็ว แต่มีข้อควรระวังว่า สารที่ให้ความเย็นมากเกินไปอาจทำให้แสบตามากกว่าเดิม

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ

ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

กด

รูปแบบของน้ำตาเทียม

น้ำตาเทียมมีรูปแบบดังนี้

1. แบบน้ำสำหรับหยอดตา
2. แบบขี้ผึ้งหรือเจลสำหรับป้ายตา

โดยทั่วไปแนะนำใช้น้ำตาเทียมแบบน้ำใส ใช้ในเวลากลางวัน เพราะตาจะได้ไม่มัว แบบน้ำที่มีความหนืดสูง แบบขี้ผึ้งหรือเจลควรใช้เวลากลางคืนก่อนนอน

คำแนะนำเกี่ยวกับการเลือกใช้น้ำตาเทียม แบ่งตามภาชนะบรรจุ

1. น้ำตาเทียมแบบขวดยาหยอดตา (Multiple dose container) ขนาดบรรจุ 3-15 cc. มีสารกันเสียบรรจุอยู่ หลังจากเปิดขวดใช้ครั้งแรก มีอายุการใช้งาน 1 เดือน เวลาใช้ต้องระวังมิให้ปากขวดสัมผัสสิ่งอื่น เช่น นิ้วมือหรือขนตา เหมาะสำหรับผู้ที่มีอาการตาแห้งน้อยถึงปานกลาง ใช้น้ำตาเทียมวันละไม่เกิน 4 ครั้ง ข้อดีคือราคาไม่แพง ข้อเสียคืออาจเกิดอาการแพ้ ระคายเคืองตาจากสารกันเสียระคายเคืองเยื่อบุตา
   
   
2. น้ำตาเทียมแบบหลอดขนาดเล็ก (Single dose container) ขนาดบรรจุ 0.3-0.9 cc. ไม่มีสารกันเสีย (Preservative-free) ชื่อว่า Single dose ก็จริง แต่ไม่ถึงกับต้องใช้หยดเดียวแล้วทิ้งเลย เพราะจะสิ้นเปลืองมาก แนะนำว่าหลังจากเปิดฝามีอายุการใช้งานเพียง 24 ชั่วโมง จะใช้หมดหลอดหรือไม่ก็ต้องทิ้งไป เหมาะสำหรับผู้ที่มีอาการตาแห้งปานกลางถึงมาก ต้องหยอดน้ำตาเทียมบ่อยๆ เป็นเวลานานๆ ใช้คอนแทคเลนส์ หรือจำเป็นต้องใช้ยาหยอดตาที่มีสารกันเสียร่วมด้วย
   
   ข้อดีคือ ลดปัญหาจากสารกันเสีย พกง่าย ข้อเสียคือมีราคาสูงกว่าแบบขวดเมื่อคิดในปริมาณที่เท่ากัน

จากประสบการณ์ คนไข้ตาแห้งจำนวนมากคาดหวังต้องการให้จักษุแพทย์สั่ง “น้ำตาเทียมยี่ห้อที่ดีที่สุด ใช้ยี่ห้อเดียวพอไม่ต้องเปลี่ยน หยอดแล้วตาไม่มัว สบายตาที่สุด ไม่ต้องต้องหยอดบ่อย” ซึ่งความคาดหวังนี้เป็นไปได้ยากยิ่งสำหรับธรรมชาติของโรคตาแห้ง 

ความจริงก็คือ จนถึงปัจจุบันยังไม่มีข้อสรุปที่เป็นเอกฉันท์ว่า น้ำตาเทียมที่มีสารประกอบชนิดใดมีคุณสมบัติดีที่สุดหรือเหมาะสำหรับคนไข้ตาแห้งทุกรูปแบบ น้ำตาเทียมที่เคยหยอดแล้วดี สบายตา วันหนึ่งอาจหยอดแล้วไม่สบายตาอีกต่อไปก็ได้ เพราะสภาพตาคนเราย่อมมีการเปลี่ยนแปลง

ระหว่างการรักษาอาจต้องเปลี่ยนชนิดน้ำตาเทียม ปรับความถี่ในการหยอด เพิ่มยาประเภทอื่น หรือเสริมด้วยรักษาด้วยวิธีอื่นก็เป็นไปได้ทั้งสิ้น

ปัจจุบันน้ำตาเทียมหาซื้อได้ง่ายและสะดวกจนแทบจะกลายเป็นยาสามัญประจำบ้านไปแล้ว หากต้องใช้สายตากับหน้าจอเป็นเวลานาน ควรใช้น้ำตาเทียมช่วยบำรุงสุขภาพผิวตา 

แต่หากคุณเกิดปัญหาจากตาแห้งแล้ว หรือมีปัจจัยเสี่ยงดังที่กล่าวมาข้างต้น ควรได้รับการตรวจสุขภาพตากับจักษุแพทย์เป็นระยะ เพื่อให้คำแนะนำเกี่ยวกับน้ำตาเทียมและวิธีการรักษาที่เหมาะสมต่อไป

ดูแพ็กเกจตรวจตา เปรียบเทียบราคา โปรโมชันล่าสุดจากโรงพยาบาลและคลินิกชั้นนำได้ที่นี่ หรือไม่พลาดทุกการอัปเดตแพ็กเกจเหล่านี้ เมื่อกดเป็นเพื่อนทางไลน์ @hdcoth และกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android