คำถาม : ความแตกต่างระหว่างภาวะหัวใจวายและหัวใจหยุดเต้นคืออะไร?
คำตอบ : เรามักจะได้ยินบุคคลที่มีชื่อเสียงหลายคนเสียชีวิตจากภาวะหัวใจวาย (heart attack) หรือ หัวใจหยุดเต้น (cardiac arrest) ในช่าว หรือเราอาจจะเคยเห็นคนที่เรารักเสียชีวิตอย่างฉับพลัน และแพทย์ได้ใช้สองคำนี้ในการอธิบายถึงสาเหตุของการเสียชีวิต อย่างไรก็ตาม คำศัพท์ทั้งสองคำนี้มีความหมายที่แตกต่างกัน ถึงแม้จะถูกใช้แทนกันบ่อยก็ตาม
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
ภาวะหัวใจวายคืออะไร?
ภาวะหัวใจวายหรือหัวใจขาดเลือด เกิดเมื่อเส้นเลือด coronary artery (1 ในเส้นเลือดที่นำเลือดไปเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจ) มีการอุดตันเฉียบพลัน ทำให้กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดมาเลี้ยงและตาย ดังนั้น ภาวะนี้จึงหมายถึงกล้ามเนื้อหัวใจตายบางส่วน การอุดตันของเส้นเลือด coronary artery นั้น มักเกิดจากการแตกของไขมันภายในเส้นเลือด ซึ่งสามารถทำให้เกิดอาการได้หลายอย่าง เช่น หัวใจวายหรือมีอาการเจ็บหน้าอก ซึ่งรวมเรียกกันว่า acute coronary syndrome (ACS)
ภาวะนี้ถือเป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ที่ต้องการการรักษาด้วยยา การฉีดสีเส้นเลือด การใส่ขวดลวดถ่างขยาย หรือการผ่าตัด เพื่อให้เลือดสามารถผ่านเส้นเลือดที่มีการอุดตันได้ หากสามารถทำให้เลือดผ่านจุดที่อุดตันได้ภายในเวลาไม่กี่ชั่วโมงก็มักจะทำให้กล้ามเนื้อหัวใจถูกทำลายอย่างถาวรน้อย
ภาวะหัวใจหยุดเต้นคืออะไร?
ในทางตรงข้าม หัวใจหยุดเต้น (cardiac arrest) เกิดจากการที่หัวใจเต้นผิดจังหวะอย่างฉับพลันในแบบที่เรียกว่า ventricular fibrillation ซึ่งเป็นการที่คลื่นไฟฟ้าภายในหัวใจมีการเต้นที่ผิดปกติอย่างสิ้นเชิง และเนื่องจากคลื่นไฟฟ้าหัวใจเหล่านี้ทำหน้าที่ควบคุมการเต้นของหัวใจ จึงทำให้เมื่อคลื่นไฟฟ้าเหล่านี้มีความผิดปกติ หัวใจจึงเกิดการหยุดเต้นและผลที่มักพบได้บ่อยที่สุดของภาวะนี้ คือ การเสียชีวิตอย่างฉับพลัน
แนวทางการรักษาของภาวะหัวใจหยุดเต้น คือ การเริ่มปั๊มหัวใจ (CPR) เพื่อช่วยคงการหมุนเวียนเลือดของผู้ป่วยและใช้คลื่นไฟฟ้ากระตุ้นเข้าที่หัวใจหรือที่เรียกว่า debibrillator โดยเร็วที่สุด การกระตุ้นหัวใจขนาดใหญ่จะทำให้คลื่นสัญญาณไฟฟ้าในหัวใจเกิดการจัดระเบียบใหม่และทำให้หัวใจเริ่มเต้นอีกครั้ง แต่เนื่องจากว่าการเสียชีวิตมักเกิดขึ้นอย่างรวดเร็วภายหลังจากการเกิดหัวใจหยุดเต้น ดังนั้น ผู้ป่วยส่วนใหญ่หากไม่มีผู้เชี่ยวชาญอยู่ในบริเวณนั้นก็มักจะไม่ได้รับการช่วยชีวิตอย่างเต็มที่
ภาวะหัวใจหยุดเต้นสามารถพบได้บ่อยกว่าในผู้ที่มีโรคหัวใจหลายแบบ โดยประเภทที่พบมากที่สุด คือ การเคยเกิดหัวใจวายเฉียบพลัน (heart attack) หรือหัวใจวาย (heart failure) มาก่อน ผู้ป่วยหลายคนที่เคยมีหัวใจวายเฉียบพลันหรือหัวใจวายอาจจะต้องพิจารณาเรื่องการใส่เครื่องกระตุ้นคลื่นสัญญาณไฟฟ้าที่หัวใจที่จะสามารถช่วยชีวิตผู้ป่วยได้หากเกิดภาวะหัวใจหยุดเต้น
สาเหตุอื่นของภาวะนี้ คือ ความผิดปกติที่หัวใจทางพันธุกรรมที่มักจะเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดคลื่นไฟฟ้าแบบ ventricular fibrillation (โรคที่พบได้บ่อยในกลุ่มนี้ คือ hypertrophic cardiomyopathy) และการใช้ยาผิดกฎหมายหลายชนิด (โดยเฉพาะโคเคน)
ความแตกต่างที่สำคัญระหว่างภาวะหัวใจวายและหัวใจหยุดเต้น
หากเคยมีญาติที่ใกล้ชิดเสียชีวิตฉับพลัน คุณควรหาข้อมูลเกี่ยวกับสาเหตุของการเสียชีวิต เนื่องจากความเสี่ยงในการเกิดหัวใจวายหรือหัวใจหยุดเต้นบางชนิดจะสูงขึ้นหากเคยมีญาติพี่น้องที่เคยมีอาการมาก่อน ควรหาข้อมูลให้มากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้และควรสอบถามแพทย์เพื่อให้ได้ข้อมูลเกี่ยวกับสิ่งที่เกิดขึ้นอย่างถูกต้อง
