เด็กที่มีภาวะเลี้ยงไม่โต (Failure to Thrive หรือ FTT) คือกลุ่มเด็กที่มีค่าเฉลี่ยการเจริญเติบโตต่ำกว่าเกณฑ์ที่ควรจะเป็น ภาวะนี้ไม่นับว่าเป็นโรคหรือภาวะผิดปกติใดๆ แต่หมายถึงสถานการณ์ที่เด็กคนหนึ่งไม่ได้รับสารอาหารอย่างเพียงพอ
แพทย์สามารถระบุน้ำหนักที่ควรจะเป็นของเด็กแต่ละคนได้ ด้วยการนำน้ำหนักของเด็กคนนั้นไปเปรียบเทียบกับค่าน้ำหนัก อายุ และเพศของเด็กในวัยและเชื้อชาติเดียวกัน เด็กที่มีส่วนสูงน้อยกว่าที่ควรจะเป็น ก็สามารถนับว่ามีภาวะเลี้ยงไม่โตได้เช่นกัน
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
มีภาวะสุขภาพมากมายที่อาจมีปัจจัยเสี่ยงต่อการเลี้ยงไม่โตได้ เช่น
- โรคดาวน์ซินโดรม (Down Syndrome)
- โรคสมองพิการ (Cerebral Palsy)
- โรคหัวใจ (Heart Disease)
- ภาวะแพ้นม
- โรคซิสติก ไฟโบรซิส (Cystic Fibrosis)
- โรคแพ้กลูเตน (Celiac Disease)
- โรคกรดไหลย้อน (Acid Reflux)
นอกจากนี้อาจพบภาวะเลี้ยงไม่โตที่เกิดจากปัจจัยการเลี้ยงดู ดังนี้
- ได้รับโภชนาการไม่ดี หรือมีนิสัยรับประทานอาหารไม่ดี
- ถูกทำร้ายร่างกาย
- มีบาดแผลทางจิตใจ
- มีภาวะทางจิต เช่น โรคซึมเศร้า (Depression)
- ปัจจัยทางสภาพแวดล้อม เช่น ความยากจน
อาการของภาวะเลี้ยงไม่โต มีอะไรบ้าง?
โดยทั่วไป หากน้ำหนักของเด็กต่ำกว่า 1 ใน 3 ของสัดส่วนการเติบโตมาตรฐาน จะถือว่าเด็กคนดังกล่าวมีภาวะเลี้ยงไม่โต โดยเด็กบางคนที่มีภาวะเลี้ยงไม่โต อาจพบอาการดังต่อไปนี้ร่วมอยู่ด้วย
- น้ำหนักไม่ขึ้น
- มีพัฒนาการช้ากว่าปกติ เช่น การพลิกตัว การคลาน หรือการพูด
- มีความบกพร่องด้านการเรียนรู้
- ไม่แสดงความรู้สึกออกมา เช่น การยิ้ม การหัวเราะ หรือการสบตา
- มีพัฒนาการด้านการเคลื่อนไหวร่างกายช้า
- มีอาการเหนื่อยล้า
- ฉุนเฉียว
- เข้าสู่วัยเจริญพันธุ์ช้า
เมื่อใดที่ควรไปพบแพทย์?
การตรวจร่างกายเป็นประจำ สามารถป้องกันภาวะเลี้ยงไม่โตได้ ควรเริ่มตั้งแต่ที่เด็กยังอยู่ในครรภ์จนถึงเข้าสู่วัยผู้ใหญ่เพื่อให้แพทย์จดบันทึกแผนผังการเจริญเติบโตของเด็กเอาไว้ แม้เด็กที่มีภาวะเลี้ยงไม่โต จะตัวเล็กกว่าเด็กคนอื่นที่มีวัยและเพศเดียวกัน แต่รูปแบบการเจริญเติบโตของเด็กแต่ละคนก็อาจไม่คงที่เหมือนกัน ดังนั้นการเข้ารับการตรวจกับกุมารแพทย์จึงเป็นวิธีวิเคราะห์การเจริญเติบโตของเด็กที่ดีที่สุด
การวินิจฉัยภาวะเลี้ยงไม่โต
การทดสอบที่สามารถประเมินผลกระทบของภาวะเลี้ยงไม่โตต่อสุขภาพและการเจริญเติบโตของเด็ก มีดังนี้
- การตรวจเลือด
- การตรวจปัสสาวะ
- การเอกซเรย์
- การตรวจคัดกรองด้านพัฒนาการ
หากแพทย์คาดว่าภาวะเลี้ยงไม่โตของเด็ก เกิดจากปัจจัยทางการเลี้ยงดู แพทย์ก็อาจแนะนำหรือชี้แจงประเด็นต่างๆ ที่ผู้ดูแลหรือครอบครัวของเด็กควรทราบ เพื่อไม่ให้อาการดังกล่าวมีความรุนแรงมากขึ้น
ตัวเลือกการรักษาภาวะเลี้ยงไม่โต
การรักษาภาวะเลี้ยงไม่โต จะมีความแตกต่างกันออกไปขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการต่าง สุขภาพองค์รวมของเด็ก ความพึงพอใจของพ่อแม่หรือผู้ดูแลเด็ก สภาพแวดล้อมของครอบครัว และสาเหตุของภาวะเลี้ยงไม่โต
ในบางครั้ง เมื่อแพทย์รักษาภาวะต้นเหตุได้สำเร็จ ก็อาจทำให้อาการต่างๆ หายไปทันที เช่น การเสริมโภชนาการหรืออาหารเสริมพิเศษให้เด็กที่ได้รับโภชนาการไม่เพียงพอ หรือการรักษาโดยนักจิตวิทยา ในกรณีที่เด็กมีปัญหาทางด้านจิตใจ
หลังจากที่การเจริญเติบโตของเด็กกลับคืนเป็นปกติ แต่แพทย์ก็ยังต้องคอยติดตามและดูแลพัฒนาการทางร่างกายและจิตใจอย่างต่อเนื่อง โดยในขั้นตอนนี้อาจมีการช่วยเหลือจากแพทย์หลายๆ แขนงเข้ามาช่วย เช่น นักบำบัด นักกายภาพ นักโภชนาการ หรือผู้เชี่ยวชาญด้านอื่นๆ
เด็กน้ำหนักน้อยเกิดจากสาเหตุอะไรค่ะ