การคัดกรองพัฒนาการเด็กเบื้องต้น

เผยแพร่ครั้งแรก 23 ก.ย. 2017 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 3 นาที
การคัดกรองพัฒนาการเด็กเบื้องต้น

แบบคัดกรองพัฒนาการเด็ก เป็นแบบคัดกรองที่ถูกพัฒนาโดย คุณชนิสา เวชวิรุฬห์ โรงพยาบาลราชานุกูล กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุขและคณะ เป็นแบบคัดกรองที่สามารถทำได้โดยผู้ปกครอง ด้วยวิธีการการสังเกตพฤติกรรมเด็กในแต่ละช่วงอายุ ตามลำดับพัฒนาการที่ควรจะเป็น การพบภาวะผิดปกติของพัฒนาการตั้งแต่ช่วงวัยแรกๆ จะทำให้เด็กมีโอกาสได้รับการฝึกกระตุ้นพัฒนาการเพิ่มเติมจนสามารถมีพัฒนาที่เหมาะสมตามวัยได้ 

แบบคัดกรองพัฒนาการชุดนี้จะแบ่งตามช่วงอายุ เริ่มตั้งแต่อายุ 6 เดือน - 6 ปี ดังนี้

แบบคัดกรองพัฒนาการช่วงอายุ 6 เดือน

ทำไม่ได้

0 คะแนน

ทำได้

1 คะแนน

1. พลิกคว่ำและหงายได้เอง

 

 

2. เมื่ออยู่ในท่าคว่ำหรืออุ้มให้นั่ง  สามารถใช้มือหยิบของใกล้ตัวได้

 

 

3. เมื่อเรียกชื่อเด็กด้วยเสียงปกติจากด้านหลังห่างประมาณ 1 ฟุต เด็กสามารถ หันมองตามเสียงเรียก

 

 

4. ส่งเสียงเล่น พ่นน้ำลายเล่น

 

 

5. พยายามที่จะเอื้อมมือเพื่อหยิบของที่อยู่ใกล้มือเอื้อม

 

 

รวมคะแนน   ( ถ้าได้  3 คะแนน ให้สงสัยมีพัฒนาการล่าช้า )

 

 

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

แบบคัดกรองพัฒนาการช่วงอายุ 9 เดือน

ทำไม่ได้

0 คะแนน

ทำได้

1 คะแนน

1. จับให้นั่ง และเด็กสามารถนั่งได้นานโดยไม่ใช้มือค้ำยัน

 

 

2. จับให้นั่ง แล้วใช้สิ่งของที่เป็นสีสัน(ไม่มีเสียง)เช่น เศษกระดาษ เศษผ้า จากนั้นปล่อยของให้หล่นตกพื้น เด็กสามารถมองตามของที่ตกลงพื้นนั้นได้

 

 

3. เมื่อเรียกและทำท่าอุ้ม เด็กจะโผเข้าหาหรือยื่นแขนให้

 

 

4. พูดซ้ำๆ เช่น บาๆ  หม่ำๆ  จ๋าจ้ะ

 

 

5. เมื่อเห็นคนแปลกหน้าเด็กจะจ้องมองหรือร้องไห้

 

 

รวมคะแนน   ( ถ้าได้  3 คะแนน ให้สงสัยมีพัฒนาการล่าช้า )

 

 

แบบคัดกรองพัฒนาการช่วงอายุ 12 เดือน

ทำไม่ได้

0 คะแนน

ทำได้

1 คะแนน

1. จับให้ยืนแล้วปล่อยมือ เด็กสามารถยืนได้นานอย่างน้อย 2 วินาที

 

 

2. ใช้นิ้วหัวแม่มือและนิ้วชี้หยิบของชิ้นเล็กขนาดเท่าเม็ดถั่วได้

 

 

3. สามารถหันมองคนในบ้านได้อย่างน้อย 2 คนเมื่อถูกถาม เช่น ไหนแม่..

 

 

4. พูดได้เป็นคำ เช่น พ่อ แม่ ไป มา หรือพูดตามได้ถึงแม้จะออกเสียงได้ไม่ชัด

 

 

5. บอกความต้องการโดยใช้ท่าทางหรือเสียง (ยกเว้นเสียงร้องไห้)

 

 

รวมคะแนน   ( ถ้าได้  3 คะแนน ให้สงสัยมีพัฒนาการล่าช้า )

 

 

แบบคัดกรองพัฒนาการช่วงอายุ 18 เดือน

ทำไม่ได้

0 คะแนน

ทำได้

1 คะแนน

1. เดินได้คล่องโดยไม่ล้ม

 

 

2. ใช้สีเทียนหรือดินสอ ขีดเขียนบนกระดาษอย่างตั้งใจ

 

 

3. ทำตามคำสั่งง่ายๆโดยไม่ต้องทำตัวอย่างให้ดูก่อน เช่น บ๊ายบาย..ยิ้มหวาน..

 

 

4. พูดเป็นคำๆ ได้เองอย่างน้อย 3 คำ เช่น ยาย ปลา  นม  เหมียว ข้าว

 

 

5. ถือถ้วยดื่มน้ำเองได้ อาจทำหกบ้างก็ไม่เป็นไร

 

 

รวมคะแนน   ( ถ้าได้  4 คะแนน ให้สงสัยมีพัฒนาการล่าช้า )

 

 

แบบคัดกรองพัฒนาการช่วงอายุ 2 ปี

ทำไม่ได้

0 คะแนน

ทำได้

1 คะแนน

1. วิ่งได้คล่อง

 

 

2. ใช้นิ้วจับดินสอ ขีดเขียนได้ (ไม่ใช้มือกำ)

 

 

3. ชี้อวัยวะของร่างกายได้ 4 ส่วน

 

 

4. พูดได้ 2 คำติดกัน เช่น ไปเที่ยว กินข้าว อาบน้ำ  ไม่เอา

 

 

5. ใช้ช้อนตักอาหารกินเอง  อาจมีหกได้บ้างเล็กน้อย

 

 

รวมคะแนน   ( ถ้าได้  2 คะแนน ให้สงสัยมีภาวะปัญญาอ่อน )

 

 

แบบคัดกรองพัฒนาการช่วงอายุ 3 ปี

ทำไม่ได้

0 คะแนน

ทำได้

1 คะแนน

1. ยืนขาเดียวได้นานข้างละ 1 วินาที

 

 

2. หมุนเปิดฝาเกลียวขวดขนาดพอเหมาะกับมือเด็กได้

 

 

3. ทำตามคำสั่งได้ โดยไม่ต้องแนะนำหรือทำท่าทางให้ดู

 เช่น หยิบดินสอใส่กล่อง

 

 

4. พูดเป็นประโยคให้ผู้อื่นฟังเข้าใจได้เกือบทั้งหมด

 

 

5. ถอดเสื้อยืดหรือกางเกงเอวยางยืดโดยไม่ต้องช่วย

 

 

รวมคะแนน   ( ถ้าได้  3 คะแนน ให้สงสัยมีภาวะปัญญาอ่อน )

 

 

แบบคัดกรองพัฒนาการช่วงอายุ 4 ปี

ทำไม่ได้

0 คะแนน

ทำได้

1 คะแนน

1. เดินขึ้นลงบันได โดยก้าวเท้าสลับกันโดยไม่จับราวบันได

 

 

2. กำมือ ชูนิ้วโป้งขึ้นลง แล้วบอกให้เด็กทำตาม

 

 

3. วางมือของผู้ทดสอบเทียบกับมือของเด็กและถามว่า “มือไหนใหญ่”  “มือไหนเล็ก”  แล้วให้เด็กชี้ตามมือใหญ่ และเล็ก

 

 

4. สามารถบอกชื่อจริงและเพศของตนเองได้ เช่น หนูชื่อจริงว่าอะไร ,หนูเป็นผู้ชายหรือผู้หญิง

 

 

5. ไปปัสสาวะได้ถูกที่ด้วยตัวเอง

 

 

รวมคะแนน   ( ถ้าได้  2 คะแนน ให้สงสัยมีภาวะปัญญาอ่อน )

 

 

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

แบบคัดกรองพัฒนาการช่วงอายุ 5 ปี

ทำไม่ได้

0 คะแนน

ทำได้

1 คะแนน

1. ยืนขาเดียวได้นานข้างละ 4 วินาที

 

 

2. วาดวงกลม แล้วให้เด็กวาดตามให้เหมือนแบบ  เด็กจะต้องวาดวงกลมโดยเส้นสองเส้นจะต้องมาชนกันเป็นวงปิดถือว่าทำได้

 

 

3. ให้ทำตามคำสั่ง “เอาดินสองวางบนโต๊ะ” “เอาแก้วน้ำไว้ใต้เก้าอี้”  “เอามือไว้ข้างหลัง”  “เอาชามไว้ข้างหน้าแก้วน้ำ”  ต้องทำตามได้หมดทั้ง 4 คำสั่งจึงจะถือว่าทำได้

 

 

4. สามารถเล่าเรื่องสั้นๆให้ผู้อื่นฟังได้เข้าใจ  

 

 

5. เล่นบทบาทสมมติเช่น ขายของ ทำอาหาร คุณครูสอนหนังสือ ตำรวจจับโจร

 

 

รวมคะแนน   ( ถ้าได้  3 คะแนน ให้สงสัยมีภาวะปัญญาอ่อน )

 

 

แบบคัดกรองพัฒนาการช่วงอายุ 6 ปี

ทำไม่ได้

0 คะแนน

ทำได้

1 คะแนน

1. เดินไปข้างหน้าเป็นเส้นตรงโดยเอาส้นเท้าต่อปลายเท้าแล้วให้เด็กทำตาม  ให้ทำได้อย่างน้อย 4 ก้าว  โดยส้นเท้าห่างหัวแม่เท้าได้ไม่เกิน 1 นิ้ว

 

 

2. ขีดเส้น 2 เส้น สั้นและยาว  จำนวน 3 ชุด   แล้วให้เด็กชี้ตอบ “เส้นไหนยาวกว่า”  เด็กจะต้องตอบถูกตั้งแต่2ข้อขึ้นไปจึงจะถือว่าทำได้

 

 

3. ให้ทำตามคำสั่ง “ยกมือซ้าย”  “เอามือลง”  “ยกมือขวา”  ต้องทำตามได้หมด

 

 

4. บอกชื่อจริง-นามสกุล ที่อยู่ง่ายๆได้  

 

 

5. รู้จักขอบคุณและยกมือไหว้ได้เอง เมื่อผู้ใหญ่ให้ของ

 

 

รวมคะแนน   ( ถ้าได้  3 คะแนน ให้สงสัยมีภาวะปัญญาอ่อน )

 

 

เมื่อผู้ปกครองหรือผู้เลี้ยงดูทำการคัดกรองแล้วพบว่าสงสัยพัฒนาการล่าช้าหรือสงสัยมีภาวะปัญญาอ่อน ให้ส่งต่อบุคลากรด้านพัฒนาการเด็กหรือนักจิตวิทยาคลินิกเพื่อทำการตรวจพัฒนาการรวมทั้งตรวจระดับเชาวน์ปัญญาโดยใช้เครื่องมือที่แม่นยำมากขึ้น หากตรวจแล้วพบพัฒนาการล่าช้าหรือพบภาวะปัญญาอ่อน อาจให้การบำบัดรักษาด้วยวิธีการฝึกกระตุ้นพัฒนาการรวมทั้งแนะนำให้ผู้ปกครองกลับไปฝึกกระตุ้นพัฒนาการที่บ้านและนัดติดตามอาการอย่างต่อเนื่อง.

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท


1 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
Child Development and Early Learning - Transforming the Workforce for Children Birth Through Age 8. National Center for Biotechnology Information. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK310550/)

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)