ดิฉันได้ทำการผ่าเอายาคุมแบบฝังออกได้ 1 เดือนแล้ว ดิฉันมีแพลนจะคุมกำเนิดด้วยวิธีใส่ห่วงอนามัยในอีก 2-3 เดือนข้างหน้า (ดิฉันไม่สามารถใช้ยาคุมแบบเม็ดและแบบฉีดได้ค่ะ เนื่องจากมีอารมณ์แปรปรวนมาก ประมีอาการของโรคซึมเศร้า) อยากทราบว่า 1. ในระหว่างนี้คุมกำเนิดด้วยการใส่ถุงยางอย่างถูกวิธี จะเพียงพอและปลอดภัยหรือไม่คะ ? และขอคุณหมอแนะนำวิธีการป้องกันใสช่วงนี้ด้วยค่ะ 2. การคุมกำเนิดด้วยห่วงอนามัยจะส่งผลต่อฮอโมนในร่างกายทำให้อารมณ์แปรปรวนเช่นเดียวกับการใช้ยาคุมแบบฝัง แบบกิน และแบบฉีดหรือไม่คะ? 3. การคุมกำเนิดด้วยห่วงอนามัยจะทำให้มีประจำเดือนมามาก กระปริบกระปรอยตลอดระยะเวลาของการใช้ห่วงอนามัยหรือไม่? เพราะตอนที่ดิฉันใช้ยาคุมแบบฝัง ประจำเดือนมาตลอด 2 ปีแรกทำให้ทนไม่ไหวและต้องเอาออกก่อนกำหนด 4. เนื่องจากดิฉันเป็นบุคคลที่มีความเสี่ยงเป็นมะเร็งเต้านมสูง และคุณหมอที่ดิฉันหาอยู่เรื่องเต้านมเคยบอกว่าฮอร์โมนทุกชนิดจะเพิ่มความเสี่ยงค่ะ เลยอยากใช้วิธีคุมกำเนิดที่มีฮอร์โมนต่ำ อยากทราบว่า ห่วงอนามัยจะเพิ่มความเสี่ยงในการเป็นมะเร็งเต้านมหรือไม่? ขอคุณหมอตอบคำถามทั้ง 4 คำถามและให้คำแนะนำด้วยค่ะ ขอบคุณค่ะ

สวัสดีครับ
หมอขอตอบไล่ไปทีละคำถามนะครับ
1. ในระหว่างที่รอใส่ห่วงอนามัยอยู่นี้สามารถคุมกำเนิดโดยใช้ถุงยางอนามัยไปก่อนได้อย่างปลอดภัยครับ เพราะถ้าหากใช้ถุงยางอนามัยได้อย่างถูกต้องก็จะมีโอกาสตั้งครรภ์ได้เพียง 2% เท่านั้น

2. ถ้าหากเลือกใช้ห่วงคุมกำเนิดชนิดขดลวดทองแดงก็จะไม่มีฮอร์โมนจากห่วงมารบกวนฮอร์โมนในร่างกายครับ

3. ถ้าหากเลือกใช้ห่วงอนามัยชนิดขดลวดทองแดงแลเวก็จะไม่มีผลให้มีเลือดออกกระปนิดกระปรอยเช่นกันเนื่องจากเป็นการคุมกำเนิดที่ไม่ใช้ฮอร์โมน

4. การเลือกใช้ห่วงอนามัยชนิดขดลวดทองแดงจะช่วยแก้ปัญหาเรื่องความเสี่ยงในการใช้ฮอร์โมนคุมกำเนิดได้เช่นกันครับ

1.เพียงพอและปลอดภัย หากไม่มีถุงยางฉีกขาด หรือหลุดขณะมีเพศสัมพันธ์ครับ
2.การใส่ห่วงอนามัยไม่มีฮอร์โมนที่ส่งผลข้างเคียงเหมือนยาฝัง ยาฉีด คุมกำเนิดครับ
3.โดนส่วนใหญ่ไม่ค่อยมีประจำเดือนกระแริดกระปรอย หรือ ผลข้างเคียงจากฮอร์ฌมนเหมือนยา กิน ยาฝัง ยาฉีด คุมกำเนิดครับ
4.ไม่เพิ่มครับ เนื่องจากห่วงคุมกำเนิดไม่ได้มีฮอร์โมนเพศที่ส่งผลให้เกิดความเสี่ยงต่างๆรวมทั้งมะเร็งเต้านมครับ

1. ยาฝังคุมกำเนิดเป็น "ยาคุมชนิดฮอร์โมนโปรเจสตินเดี่ยว" หากผู้ถามทนผลข้างเคียงจากยาฝังคุมกำเนิดได้ ก็น่าจะสามารถใช้ยาคุมรายเดือนสูตรฮอร์โมนโปรเจสตินเดี่ยว (โอกาสตั้งครรภ์ 0.3 - 9%), ยาคุมชนิดที่ฉีดทุก 3 เดือน (โอกาสตั้งครรภ์ 0.2 - 6%) หรือ ห่วงอนามัยชนิดเคลือบฮอร์โมน (โอกาสตั้งครรภ์ 0.2%) ได้เช่นกันนะคะ

อย่างไรก็ตาม หากผู้ถามทนผลข้างเคียงจากฮอร์โมนไม่ได้เลย และถอดยาฝังคุมกำเนิดออกด้วยเหตุผลดังกล่าว ก็ไม่สามารถใช้วิธีคุมกำเนิดด้วยฮอร์โมนได้เลยค่ะ จึงเหลือทางเลือกมาตรฐานในการคุมกำเนิด ก็คือ ถุงยางอนามัยสำหรับฝ่ายชาย (โอกาสตั้งครรภ์ 2 - 18%) หรือ ห่วงอนามัยชนิดหุ้มทองแดง (โอกาสตั้งครรภ์ 0.6 - 0.8%)

ดังนั้น ในระหว่างที่รอใส่ห่วงอนามัย ก็จะต้องใช้ถุงยางป้องกันทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์ไปก่อนค่ะ

2. ถ้าเป็น "ห่วงอนามัยชนิดเคลือบฮอร์โมน" อาจพบผลข้างเคียงต่าง ๆ จากฮอร์โมน ซึ่งรวมถึงอารมณ์แปรปรวน ได้เช่นเดียวกับยาฝังคุมกำเนิด หรือวิธีคุมกำเนิดด้วยฮอร์โมนชนิดอื่น ๆ แต่ก็ขึ้นอยู่กับการตอบสนองของผู้ใช้แต่ละรายด้วยค่ะ

ส่วน "ห่วงอนามัยชนิดหุ้มทองแดง" จะไม่พบผลข้างเคียงที่เกิดจากฮอร์โมนค่ะ

3. ถ้าเป็น "ห่วงอนามัยชนิดเคลือบฮอร์โมน" อาจทำให้มีเลือดกะปริบกะปรอย, ประจำเดือนไม่ปกติ หรือไม่มีประจำเดือน เช่นเดียวกับยาฝังคุมกำเนิด, ยาคุมชนิดที่ฉีดทุก 3 เดือน และยาคุมรายเดือนสูตรฮอร์โมนโปรเจสตินเดี่ยว

แต่ถ้าเป็น "ห่วงอนามัยชนิดหุ้มทองแดง" อาจทำให้มีประจำเดือนมากและปวดประจำเดือนในช่วง 2 - 3 เดือนแรก (หรือผู้ใช้บางรายก็ใช้เวลานานกว่านั้น) ก่อนจะเป็นปกติในภายหลังค่ะ

4. อ้างอิงตาม "หลักเกณฑ์ที่เหมาะสมในการเลือกวิธีคุมกำเนิด" หรือ Medical Eligibility Criteria for Contraceptive Use ฉบับปรับปรุง ปี ค.ศ.2017 จะถือว่า "ห้ามใช้" ฮอร์โมนคุมกำเนิดทุกชนิด (ไม่ว่าจะเป็นฮอร์โมนรวม หรือฮอร์โมนโปรเจสตินเดี่ยว) ในผู้ป่วยมะเร็งเต้านม และ "หลีกเลี่ยงการใช้" ในผู้ป่วยที่เคยเป็นมะเร็งเต้านม แต่รักษาหายแล้ว และไม่พบการกลับเป็นซ้ำใน 5 ปี ทางเลือกในการคุมกำเนิดด้วยห่วงอนามัย จึงใช้ได้เพียง "ห่วงอนามัยชนิดหุ้มทองแดง" นะคะ

แต่สำหรับผู้ที่พบถุงน้ำหรือก้อนเนื้องอกที่ไม่ใช่มะเร็ง หรือแม้แต่ผู้ที่มีประวัติครอบครัวเป็นมะเร็ง การใช้ฮอร์โมนคุมกำเนิด (ไม่ว่าจะเป็นชนิดฮอร์โมนรวม หรือฮอร์โมนโปรเจสตินเดี่ยว) ยังถือว่า "สามารถใช้ได้ แต่ควรติดตามผลการใช้" นะคะ อย่างไรก็ตาม การวิธีคุมกำเนิดที่ไม่ใช่ฮอร์โมน เช่น ถุงยางอนามัย และห่วงอนามัยชนิดหุ้มทองแดง ก็ยังถือว่าปลอดภัยกว่า เพราะอยู่ในระดับ "ใช้ได้ โดยไม่มีข้อจำกัด" นั่นเองค่ะ