ภาวะวิตกกังวลที่เกิดจากการใช้ยา หรือสารต่างๆ คืออะไร?

ภาวะวิตกกังวลจากการใช้ยาคือ การมีอาการวิตกกังวลอย่างรุนแรงที่เกิดขึ้นจากการใช้ยา โดยอาการนี้จะรุนแรง และเป็นอยู่นานกว่าอาการวิตกกังวล หรือตกใจที่อาจเกิดขึ้นได้ในระหว่างการใช้ยา หรือในช่วงที่หยุดยา

ภาวะวิตกกังวล อาจเป็นสิ่งที่รบกวนความสุขในชีวิตอย่างรุนแรง

คนส่วนมากใช้ยาเพื่อให้ตนเองรู้สึกผ่อนคลาย เพิ่มความมั่นใจ และลดการยับยั้งตัวเองลง แต่สารตัวเดียวกันนี้กลับเป็นสารที่มีโอกาสทำให้เกิดภาวะวิตกกังวลจากการใช้ยาได้มากที่สุด 

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ

หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

กด

ในบางครั้งจึงมีคนที่ไม่คิดว่า ภาวะวิตกกังวลที่เกิดขึ้นเกิดจากการใช้แอลกอฮอล์ สารเสพติด หรือยาต่างๆ เพราะพวกเขาคุ้นเคยแต่กับผลลัพธ์ในแง่บวกของสารเหล่านี้เท่านั้น

ก่อนที่แพทย์ จิตแพทย์จะวินิจฉัยว่า มีภาวะวิตกกังวลจากการใช้สารนั้น จะต้องผ่านการตรวจสอบก่อนว่า อาการนี้ไม่ได้เกิดขึ้นก่อนการใช้แอลกอฮอล์ ยา หรือสารเสพติดที่สงสัยว่า จะทำให้เกิดภาวะนี้ได้ เนื่องจากภาวะวิตกกังวลนี้มีหลายประเภท 

ดังนั้นหากมีอาการก่อนการใช้สารดังกล่าวแสดงว่า ไม่น่าจะเกิดจากการใช้สารนั้น อย่างไรก็ตาม แม้ว่าจะไม่ได้เกิดจากการใช้สารเหล่านั้น แต่สารเหล่านั้นก็สามารถทำให้อาการวิตกกังวลรุนแรงขึ้นได้

ต้องใช้ยานานเท่าไหร่ถึงจะสามารถทำให้เกิดอาการวิตกกังวลได้?

ในบางครั้ง อาการวิตกกังวลอาจเกิดขึ้นได้ในทันที ถึงขนาดว่า มีการจัดกลุ่มอาการวิตกกังวลที่เกิดขึ้นขณะใช้ยาออกมาเป็น 1 กลุ่ม 

นอกจากนั้นยังสามารถเกิดได้ในช่วงของการหยุดใช้ยา ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่พบได้บ่อย 

อย่างไรก็ตาม หากเกิดอาการในช่วงดังกล่าว ความวิตกกังวลของผู้ป่วยมักจะลดลงภายหลังจากหยุดใช้ยาไม่กี่วัน ในขณะที่ภาวะวิตกกังวลที่เกิดจากการใช้ยานั้นสามารถเริ่มต้นขณะหยุดยา เป็นอยู่ต่อเนื่อง หรือแย่ลงเรื่อยๆ ขณะที่ผู้ป่วยเข้าสู่ช่วงกำจัดสารพิษ

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ

ตรวจสารพิษ สารเสพติดวันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 194 บาท ลดสูงสุด 68% บาท

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

กด

การวินิจฉัยภาวะวิตกจากการใช้ยา

โดยทั่วไป การวินิจฉัยภาวะวิตกจากการใช้ยาจะไม่สามารถทำได้หากผู้ป่วยมีประวัติวิตกกังวลแม้ไม่ได้ใช้สาร หรือถ้าอาการซึมเศร้านี้คงอยู่นานกว่า 1 เดือนหลังจากการหยุดใช้สารดังกล่าว

การวินิจฉัยมักจะทำเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์ที่ส่งผลต่อการใช้ชีวิตของผู้ป่วยอย่างชัดเจน ไม่ว่าจะเป็นการทำให้เกิดความเครียด อารมณ์หงุดหงิดรุนแรง หรือทำให้ประสิทธิภาพของผู้ป่วยในด้านต่างๆ ลดลง เช่น ชีวิตส่วนตัว การทำงาน หรือด้านอื่นที่สำคัญต่อผู้ป่วย

สาร หรือยาประเภทใดที่ทำให้เกิดภาวะวิตกกังวลได้บ้าง?

มีสารที่ออกฤทธิ์กระตุ้นประสาทหลายประเภทที่สามารถทำให้เกิดภาวะวิตกกังวลได้ เช่น

• แอลกอฮอล์ (Alcohol)
• คาเฟอีน (Caffeine)
• กัญชา (Cannabis)
• ยาบ้า (Amphetamine)
• โคเคน (Cocaine)
• ยาพีซีพี หรือยาเฟนไซคลิดีน (Phenylcysteine)
• ยาเสพติดประเภทหลอนประสาท เช่น เห็ดขี้ควาย แอลเอสดี (LSD)
• สารระเหยอื่นๆ เช่น ทินเนอร์ กาว ส่วนผสมในสีสเปรย์ หรือน้ำยาล้างเล็บ

นอกจากสารดังกล่าวแล้วยังมีรายงานว่า มียาบางประเภทที่สามารถกระตุ้นให้เกิดภาวะวิตกกังวลได้เช่นกัน เช่น

• ยาชา (Anesthetic)
• ยาแก้ปวด (Analgesic)
• ยาขยายหลอดลม (Bronchodilator)
• ยาในกลุ่ม Anticholinergic
• อินซูลิน (Insulin)
• ยาเม็ดคุมกำเนิด ชนิดฮอร์โมนรวม (Oral contraceptive)
• ยาต้านฮิสตามีน (Antihistamine)
• ยาต้านพาร์กินสัน (Antiparkinsonism Drugs)
• ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์ (Corticosteroid)
• ยาลดความดันโลหิต หัวใจ และหลอดเลือด
• ยากันชัก (Anticonvulsant)
• ลิเทียมคาร์บอเนต (Lithium carbonate)
• ยาต้านอาการทางจิต (Antipsychotic)
• ยารักษาอาการซึมเศร้า (Antidepressant)

นอกจากนี้ยังมีรายงานเพิ่มเติมอีกว่า โลหะหนัก หรือสารพิษ เช่น ยาฆ่าแมลงที่มีส่วนผสมของ Organophosphate แก๊สต่างๆ เช่น คาร์บอนมอนอกไซด์ (Carbon Monoxide) หรือคาร์บอนไดออกไซด์ (Carbon dioxide) รวมไปถึงสารระเหยต่างๆ เช่น น้ำมัน หรือสี ก็สามารถทำให้เกิดอาการวิตกกังวลได้เช่นกัน

ผลกระทบจากยาเสพติด ไม่เพียงแค่ทำให้เกิดภาวะวิตกกังวลจากการใช้ยาเท่านั้น ยังมีผลในการทำลายเซลล์สมองจนนำไปสู่โรคสมองพิการได้ ซึ่งเป็นอันตรายถึงขั้นเสียชีวิต การหลีกเลี่ยงยาเสพติดจึงเป็นสิ่งที่ดีที่สุด

ในส่วนของการใช้ยารักษาโรคต่างๆ แม้ว่า ตัวยาจะมีผลข้างเคียงอาจทำให้เกิดภาวะวิตกกังวล แต่การใช้ยาภายใต้การดูแลของแพทย์ และเภสัชกร ไม่ซื้อยามารับประทาน หรือหยุดด้วยตัวเอง จะช่วยลดความเสี่ยงจากการใช้ยา และทำให้การใช้ยามีความปลอดภัยมากขึ้น

เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจตรวจสารเสพติด จากคลินิกและโรงพยาบาลใกล้คุณ และไม่พลาดทุกการอัปเดตเรื่องสุขภาพและโปรโมชั่นเมื่อกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android