10 อันตรายที่มักเกิดกับดวงตาและการปฐมพยาบาล

ดวงตาเป็นอวัยวะสำคัญและมีความเปราะบาง รู้จักอุบัติเหตุเกี่ยวกับดวงตาที่พบบ่อยเพื่อการป้องกันและปฐมพยาบาลเบื้องต้น
เผยแพร่ครั้งแรก 28 มี.ค. 2017 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 3 นาที
10 อันตรายที่มักเกิดกับดวงตาและการปฐมพยาบาล

อุบัติเหตุเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นได้โดยไม่คาดฝัน ไม่มีใครอยากให้เกิดกับตนเอง หรือคนที่เรารักแน่ๆ เชื่อว่า ในบรรดาอุบัติเหตุประเภทต่างๆ "อุบัติเหตุที่เกิดขึ้นตา" ต้องติดอันดับอุบัติเหตุที่พึงระมัดระวังมาก ที่สุด เนื่องจากดวงตาเป็นอวัยวะที่สำคัญและมีความเปราะบาง ยิ่งหากดวงตาได้รับบาดเจ็บ หรือการกระทบกระเทือนแรงๆ ด้วยแล้ว ก็มีโอกาสนำไปสู่การสูญเสียการมองเห็นได้ หรืออาจมองเห็นได้ไม่เหมือนเดิม

อันตรายที่เกิดกับตาที่พบบ่อย

  1. การทำร้ายร่างกาย เช่น การชกต่อย ตบตี ใช้อาวุธทำร้ายกัน
  2. ผลจากการประกอบอาชีพบางอย่าง เช่น ช่างเชื่อมโลหะ ช่างกลึงโลหะ ควรใช้แว่นตาป้องกันแสง หรือเศษโลหะที่อาจกระเด็นมาเข้าตาได้ เกษตรกรควรระวังเรื่องใบข้าว ใบหญ้า เกี่ยว หรือบาดดวงตา ชาวประมงที่ต้องระมัดระวังปลายเชือกจากอวน แพ ที่อาจสะบัดเข้าตาได้  
  3. การเล่นกีฬา เช่น ลูกบอล ลูกขนไก่ ลูกเทนนิส โดนตาได้
  4. ของเล่นของเด็ก ต้องระวังมากๆ เช่น ปืนอัดลม ปืนจุกไม้ก๊อก หนังสะติ๊ก ลูกโป่ง อุปกรณ์การเรียน เช่น ดินสอ ไม้บรรทัด วงเวียน ก็อันตรายเหมือนกันหากนำมาเล่นกัน 
  5. อุบัติเหตุภายในบ้าน เช่น มีด กรรไกร ของมีคม หรือปลายแหลม อาจเกิดอันตรายได้ถ้าใช้ไม่ถูกวิธีและไม่ระมัดระวัง
  6. วัตถุระเบิดต่าง ๆ เช่น ดอกไม้ไฟ พลุและอื่น ๆ วัตถุระเบิด สะเก็ดระเบิด เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ตาบอดได้
  7. น้ำยาเคมี เช่น น้ำกรด น้ำด่าง น้ำยาฆ่าแมลง ถ้าเข้าตาทำให้ตาบอดได้
  8. ภยันตรายเกิดจากสัตว์ เช่น ถูกหมีตะปบหน้า
  9. อุบัติเหตุเกี่ยวกับรถ เช่น รถคว่ำ หน้ากระแทกกับถนนอาจทำให้ตาบอดได้ หรือกระจกรถยนต์บาด ทำให้ลูกตาแตกและตาบอดได้เช่นกัน
  10. สิ่งแวดล้อม เช่น ผง หรือแมลงเข้าตา ถ้าทิ้งไว้อาจทำให้ตาดำเกิดแผลและตาบอดได้

ความรุนแรง

รุนแรงน้อย-ปานกลาง

ขอบตาบวมช้ำ เปลือกตาช้ำ เยื่อตาช้ำ อาจมีเลือดออกได้ตามตำแหน่งต่อไปนี้ เช่น ใต้เยื่อตา ภายในช่องลูกตา เลือดออกหลังกระจกตาดำ ซึมเข้าไปด้านหลังลูกตา และปะปนกับวุ้นลูกตา ยังสามารถมองเห็นได้ จอรับภาพมีเลือดออก แต่อุบัติเหตุในระดับนี้ยังไม่ถึงกับทำให้ลูกตาแตก หรือสูญเสียการมองเห็นแบบเฉียบพลัน เว้นเสียแต่ว่า หากเลือดออกในดวงตานานๆ โดยไม่ได้รับการแก้ไข อาจนับไปสู่จอรับภาพในตาหลุดออกและตาบอดได้ 

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ตรวจตา รักษาโรคตาวันนี้ ที่คลินิกหรือรพ. ใกล้บ้านคุณ เริ่มต้นที่ 437 บาท ลดสูงสุด 61%

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / จ่ายทีหลังได้ / ผ่อน 0% ได้ / พร้อมแอดมินคอยตอบทุกคำถาม!

รุนแรงมาก

เป็นขั้นรุนแรงที่ทำให้ลูกตาแตก หรือทะลุ หากแผลมีขนาดไม่ใหญ่ยังพอเย็บได้ แต่หากแผลมีขนาดกว้างสร้างความกระทบกระเทือนให้ส่วนอื่นๆ ภายในดวงตา แพทย์มักตัดสินใจควักดวงตาข้างนั้นออกไปทำใหต้องสูญเสียดวงตาข้างนั้นไปอย่างถาวร 

การปฐมพยาบาลเบื้องต้น

การได้รับบาดเจ็บด้วยการกระแทก 

การปฐมพยาบาล: ประคบเย็นด้วยเจลเย็น หรือน้ำแข็ง เพื่อลดอาการบวม ช้ำ และหยุดเลือด หากมีเลือดออก จากนั้นให้ทดสอบว่า การมองเห็นยังเป็นปกติดี หรือไม่ เมื่อเทียบกับดวงตาอีกข้าง หากมีความผิดปกติแนะนำให้รีบไปพบแพทย์ 

การได้รับบาดเจ็บที่ดวงตาจากเศษเหล็ก เชือก 

การปฐมพยาบาล: หากเป็นผงที่สามารถมองเห็นได้ควรลืมตาในน้ำสะอาด หรือน้ำยาล้างตา เพื่อให้หลุดลอกออก แต่หากไม่หลุดออกไปและยังเคืองตาอยู่ไม่ควรขยี้ดวงตา กะพริบตาให้น้อยที่สุด เพื่อไม่ให้ผลถูกดันเข้าไปลึกขึ้นๆ หากมียาป้ายตาที่ป้องกันการติดเชื้อให้ป้ายตาแล้วปิดตาข้างนั้นด้วยผ้าก๊อซ และรีบไปพบแพทย์โดยเร็วที่สุด 

การได้รับบาดเจ็บจากสารเคมี หรือความร้อน

การปฐมพยาบาล: ล้างตาด้วยน้ำสะอาดที่ใกล้มือที่สุด หรือใช้น้ำยาล้างตา หากหาอะไรไม่ได้ให้ใช้น้ำจากก๊อก โดยปล่อยให้ไหลผ่านดวงตาประมาณ 20 -30 นาที ล้างมากๆ ล้างนานๆ ขึ้นอยู่กับว่า สารเคมีที่เข้าตามีความรุนแรงมากน้อยแค่ไหนและมีปริมาณเข้าตามากน้อยแค่ไหน 

การใช้น้ำล้างมากๆ นี้จะเป็นการลดความเข้มข้นของสารเคมีที่เข้าตา ลดความรุนแรงของสารเคมีที่จะทำร้ายส่วนต่างๆ ของดวงตา จากนั้นหากมียาป้ายตาที่ป้องกันการติดเชื้อให้ป้ายตาแล้วปิดตาข้างนั้นด้วยผ้าก๊อซ และรีบไปพบแพทย์โดยเร็วที่สุด 

ถ้าพบสิ่งต่อไปนี้ ควรรีบไปพบแพทย์ทันที

กรณีที่ปฐมพยาบาลไปแล้วได้ผลดี ไม่ได้ไปพบแพทย์ แต่หากมีอาการเหล่านี้ตามมาไม่ควรนิ่งเฉยต้องรีบไปพบแพทย์ทันที

  • สายตาเลวลง
  • มองเห็นภาพซ้อน
  • มีอาการเจ็บปวดตามาก
  • ตาข้างนั้นกรอกขึ้นลงไม่ได้
  • ตาแห้ง
  • น้ำตาไหลไม่หยุด
  • มีเศษเหล็ก หรือผงติดอยู่ แล้วล้างตาไม่ออก
  • มีรอยแตกของตาดำ หรือตาขาว
  • มีการทะลักออกมาของเนื้อภายในตา อาจเป็นม่านตา จะเป็นเป็นจุดดำ
  • รูม่านตามีขนาดและรูปร่างผิดไป (ดูเปรียบเทียบกับตาข้างดี)
  • มีเลือดออกในลูกตา ซึ่งจะเห็นเป็นสีแดงที่ตาดำ
  • อาจมีการติดเชื้อแทรกซ้อน

เมื่อได้ทราบประเภทของอุบัติเหตุที่เกิดขึ้นกับดวงตาได้บ่อย แล้ว สิ่งสำคัญที่สุดคือ "การป้องกัน" และ "ใช้ความระมัดระวัง" ให้มากยิ่งขึ้น เช่น เก็บของมีคมให้ห่างจากมือเด็ก หากต้องทำงาน หรือทำกิจกรรมที่มีความเสี่ยงต่อการได้รับอันตรายจากสารเคมี สะเก็ดต่างๆ ควรสวมถุงมือ แว่นตา เครื่องป้องกันดวงตา และหากมีอาการผิดปกติใดๆ เกิดขึ้นกับตา อย่างวางเฉยให้รีบไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยโดยเร็ว ถ้าไม่อยากให้โลกของคุณที่เคยสดใสต้องมืดมนลงเพียงเพราะการรู้เท่าไม่ถึงการณ์ 

 

7 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)