ควรใช้เจลล้างมือเมื่อไร ใช้อย่างไรให้ถูกวิธี?

การระบาดของ COVID-19 ยังคงแพร่กระจายอย่างต่อเนื่อง ทุกคนจึงควรป้องกันตนเองจากการติดเชื้อตามมาตรการของกระทรวงสาธารณสุข

หนึ่งในการป้องกันที่สำคัญที่สุดก็คือ การทำความสะอาดมือด้วยเจลล้างมือ (Hand sanitizer, Alcohol gel) อย่างสม่ำเสมอ

ควรใช้เจลล้างมือเมื่อไร?

เจลล้างมือสามารถใช้ได้ตลอดเวลาหากสัมผัส หรือเข้าใกล้ปัจจัยเสี่ยงที่จะทำให้ติดเชื้อ โดยเฉพาะข้อต่างๆ ดังต่อไปนี้

• หลังจากสัมผัสกับผู้อื่น
• หลังจากเข้าใกล้ผู้ที่มีอาการคล้ายเป็นไข้หวัด เช่น ไอ จาม
• หลังจากขึ้น-ลง รถโดยสารสาธารณะ
• หลังจากสัมผัสปุ่มลิฟต์
• หลังจากสัมผัสของใช้สาธารณะอื่นๆ
• ก่อนและหลังรับประทานอาหาร
• ก่อนและหลังใช้บริการฟิตเนส

การใช้เจลล้างมือขึ้นอยู่กับสถานการณ์และความเหมาะสม หากอยู่ในสถานการณ์ที่แตกต่างออกไปจากข้อความข้างต้น แต่มีเหตุที่สมควรใช้ก็สามารถใช้ได้โดยไม่เกิดอันตรายแต่อย่างใด

อย่างไรก็ตาม เจลล้างมือเป็นอุปกรณ์ที่ใช้ภายนอกเท่านั้น หลีกเลี่ยงการให้เด็กเก็บเจลล้างมือไว้กับตัว เพราะสีสันและกลิ่นหอมของเจลล้างมือ อาจทำให้เด็กหลงผิดคิดว่า เป็นขนมได้

ผู้ปกครองควรดูแลอย่างใกล้ชิดขณะที่เด็กใช้เจลล้างมือ

วิธีเลือกเจลล้างมือให้มีประสิทธิภาพ

เจลล้างมือที่ดีควรมีเอทิลแอลกอฮอล์ (Ethyl alcohol) หรือเอทานอล (Ethanol) ตั้งแต่ 70-95% จึงจะมีประสิทธิภาพในการป้องกันเชื้อโรคได้มากกว่า เนื่องจากมีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อไวรัสได้ดี

ข้อมูลจากศูนย์ป้องกันและควบคุมโรคแห่งสหรัฐอเมริกา (Centers for disease control and prevention: CDC) ได้ให้ไว้ว่า 

หากเจลล้างมือมีระดับแอลกอฮอล์ต่ำกว่า 70% หรือเจลล้างมือแบบไม่มีแอลกอฮอล์ จะทำได้เพียงแค่ลดการเจริญเติบโตของเชื้อโรคบนฝ่ามือมากกว่าจะกำจัดเชื้อโรค (แต่ 70% ขึ้นไปสามารถฆ่าเชื้อโรคได้ดีกว่า)

วิธีใช้เจลล้างมือให้มีประสิทธิภาพ

เจลล้างมือสามารถยับยั้งจุลินทรีย์ (Microbes) ได้หลายประเภท แต่ต้องใช้อย่างถูกวิธี ดังนี้

• กดเจลล้างมือลงบนฝ่ามือให้เหมาะสม ปริมาณ 2-3 มิลลิลิตร ขนาดประมาณเหรียญ 10 บาท แต่ขึ้นอยู่กับความหนืดของเจลด้วย
• ถูกับมือทั้ง 2 ข้างจนกว่าเจลจะแห้งสนิท ห้ามเช็ดออกก่อน (เนื่องจากแอลกอฮอล์จะทำงานฆ่าเชื้อเมื่อแห้ง) โดยเน้นตามซอกมุมต่างๆ ของมือ เช่น ซอกนิ้ว ซอกเล็บ
• การถูเจลล้างมือทั้งสองข้างควรใช้เวลาไม่ต่ำกว่า 20 วินาที จึงจะมีประสิทธิภาพสูงสุด แต่หากใช้เจลล้างมือที่มีความเข้มข้นของแอลกอฮอล์ตั้งแต่ 95% ขึ้นไป จะทำให้ระเหยเร็วมาก

มือที่ถูเจลแอลกอฮอล์แต่ยังไม่แห้งสนิท ไม่ควรสัมผัสตา จมูก หรือปาก เพราะอาจเกิดอันตรายได้

เจลล้างมือกับน้ำและสบู่ แบบไหนดีกว่ากัน?

ล้างมือด้วยน้ำและสบู่ดีกว่าเพราะสามารถกำจัดเชื้อโรคได้มากกว่า โดยเน้นการล้างอย่างต่อเนื่องเป็นเวลา 20-30 วินาที และเน้นบริเวณที่เป็นแหล่งสะสมของเชื้อโรค เช่น ซอกเล็บ ซอกนิ้ว ข้อมือ

แต่เจลล้างมือ มักใช้เป็นทางเลือกสำรองหากไม่สามารถล้างมือด้วยน้ำและสบู่ได้ทันที เช่น ขณะอยู่บนรถโดยสาร 

นอกจากนี้เจลล้างมือยังมีข้อจำกัดบางอย่าง เช่น ไม่สามารถกำจัดสารพิษหรือสิ่งสกปรกที่เห็นได้ชัดออกจากมือได้

ดังนั้นหากเป็นคราบสกปรกที่เห็นได้ชัด หรือเปรอะเปื้อนสารเคมีที่อาจเป็นอันตรายต่อผิวหนัง ควรใช้น้ำสะอาดและสบู่ล้างจึงจะเหมาะสมกว่า

โดยสรุปแล้ว เจลล้างมือถือเป็นสิ่งอำนวยความสะดวกในการทำความสะอาดมือ พกพาง่าย และลดโอกาสในการติดเชื้อ COVID-19 ลงได้มาก 

จากการทดลองในต่างประเทศพบว่า เชื้อ COVID-19 สามารถมีชีวิตได้นานสูงสุดถึง 9 วัน

ดังนั้นหากสัมผัสปัจจัยเสี่ยงต่างๆ ดังที่กล่าวไป แล้วไม่สามารถหาห้องน้ำล้างมือได้ การใช้เจลทำความสะอาดฆ่าเชื้อจึงเป็นทางเลือกที่ดีในการลดความเสี่ยงติด COVID-19

ดูแพ็กเกจบริการตรวจเชื้อโควิด-19 ระบบไดร์ฟทรู เปรียบเทียบราคา โปรโมชั่นล่าสุดจากโรงพยาบาลและคลินิกชั้นนำได้ที่นี่ หรือไม่พลาดทุกการอัปเดตแพ็กเกจต่างๆ เมื่อกดเป็นเพื่อนทางไลน์ @hdcoth และกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android