ทำโทษลูกแบบไหน ถึงเป็นวิธีที่ถูกต้อง? ไม่เกิดปมในใจลูก

อยากให้ลูกมีระเบียบวินัย ควรทำโทษลูกให้แรงๆ จะได้หลาบจำ...จริงหรือ? มาดูกันว่าควรทำโทษอย่างไรถึงเหมาะสม ไม่เกิดปมในใจเด็กแต่ละช่วยวัย

เผยแพร่ครั้งแรก 17 ม.ค. 2020 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 4 นาที

แชร์บทความนี้

ทำโทษลูกแบบไหน ถึงเป็นวิธีที่ถูกต้อง? ไม่เกิดปมในใจลูก

การอบรมสั่งสอนลูก เป็นอีกบทบาทหน้าที่หนึ่งของคุณพ่อคุณแม่ที่จะทำให้ลูกเติบโตอย่างมีคุณภาพ แต่บางครั้งลูกก็ไม่ได้ทำตามที่ใจคุณพ่อคุณแม่ต้องการเสมอ ทำให้คุณพ่อคุณแม่อาจมีอารมณ์หงุดหงิด โมโห ไม่พอใจ

จนบางครั้งเกิดการทะเลาะกัน ขึ้นเสียงโวยวาย จบท้ายด้วยการทำโทษด้วยการตี เพื่อคาดหวังว่าลูกจะไม่ทำสิ่งที่ผิดพลาดอีก

เหตุการณ์ต่างๆ เหล่านี้อาจสร้างแผลในใจให้กับลูก และส่งผลเสียต่อพฤติกรรมและอารมณ์ของลูกได้เมื่อลูกโตขึ้น

การทำโทษลูก เป็นสิ่งที่ควรทำหรือไม่?

การทำโทษหรือการลงโทษ เป็นรูปแบบหนึ่งของการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม เพื่อให้พฤติกรรมที่ไม่ดีลดหายไป และมีพฤติกรรมที่ดีๆ เกิดขึ้นทดแทน ซึ่งการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมนั้นเป็นหนึ่งในหลักที่ใช้สร้างวินัยให้เด็ก

การทำโทษมี 2 แบบ ได้แก่

การทำโทษทางบวก (Positive punishment) เป็นการให้สิ่งเร้าที่ลูกไม่พึงพอใจ เพื่อทำให้พฤติกรรมของลูกลดลง เช่น การตี
การทำโทษทางลบ (Negative punishment) การนำสิ่งเร้าที่ลูกพึงพอใจหรือสิ่งเสริมแรงออกไป ทำให้พฤติกรรมของลูกลดลง เช่น การงดเวลาในการดูโทรทัศน์หรือเล่นเกมส์

อย่างไรก็ตาม การจะปรับเปลี่ยนพฤติกรรมลูกให้ดี มีระเบียบวินัยขึ้น ไม่จำเป็นต้องทำโทษเพียงอย่างเดียว การอบรมสั่งสอนลูกก็มีหลากหลายวิธีให้คุณพ่อคุณแม่หรือผู้เลี้ยงดูสามารถนำไปปรับใช้ได้

เช่น การให้แรงเสริมทางบวก การให้เด็กเรียนรู้ผ่านผลของการกระทำ เป็นต้น

ทำอย่างไรไม่ให้ลูกเกิดปมในใจ?

คุณพ่อคุณแม่หรือผู้เลี้ยงดูมักจะคาดหวังให้ลูกทำในสิ่งที่ตนต้องการ ไม่ดื้อ ไม่ซน และอยู่ในระเบียบวินัยที่พ่อแม่ตั้งกฎเกณฑ์ไว้

เมื่อลูกไม่ปฏิบัติตามนั้น แน่นอนว่าคุณพ่อคุณแม่หรือผู้เลี้ยงดูก็จะรู้สึกไม่ดี อาจใช้การบ่น ดุ ว่า หรือตะโกนใส่ลูก

บางคนเลือกใช้การทำโทษทางกาย เช่น การตี เพื่อให้ลูกสำนึกผิดและหวังผลให้ไม่ทำพฤติกรรมนั้นๆ ซ้ำอีก

การกระทำของคุณพ่อคุณแม่หรือผู้เลี้ยงดูทั้งหลายเหล่านี้จะส่งผลต่อสมองส่วนจำให้จดจำเหตุการณ์ด้านลบมากขึ้น ยิ่งทำซ้ำๆ สมองก็ยิ่งจำมากขึ้น

สิ่งเหล่านี้จะส่งผลต่อการกระทำหรือพฤติกรรมของเด็กเมื่อเด็กโตขึ้น นอกจากนี้ยังส่งผลถึงสมองส่วนอารมณ์และจิตใจทำให้เกิดความเครียด นำมาซึ่งปัญหาทางอารมณ์และปัญหาทางจิตใจได้

เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาดังกล่าว เมื่อลูกทำผิดร่วมกับคุณพ่อคุณแม่หรือผู้เลี้ยงดูอยากอบรมสั่งสอนลูก จึงควรปฏิบัติดังนี้

ควบคุมอารมณ์ของตนเอง ไม่ให้โกรธ อาละวาด หรือโมโหจนเกินไป คุณพ่อคุณแม่และผู้เลี้ยงดูควรใจเย็น และให้เด็กได้แสดงความรู้สึกของตนเองออกมาก่อน
พูดคุยกับลูกด้วยเหตุผลเมื่อลูกสงบลง โดยใช้คำพูดและประโยคให้เหมาะสมกับความเข้าใจตามวัยของลูก
รับฟังลูก อย่าตัดสินลูกจากมุมมองของตนเองเพียงฝ่ายเดียว
หาข้อตกลงร่วมกันเพื่อแก้ปัญหาที่เกิดขึ้น และวางแผนแนวทางในการจัดการกับพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมในครั้งต่อๆ ไป
ควรหลีกเลี่ยงการนำเรื่องไม่ดีหรือพฤติกรรมไม่เหมาะสมของลูกไปเล่าสู่ให้บุคคลอื่นฟังจนเกินไป หรือพูดคุยเปรียบเทียบเด็กคนอื่นให้ลูกฟัง เพราะอาจทำให้ลูกรู้สึกอับอาย น้อยใจ และมองเห็นคุณค่าในตัวเองลดลง
ชมเชยลูกเมื่อลูกทำสิ่งที่เหมาะสมและมีพฤติกรรมที่ดี เพื่อให้ลูกมองเห็นคุณค่าในตัวเองและส่งเสริมให้เกิดการกระทำที่เหมาะสมมากขึ้น

วิธีทำโทษลูกแบบไหนถึงเหมาะสม และได้ผลดี?

คุณพ่อคุณแม่และผู้เลี้ยงดูควรให้การอบรมสั่งสอนเด็ก โดยใช้วิธีการฝึกวินัยเชิงบวก มากกว่าการบังคับให้เด็กทำตามที่เราต้องการ

เพราะการบังคับให้ลูกทำในสิ่งที่คุณพ่อคุณแม่ต้องการ ถึงแม้ว่าลูกอาจจะยอมทำตาม แต่จะเป็นเพียงแค่ระยะเวลาสั้นๆ และการบังคับไม่ได้ทำให้เด็กเรียนรู้หรือควบคุมวินัยด้วยตัวของตัวเอง

บางครั้งจะยิ่งทำให้ลูกรู้สึกต่อต้านและเกิดปัญหาพฤติกรรมหรือปัญหาทางอารมณ์ตามมาได้

ดังนั้นคุณพ่อคุณแม่และผู้เลี้ยงดูควรฝึกลูกให้รู้จักระเบียบวินัยโดยใช้ความเข้าใจ ใส่ใจ ใจเย็น และมีเหตุผล รวมทั้งเมื่อลูกทำผิดก็ควรเลือกวิธีการจัดการกับพฤติกรรมดังกล่าวให้เหมาะสมสำหรับแต่ละช่วงวัย ดังนี้