ก่อนที่จะเข้าใจถึงการแพทย์แผนไทยจะต้องทำความเข้าใจถึงคำดั้งเดิมที่ใช้เรียกกันโดยทั่วไป ได้แก่ คำว่า “แพทย์แผนโบราณ” คำว่าโบราณ หมายถึง ของเก่าของดั้งเดิม การแพทย์แผนโบราณจึงหมายถึงการแพทย์ดั้งเดิม แต่ในแง่กฎหมายซึ่งมีมาแต่เดิมและยังใช้อยู่ในปัจจุบันได้ให้คำจำกัดความของการแพทย์แผนโบราณ ว่าหมายถึงการแพทย์ที่เรียนสืบต่อกันมาโดยไม่เป็นวิทยาศาสตร์ ซึ่งเป็นความหมายที่แคบมากทำให้ไม่สมมาถนำความรู้สมัยใหม่มาพัฒนาได้ ชาวต่างประเทศมีศัพท์ต่าง ๆ มากมาย และมีคามหมายแตกต่างกันไปทำให้เขาสามารถแยกแยะอะไรได้ชัดเจนกว่า ในที่นี้จะขอใช้หลักเกณฑ์สากลในการให้คำจำกัดความเพื่อให้เกิดความเข้าใจ และสามารถสื่อความหมายกับนานาชาติได้
การแพทย์พื้นบ้าน
การแพทย์พื้นบ้าน ภาษาอังกฤษจะใช้คำว่า Folk Medicine หมายถึง การดูแลสุขภาพการรักษาโรคเฉพาะในกลุ่มชน โดยที่ยังไม่มีมาตรฐานที่แน่นอน มักเน้นความเชื่อหรือประสบการณ์เฉพาะท้องถิ่น มีการสืบทอดหลากหลาย และมักถ่ายทอดโดยตรงระหว่างครูกับศิษย์ และเป็นการถ่ายทอดกันในครอบครัว ยังไม่มีระบบแบบแผนการบริการและการเรียนการสอนที่แน่นอน คำว่าการแพทย์พื้นบ้านจึงมีการใช้ได้อย่างกว้างขวางทั่วประเทศใช้เรียกการแพทย์ที่มีในเฉพาะกลุ่มหรือเฉพาะพื้นที่ที่ยังไม่มีการแพร่หลายไปในกลุ่มอื่น ๆ
เวชกรรมชาติพันธุ์
เวชกรรมชาติพันธุ์ ภาษาอังกฤษใช้คำว่า Ethnomedicine หมายถึง ความเชื่อและวิธีปฏิบัติที่สัมพันธ์กับโรคภัยไข้เจ็บ อันเป็นผลมาจากการพัฒนาวัฒนธรรมพื้นบ้าน โดยมิได้มีเค้าโครงความคิดมาจากระบบการแพทย์สมัยใหม่อย่างแน่นอน การแพทย์นี้ก็คือการแพทย์พื้นบ้านที่มีความเชื่อและถือปฏิบัติกันมายานานจนกลมกลืนกับวัฒนธรรม เป็นวิถีชีวิตเฉพาะพื้นที่จนได้รับการยอมรับเป็นการแพทย์ประจำชนชาติเป็นเอกลักษณ์บ่งบอกถึงชาติพันธุ์นั้น ๆ
การแพทย์แผนเดิม
การแพทย์แผนเดิม ภาษาอังกฤษใช้คำว่า Traditional Medicine หมายถึง วิธีการดูแลรักษาโรคแบบโบราณ และการรักษาโรคตามวัฒนธรรมของกลุ่มชนชาติต่าง ๆ ที่มีก่อนหน้าการประยุกต์วิทยาศาสตร์เข้ามาใช้บางครั้งภาษาอังกฤษอาจใช้อีกคำคือ Indigineous Medicine เป็นการแพทย์ดั้งเดิม ใช้เรียกการแพทย์ที่เห็นเป็นระบบชัดเจน มีองค์ความรู้ที่สรุปเป็นทฤษฎี มีตำรา มีการให้บริการรวมทั้งมีการถ่ายทอดอย่างเป็นระบบ และมีการแพร่กระจายจนเป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวาง จะเห็นได้ว่าอาจเป็นการแพทย์ที่มีความสมบูรณ์มากขึ้น โดยพัฒนามาจากการแพทย์พื้นบ้าน หรือการแพทย์เวชกรรม-ชาติพันธุ์ จนมีเอกลักษณ์เป็นวิถีชิวิตในการดูแลสุขภาพของคนในประเทศนั้น ๆ และมีความเป็นสากลจนสามารถเผยแพร่ไปยังพื้นที่ต่าง ๆ หรือประเทศอื่น ๆ อย่างแพร่หลาย ปัจจุบันทั่วโลกมีการยอมรับการแพทย์ดั้งเดิม เช่น Ayurvedic medicine ของอินเดีย Chinese Medicine ของจีน และยูนานิ (Unani) ของกลุ่มมุสลิม เป็นต้น สำหรับการแพทย์แผนไทยจะจัดเป็น Traditional Medicine หรือเรียกว่า Thai Tradintionsl Medicine ได้หรือไม่ ก็คงต้องย้อนไปพิจาณาสภาพความเป็นจริงในปัจจุบันว่าเป็นอย่างไร
