14 ปีก่อน คุณเอ็นดู (อายุ 40 ปี) มาตรวจด้วยเรื่องแผลรื้อรังที่เพดานปาก มานาน 1 ปี ซึ่งต่อมาตรวจพบว่าเป็นมะเร็งที่เพดานปาก และ ได้รับการผ่าตัดบริเวณเพดานปากและกระดูกโหนกแก้มด้านซ้าย ทำให้ใบหน้าของคุณเอ็นดูผิดรูปไป ในช่วงนี้นอกจากคุณเอ็นดูไม่สบายทางร่างกายแล้ว ยังมีความไม่สบายใจจากเสียงรอบๆ ข้างที่ยุให้คุณสมศักดิ์ สามีไปมีแฟนใหม่อีกด้วย ช่วงที่คุณเอ็นดูป่วยนี้เป็นช่วงเดียวกับที่คุณสมศักดิ์ต้องเดินทางไปทำงานต่างประเทศ ช่วงหลังผ่าตัดคุณเอ็นดูจึงต้องรับหน้าที่เลี้ยงลูกทั้งสองคน ตอนนั้นกุ๊กกิ๊ก อายุ 5 ปี และ กุ๊กไก่ อายุ 1 ปี ซึ่งหลังผ่าตัดคุณเอ็นดูต้อง มาฉายแสงต่อที่โรงพยาบาลอีก 3-4 เดือน กุ๊กกิ๊กเล่าว่า “แม่ซื้อข้าวไว้ให้ กุ๊กกิ๊กตอนเช้าแล้ว กุ๊กกิ๊กก็อยู่กับน้อง สองคน 5 ขวบกับ 1 ขวบ ที่บ้านจนกระทั่งแม่กลับมาจากฉายแสงที่โรงพยาบาล” อีก 1 ปีหลังจากการผ่าตัด คุณสมศักดิ์จึงกลับมาจากต่างประเทศ ในตอนนี้คุณสมศักดิ์ซึ่ง เป็นสามีได้บอกกับคุณเอ็นดูไว้ว่า “ไม่ว่าคุณจะอยู่ในสภาพไหน ไม่ว่า ใครจะพูดอย่างไรก็ตาม ผมรักคุณมาอย่างไร ผมก็ยังรักและจะดูแลคุณ เหมือนเดิม” และคุณสมศักดิ์ก็ทำอย่างที่ได้สัญญาเอาไว้กับคุณเอ็นดู จริงๆ 9 ปีก่อน (เมื่ออายุ 45 ปี) คุณเอ็นดูมีอาการหอบเหนื่อยมากขึ้น ทำให้ทำงานบ้านไม่ได้ตามปกติ ทำเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ที่ปอดพบมีจุดเพิ่มขึ้นทั้งที่ด้านซ้ายและด้านขวา สงสัยเป็นมะเร็งกระจายมาที่ปอด คุณเอ็นดูจึงเข้าทำการผ่าตัดเนื้อปอดด้านขวาบน ขวาล่าง และซ้ายล่างออก ผลการตรวจชิ้นเนื้อยืนยันว่ารอยโรคที่ปอดเป็นมะเร็งที่กระจายมาจากเพดานปาก นอกจากนี้แพทย์ช่วยสั่งยามอร์ฟีนให้เพื่อช่วยบรรเทา อาการหอบเหนื่อยในระยะนี้ด้วย
คุณเอ็นดูดำเนินชีวิตต่อมาด้วยความเข้มแข็ง ด้วยพลังใจที่ได้รับจากลูกสาวผู้เป็นที่รักทั้งสองคนและสามี แม้คุณเอ็นดูจะโชคไม่ดีที่ป่วยเป็นโรคร้ายแรง แต่ในสิ่งที่ไม่ดีมีสิ่งดีๆ ซ่อนอยู่มากมาย เปรียบเหมือนกับอุปสรรคนานาประการที่คุณเอ็นดูเจอ ได้ทำให้ภาพของความรักที่มีในครอบครัวนี้ ยิ่งเด่นชัดมากขึ้นในทุกๆ วัน
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
ปัจจุบันนี้กุ๊กกิ๊กลูกสาวคนโตของคุณเอ็นดูเพิ่งจะเรียนจบพยาบาล กุ๊กกิ๊กเคยสอบติดแพทย์ที่ต่างจังหวัด แต่เพราะตั้งใจจะอยู่ดูแลคุณแม่อย่างใกล้ชิด จึงเลือกเรียนพยาบาลใกล้บ้านเพื่ออยู่ดูแลแม่และเพื่อที่จะสามารถทำงานได้ทันทีที่เรียนจบ กุ๊กกิ๊กบอกกับเราว่า “เราห้ามอาการป่วยของแม่ไม่ได้ แต่เราสามารถอยู่ใกล้ๆ เพื่อดูแลแม่ได้” ในขณะที่กุ๊กไก่ลูกสาวคนเล็กเคยนึกน้อยใจคิดว่าแม่ไม่สบายเพราะตนเอง เนื่องจากคุณเอ็นดูเริ่มป่วยในช่วงเวลาที่กุ๊กไก่เพิ่งเกิด กุ๊กกิ๊กจึงทำ หน้าที่สอนน้องตั้งแต่เด็กๆ ว่า “มันเป็นเรื่องตรงกันข้ามเลยต่างหาก ทุกวันนี้แม่อยู่อย่างเข้มแข็งเพราะมีเราสองคน”
ปัจจุบันคุณเอ็นดูป่วยเป็นโรคมะเร็งมานาน 15 ปีแล้ว ช่วง 2 ปี หลังนี้คุณเอ็นดูมีอาการหอบเหนื่อยมากขึ้น หายใจประมาณ 36 ครั้ง ต่อนาที จากการที่รอยโรคกระจายไปที่ปอด คุณเอ็นดูน้ำหนักตัวลดเหลือเพียง 27 กิโลกรัม แม้จะไม่ได้เบื่ออาหาร แต่ด้วยรอยโรคที่เป็นบริเวณเพดานปากทำให้กินอาหารได้น้อยลงมาก แพทย์ประจำประเมินว่าไม่สามารถผ่าตัดฉายแสงหรือให้ยาเคมีบำบัดได้แล้ว ปัจจุบันคุณเอ็นดูใช้ยามอร์ฟีนปริมาณมาก ประมาณ 150 มิลลิกรัมต่อวัน เพื่อควบคุมอาการหอบเหนื่อย หลังกินยามอร์ฟีนคุณเอ็นดูมีอาการหอบเหนื่อน้อยลง สามารถทำงานบ้าน ออกไปซื้อกับข้าว ทำกับข้าว รวมทั้งดูแลคนใน ครอบครัวได้เป็นอย่างดี ทีมที่ร่วมดูแลคุณเอ็นดูได้พูดคุยกับคุณเอ็นดูถึง แผนการรกัษาในอนาคต คุณเอ็นดูบอกวา่สิ่งทเี่ปน็ความฝันคือ “ขออยู่ให้ถึงวันรับปริญญาของลูกในอีกไม่กี่เดือนข้างหน้า แต่หากเกิดอะไรขึ้นและมีอาการแย่ลง อยากใช้เวลาช่วงสุดท้ายที่โรงพยาบาล เพราะไม่ อยากให้เป็นภาระกับคนที่บ้าน และให้อำนาจในการตัดสินใจกับลูกสาวคนโต หากตนเองตัดสินใจไม่ได้แล้ว และท้ายสุดขอให้หมอช่วยดูแลอาการของตนให้จากไปอย่างสบาย ไม่ขอให้ปั๊มหัวใจ ไม่อยากใส่ท่อ ให้อาหาร หากสิ่งเหล่านั้นไม่ได้ทำให้ตนเองอยู่อย่างมีคุณภาพชีวิตที่ดี” ในตอนแรกสมาชิกในครอบครัวอยากให้ผู้ป่วยได้รับการรักษาอย่างเต็มที่ ซึ่งรวมถึงการใส่ท่อให้อาหารทางหน้าท้องและการปั๊มหัวใจ แต่เมื่อได้เข้าใจถึงความต้องการจริงๆ ของผู้ป่วยโดยมีทางทีมช่วยประสานก็ทำให้ยอมรับและเข้าใจสิ่งที่ผู้ป่วยต้องการ
ในกรณีของคุณเอ็นดู จะเห็นได้ว่าผู้ป่วยได้รับการดูแลแบบ ครอบคลุมทุกมิติ ทั้งอาการทางร่างกาย เช่น ได้รับการดูแลเพื่อลด อาการหอบเหนื่อย ได้รับการดูแลทางจิตใจและสังคม ด้วยการรับฟัง เรื่องราวปัญหาของผู้ป่วย ความทุกข์ใจจากเรื่องภาพลักษณ์ที่เปลี่ยน ไปหลังการผ่าตัด ช่วยดูแลสามีและลูกทั้งสองคนของผู้ป่วยให้ผ่าน ช่วงเวลาแห่งความยากลำบากของครอบครัว ช่วยเชื่อมโยงเป้าหมาย การรักษาที่ผู้ป่วยต้องการ ให้สมาชิกคนอื่นๆ ในครอบครัวได้เข้าใจ และได้รับการดูแลทางจิตวิญญาณ โดยมีการพูดคุยถึงสิ่งที่มี ความหมายและสิ่งสำคัญในชีวิตของผู้ป่วย โดยผู้ป่วยบอกว่าต้องการ ทำหน้าที่เป็นแม่บ้าน ซึ่งเป็นบทบาทสำคัญที่ผู้ป่วยทำมาตลอด และ มีชีวิตอยู่จนเห็นความสำเร็จในวันรับปริญญาของลูก โดยพบว่าหลัง จากใช้ยามอร์ฟีนลดอาการหอบเหนื่อย ผู้ป่วยสามารถดำเนินชีวิตได้ ในรูปแบบที่ตนต้องการ คือสามารถทำหน้าที่เป็นแม่บ้านได้เหมือนช่วงก่อนป่วย แม้จะต้องลดการทำงานหนักในบางเรื่อง การที่ทีมช่วยดูแลเรื่องอาการทางกาย จิตใจ และสังคม เพื่อลดความทุกข์ทรมาน และเพื่อเพิ่มคุณภาพชีวิต จึงมีผลช่วยให้เกิดการดูแลทางจิตวิญญาณตามมาได้เช่นกัน
สิ่งสำคัญของการดูแลแบบ Palliative Care
Palliative Care ไม่ได้เป็นการเร่งหรือช่วยให้ผู้ป่วยเสียชีวิตเร็วกว่าการดำเนินโรคเองตามธรรมชาติ และไม่ใช่การใช้เครื่องมือหรือความรู้ทางการแพทย์เพียงเพื่อยื้อความทรมานของผู้ป่วยโดยไม่เพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย การยื้อชีวิตของผู้ป่วยอาจจะทำในกรณีเดียวเท่านั้นคือ เป็นความต้องการของผู้ป่วยเอง เช่น ต้องการรอใครบางคนให้ทันกลับมาเจอกันในช่วงสุดท้ายของชีวิต หรือไม่ต้องการเสียชีวิตในช่วงที่เป็นงานมงคลของคนในครอบครัว เป็นต้น
