รู้จักวัคซีนไวรัสตับอักเสบบี

ไวรัสตับอักเสบบีเป็นเชื้อไวรัสที่อันตรายอย่างมาก หากผู้ป่วยติดเชื้อไวรัสชนิดนี้แล้วไม่รักษาอาจลุกลามจนทำให้เกิดโรคตับแข็ง หรือมะเร็งตับได้ 

เมื่อ พ.ศ.2558 องค์การอนามัยโลกเปิดเผยว่า ทั่วโลกมีผู้ป่วยด้วยโรคตับอักเสบจากการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีเรื้อรังจำนวน 240 ล้านคน และมีผู้เสียชีวิตจากการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีประมาณ 780,000 รายต่อปี 

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ

หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

กด

อย่างไรก็ตาม เราสามารถป้องกันการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีได้ง่ายๆ ด้วยการฉีดวัคซีนไวรัสตับอักเสบบี ซึ่งถือเป็นวัคซีนที่มีประสิทธิภาพสูง

รู้จักโรคไวรัสตับอักเสบบี

เมื่อเชื้อไวรัสตับอักเสบบี (HBV) เข้าสู่ร่างกาย จะเข้าไปอาศัยที่เซลล์ตับ และอาจอยู่ได้นานนับปีโดยที่ร่างกายไม่แสดงอาการใดๆ เลย 

แต่เมื่อไรที่ภูมิคุ้มกันร่างกายตรวจพบว่า มีไวรัสอาศัยอยู่ในเซลล์ตับก็จะเข้ากำจัดไวรัสโดยอัตโนมัติ ทั้งนี้ภูมิคุ้มกันของเราจะทำลายเซลล์ตับไปด้วยทำให้ตับเกิดการอักเสบ นานวันเข้าก็จะเกิดเป็นตับแข็งและอาจกลายเป็นมะเร็งตับในที่สุด

นอกจากนี้ไวรัสตับอักเสบยังสามารถติดต่อกันได้หลากหลายช่องทาง ไม่ว่าจะเป็นการติดต่อจากแม่สู่ลูก ติดต่อทางเพศสัมพันธ์ จากการใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน หรือติดต่อจากการรับเลือด

ทั้งนี้วิธีป้องกันไวรัสตับอักเสบ นอกเหนือจากการหลีกเลี่ยงสาเหตุการติดต่อดังที่กล่าวไปข้างต้นแล้ว การฉีดวัคซีนไวรัสตับอักเสบบีก็ถือเป็นหนึ่งในวิธีป้องกันที่มีประสิทธิภาพ ปัจจุบันวัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบบีถือเป็นวัคซีนพื้นฐานที่แพทย์แนะนำให้แก่ทารก

วัคซีนไวรัสตับอักเสบบีทำงานอย่างไร?

วัคซีนไวรัสตับอักเสบบีประกอบด้วยโปรตีนที่ผิวของไวรัส (HBsAg) ซึ่งไม่เป็นอันตรายต่อร่างกาย แต่จะช่วยกระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันเชื้อไวรัสตับอักเสบบีขึ้นมาโดยอัตโนมัติ หากร่างกายได้รับเชื้อไวรัสตับอักเสบบีเมื่อใด ภูมิคุ้มกันจะจดจำได้และเข้าทำลายอย่างทันท่วงที

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ

ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

กด

วัคซีนไวรัสตับอักเสบบีต้องฉีดกี่เข็ม?

วัคซีนไวรัสตับอักเสบบีต้องฉีดทั้งหมด 3 เข็ม โดยจะฉีดห่างกันตามระยะเวลาที่กำหนดดังนี้

• เข็มที่ 1 ฉีดได้ตามความสะดวก
• เข็มที่ 2 ฉีดหลังจากเข็มแรก 1 เดือน
• เข็มที่ 3 ฉีดหลังจากเข็มที่ 2 ประมาณ 5 เดือน

หากคุณลืมฉีดเข็มที่ 2 หรือเข็มที่ 3 ให้รีบเข้ารับการฉีดทันทีที่คุณนึกได้ 

เตรียมตัวอย่างไร ก่อนฉีดวัคซีน?

การเตรียมตัวก่อนฉีดวัคซีนนั้น แนะนำให้ตรวจหาภูมิต้านทานต่อเชื้อไวรัสก่อน เนื่องจากเด็กส่วนใหญ่ที่เกิดหลังจาก พ.ศ.2533 เป็นต้นไป มักได้รับการฉีดวัคซีนไวรัสตับอักเสบบีอยู่แล้ว ซึ่งหากร่างกายมีภูมิต้านทานแล้วก็ไม่จำเป็นต้องฉีดวัคซีนอีก

ในกรณีที่ตรวจหาภูมิต้านทานต่อเชื้อไวรัสก่อนฉีดวัคซีน ควรเผื่อเวลาสำหรับรอผลตรวจประมาณ 2 ชั่วโมง โดยอาจใช้เวลามากหรือน้อยกว่านี้ขึ้นอยู่กับแต่ละสถานพยาบาล

ทั้งนี้ประมาณ 1-2 เดือน หลังจากได้รับวัคซีนครบทั้ง 3 เข็ม ควรตรวจเลือดเพื่อหาภูมิต้านทานไวรัสตับอักเสบบี ถ้าภูมิคุ้มกันยังไม่ปรากฏก็ควรฉีดวัคซีนกระตุ้นเพิ่มเติม

ผลตรวจการติดเชื้อหรือภูมิต้านทานต่อไวรัสตับอักเสบบี?

วัคซีนไวรัสตับอักเสบบี มีประสิทธิภาพแค่ไหน?

ส่วนใหญ่ประมาณ 1 เดือน หลังจากได้รับวัคซีนเข็มที่ 2  ระดับภูมิคุ้มกันในร่างกายจะสูงพอที่จะป้องกันการติดเชื้อได้แล้ว และเมื่อได้รับวัคซีนครบ 3 เข็ม พบว่า ผู้ได้รับวัคซีนร้อยละ 97 จะสร้างภูมิคุ้มกันซึ่งคาดว่า จะป้องกันการติดเชื้อได้นานตลอดชีวิต 

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ

ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

กด

อย่างไรก็ตาม มีผู้ได้รับวัคซีนร้อยละ 1-3% ที่ร่างกายไม่สร้างภูมิคุ้มกันเช่นกัน จึงควรมีการตรวจหาภูมิคุ้มกันหลังฉีดวัคซีนเพื่อยืนยันผลอีกครั้ง 

จากอัตราการป้องกันการติดเชื้อที่ค่อนข้างสูง การฉีดวัคซีนจึงช่วยลดจำนวนผู้ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบได้สูง

ใครที่ควรฉีดวัคซีนไวรัสตับอักเสบบี?

ทุกคนควรเข้ารับการฉีดวัคซีนไวรัสตับอักเสบบีเพื่อลดความเสี่ยงของการเกิดโรคตับ หากคุณไม่แน่ใจว่า ตนเองมีภูมิคุ้มกันไวรัสตับอักเสบบี หรือไม่ ควรเข้ารับการตรวจเพื่อยืนยันผลให้แน่ชัด และหากผลการตรวจไม่พบว่า ร่างกายมีภูมิคุ้มกันก็ควรฉีดวัคซีนป้องกันทันที

วัคซีนไวรัสตับอักเสบบีมีความปลอดภัยหรือไม่?

วัคซีนไวรัสตับอักเสบบีนับว่า เป็นวัคซีนที่ปลอดภัยทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ หลังจากฉีดวัคซีนแล้วมักไม่มีผลข้างเคียงใดๆ เกิดขึ้น อาจมีอาการ เจ็บ บวม แดง คัน ที่ตำแหน่งที่ฉีดยา หรืออาจมีไข้ต่ำๆ บ้าง แต่จะหายได้เองภายใน 1-2 วัน 

อย่างไรก็ตาม หากหลังจากฉีดวัคซีน มีอาการวิงเวียน หัวใจเต้นเร็ว มีไข้สูง อ่อนเพลีย เกิดลมพิษ หรือหายใจเร็ว ให้รีบไปพบแพทย์ทันที เพราะอาจแพ้วัคซีนดังกล่าวได้ แต่พบได้น้อยมาก

หญิงมีครรภ์สามารถฉีดวัคซีนไวรัสตับอักเสบบีได้หรือไม่?

หากกำลังเตรียมพร้อมตั้งครรภ์สามารถฉีดวัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบบีได้ แต่กรณีที่ตั้งครรภ์ไปแล้ว สถานพยาบาลส่วนใหญ่อาจไม่แนะนำให้ฉีด

อย่างไรก็ตาม ข้อมูลจากศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคของสหรัฐอเมริกา (Centers of Disease Control and Prevention: CDC) ไม่ได้มีข้อห้ามสำหรับการฉีดวัคซีนชนิดนี้ในหญิงมีครรภ์ เพราะยังไม่พบอันตรายที่ส่งผลต่อทารกในครรภ์ 

CDC แนะนำให้ฉีดวัคซีนในคนที่มีความเสี่ยงต่อโรคนี้ และตรวจแล้วไม่พบว่ามีการติดเชื้อ โดยสามารถฉีดได้ 3 เข็มเหมือนกับคนทั่วไป

หญิงมีครรภ์ที่มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบี และแนะนำให้ฉีดวัคซีนป้องกัน ได้แก่ 

• ผู้ที่มีคู่นอนมากกว่า 1 คน ในช่วง 6 เดือน ที่ผ่านมา
• ผู้ที่เป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ หรือได้รับการรักษาอยู่
• ผู้ที่มีประวัติการใช้สารเสพติดทางเข็มฉีดยา
• ผู้ที่มีคู่นอนติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบี

วัคซีนไวรัสตับอักเสบบีรักษาได้หรือไม่?

วัคซีนจะช่วยป้องกันการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีเท่านั้นแต่ไม่สามารถรักษาโรคนี้ได้ และหากคุณติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีแล้วไม่จำเป็นต้องฉีดวัคซีนอีก แต่ต้องรักษาด้วยวิธีอื่นโดยแพทย์ และติดตามการรักษาอย่างเหมาะสม

อย่างไรก็ตาม หากคุณสงสัยว่า ตนเองอาจติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบี เช่น สัมผัสกับสารคัดหลั่งของผู้ติดเชื้อ หรือมีเพศสัมพันธ์กับผู้ติดเชื้อ โดยที่ไม่เคยได้รับวัคซีนไวรัสตับอักเสบบีมาก่อนจะต้องรีบไปพบแพทย์ภายใน 2 สัปดาห์ เพราะวัคซีนรวมถึงยาบางชนิด สามารถลดโอกาสเสี่ยงของการติดเชื้อได้ 

วัคซีนไวรัสตับอักเสบบีฉีดได้ที่ไหน?

ปัจจุบันโรงพยาบาลทั้งรัฐและเอกชน รวมถึงคลินิกชุมชน สถานีอนามัย มีบริการฉีดวัคซีนไวรัสตับอักเสบบีแทบทุกแห่ง ราคาค่าฉีดวัคซีนเริ่มต้นที่เข็มละประมาณ 200 บาท ขึ้นอยู่กับแต่ละโรงพยาบาล

คำถามที่พบบ่อย

1. กรณีทำงานกะกลางคืน หลังจากออกกะในตอนเช้าและยังไม่ได้นอนพักผ่อน สามารถตรวจหาภูมิต้านทานได้หรือไม่? 

คำตอบ: ตอบ สามารถตรวจได้

2. หากเคยตรวจภูมิต้านทานหรือการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีมาแล้ว ผลที่ได้ต้องไม่เกินกี่เดือน จึงจะไม่ต้องตรวจซ้ำอีกครั้งก่อนการฉีดวัคซีน?

คำตอบ: ประมาณ 3 เดือน หากตรวจมานานกว่านั้นควรตรวจใหม่

3. ผลการตรวจต้องเป็นอย่างไร จึงจะฉีดวัคซีนได้? 

คำตอบ: ผลตรวจไม่พบการติดเชื้อ (HBsAg negative) และไม่มีภูมิต้านทาน (anti-HBs negative, anti-HBc negative)

4. หากเคยตรวจแล้วไม่พบเชื้อ จะสามารถฉีดวัคซีนได้เลยหรือไม่? 

คำตอบที่ 1: นอกจากผลตรวจที่ไม่พบเชื้อแล้ว จะต้องมีผลตรวจว่าไม่เคยมีภูมิต้านทานก่อนด้วย จึงจะฉีดวัคซีนได้ โดยผลตรวจนั้นต้องผ่านมาไม่เกิน 3 เดือน 

คำตอบที่ 2: แนะนำให้ตรวจภูมิคุ้มกันต่อเชื้อไวรัสตับอักเสบบีร่วมด้วยค่ะ หากไม่มีภูมิคุ้มกัน แนะนำให้ฉีด

5. ไวรัสตับอักเสบบี ครบกำหนดฉีดเข็มที่ 3แล้วแต่ไม่ได้ไปฉีด สามารถช้ากว่าหมายกำหนดได้กี่เดือน หรือว่าต้องฉีดใหม่เลย? 

คำตอบ: สามารถฉีดให้เร็วที่สุดที่นึกได้ โดยไม่จำเป็นต้องเริ่มฉีดใหม่ แต่ไม่ควรนานเกินกว่า 1 เดือน หากนานเกินไปแพทย์อาจพิจารณาให้ตรวจหาเชื้อและภูมิก่อน แล้วพิจารณาอีกครั้ง

เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจฉีดวัคซีนไวรัสตับอักเสบบี จากคลินิกและโรงพยาบาลใกล้คุณ และไม่พลาดทุกการอัปเดตเรื่องสุขภาพและโปรโมชั่นเมื่อกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android