ในช่วงเวลาที่หลายคนต้องทำงาน Work from home อยู่กับบ้าน คุณคงคิดว่าสิวที่มักขึ้นบนใบหน้าควรจะลดลง แต่หลายคนกลับพบว่า ปริมาณสิวที่ขึ้นกลับไม่ลดลงอย่างที่คิด
วันนี้ทาง HD ได้นำส่วนหนึ่งของบทสัมภาษณ์พญ. สุเนตรา นิตยวรรธนะ แพทย์เฉพาะทางด้านผิวหนังจากภราภิญ คลินิกมาถ่ายทอดให้คุณได้อ่านกันว่า มีปัจจัยอะไรบ้างที่ทำให้เกิดสิวแม้คุณจะอยู่แต่ในบ้านก็ตาม
เรียนรู้กลไกการเกิดสิวกันก่อน
พญ. สุเนตราได้อธิบายถึงกลไกการเกิดสิวก่อนว่า
“สิวเป็นโรคของต่อมไขมัน และรูขุมขน การเกิดสิวอันที่ 1 ก็คือ การสร้างผลิตน้ำมันที่เยอะ อันที่ 2 ก็คือ ระบายไม่ทัน
ทีนี้พอน้ำมันที่ผิวหนังของเราระบายไม่ทัน ร่วมกับรอบๆ รูขุมขนมีการผลิตเคอราติน (ชั้นผิวหนัง) ชั้นขี้ไคล หรือชั้นหนังกำพร้าเพิ่มมากขึ้น ก็เลยทำให้เกิดสิวอุดตัน สิวอักเสบ ร่วมกับแบคทีเรียตัวนึงที่ชื่อว่า p.acne ทำให้เกิดการอักเสบขึ้น"
ดังนั้นในเบื้องต้น คุณต้องทำความเข้าใจเสียก่อนว่า สิวไม่ได้เกิดแค่เพราะปัจจัยภายนอกอย่างสิ่งสกปรก หรืออาการแพ้ทางผิวหนังเท่านั้น ก็สิวสามารถเกิดขึ้นได้จากน้ำมันได้ร่างกายของคุณเอง
โดยชนิดของสิวนอกจากสิวอุดตัน สิวอักเสบแล้ว สิวชนิดอื่นๆ ที่หลายคนกำลังเผชิญกันอยู่ยังมีสิวหัวหนอง สิวเห่อ สิวเสี้ยน สิวไม่มีหัวอีกด้วย
ในลำดับต่อไปเรามาดูกันว่า ปัจจัยทำให้เกิดสิวนั้นมีอะไรบ้าง
ปัจจัยทำให้เกิดสิว
ปัจจัยทำให้เกิดสิวส่วนจะอยู่รอบๆ ตัวคุณ บางปัจจัยก็อาจใกล้ตัวคุณมากโดยที่คุณไม่เคยรู้มาก่อน หรืออาจเป็นพฤติกรรมการใช้ชีวิตที่คุณคิดว่า สะอาดดีแล้ว แต่ความจริงมันคือ ปัจจัยทำให้เกิดสิวอีกอย่างหนึ่ง
ดังนั้นจึงไม่แปลก หากคุณจะเป็นสิวแม้อยู่ในบ้านของตนเองได้ ซึ่งจากบทสัมภาษณ์ พญ. สุเนตราได้แจกแจงปัจจัยที่ทำให้เกิดสิวแม้จะอยู่ในบ้านได้ดังนี้
1. ไม่ล้างหน้า
“ไม่ล้างหน้า ก็เป็นปัจจัยหนึ่งในการเกิดสิวได้ เพราะผิวหนังของเรามีการสร้างน้ำมันอยู่เรื่อยๆ และหากไม่ได้ระบายออก หรือไม่ได้ทำความสะอาด ถึงแม้จะไม่ได้สัมผัสสิ่งสกปรก ก็สามารถเกิดการอุดตันที่เหมือนมีน้ำมันไปเคลือบอยู่บนผิวได้” พญ. สุเนตรากล่าว
ดังนั้นใครหลายคนที่มีพฤติกรรมไม่ชอบล้างหน้าทุกวัน หรือเข้าใจผิดว่า การล้างหน้าบ่อยๆ ทำให้เกิดสิว คงต้องลองปรับเปลี่ยนพฤติกรรมกันเสียใหม่
โดยในส่วนของความถี่ในการล้างหน้าใน 1 วัน ทางพญ. สุเนตราได้แนะนำไว้ดังต่อไปนี้
“มาตรฐานการล้างหน้าที่ควรจะทำ คือ ล้างหน้าวันละ 2 ครั้ง ตอนเช้า และตอนเย็นถือว่าเพียงพอแล้ว โดย สามารถล้างแบบธรรมดาได้ ไม่จำเป็นจะต้องใช้เครื่อง หรือสครับผิว แค่ใช้ผลิตภัณฑ์ล้างหน้าปกติทั้ง 2 ครั้งเลย
ยกเว้นว่ามีปัจจัยอื่นๆ เช่น เหงื่อออกมาก ออกกำลังกายมา หรือว่าทำงานที่มีเหงื่อออกเยอะ ก็สามารถล้างหน้าเพิ่มเติมได้อีก”
2. มาสก์ หรือหน้ากากอนามัย
ในช่วงที่โรคโควิด-19 ยังคงระบาดอยู่ ทุกคนจึงต้องพกหน้ากากอนามัย หรือที่เรียกทั่วๆ ไปอีกอย่างว่า “มาสก์” ซึ่งทำให้เกิดคำถามตามมาว่า แล้วมันเป็นอีกตัวการทำให้เกิดสิวหรือไม่
พญ. สุเนตรา ได้ให้คำตอบเกี่ยวกับคำถามนี้ว่า “ยังไม่เคยมีงานวิจัยออกมาชัดเจนว่า มาสก์ทำให้เกิดสิวได้อย่างไร
แต่ตอนที่โรคซาร์สระบาด มีคนรายงานว่า การใส่ N95 นานๆ ทำให้มีผื่นผิวหนังได้ หนึ่งในผื่นนั้น คือ สิว แต่ไม่ได้มีการเจาะลึกชัดเจนว่า สิวประเภทไหน หรือสิวยังไง แต่จากกลไกการเกิดสิวมีหลายสาเหตุ
สาเหตุที่ 1 ก็คือการอบ หรืออับชื้น มันจะเกิด Tropical Acne (สิวที่เกิดจากความร้อน) ซึ่งเกิดจากผิวหนังถูกอบ หรืออับอยู่นานๆ สาเหตุที่ 2 เกิดจากการเสียดสี (Mechanical Acne) ตามขอบมาสก์ที่มีการเสียดสีบ่อยๆ ทำให้เกิดการอุดตัน
แต่การเปลี่ยนมาสก์ หรือเลือกใช้มาสก์ก็ขึ้นอยู่กับลักษณะของงาน แต่สำหรับคนทั่วไป การใช้มาสก์ผ้าจะช่วยระบาย และการใส่มาสก์ที่เปลี่ยนแผ่นกลองได้ จะช่วยลดการอบ หรืออับชื้นได้ ถ้าอยู่บ้าน หรือไม่ได้ทำงาน ก็ไม่จำเป็นต้องใส่มาสก์ เพื่อให้หน้าได้พักบ้าง”
3. อาหารที่รับประทาน
พญ. สุเนตราได้แจกแจงเกี่ยวกับอาหารที่มักกระตุ้นทำให้เกิดสิวมากขึ้นกว่าเดิม ดังนี้
“อยากให้เข้าใจก่อนว่า อาหารกับสิวเนี่ย ไม่ได้มีความสัมพันธ์กันแบบชัดเจน แต่ที่มีการศึกษากัน คือ อาหารที่ทำให้เกิดสิวจะเป็นอาหารที่มีน้ำตาลสูง ซึ่งได้แก่ Dairy Product น้ำตาล ขนมเค้ก ขนมหวาน ไอศกรีม ของมันของทอดพวกนี้ จะทำให้กระตุ้นการเกิดสิวได้
นอกจากอาหารที่มีน้ำตาลสูงแล้ว วิตามินบางตัว เช่น พริมโรสออยล์ (Primrose oil) วิตามินบี 6 บี 12 พวกนี้ไม่ได้เจอบ่อย แต่ก็มีรายงานว่าเจอบ้าง กระตุ้นการเกิดสิวได้เหมือนกัน”
4. ยาบางชนิด
ถึงคุณจะอยู่บ้าน แต่หากคุณมียาที่ต้องรับประทานเป็นประจำ ก็อาจเป็นปัจจัยทำให้เกิดสิวได้
“บางทียาที่เป็นพวกกลุ่มยากันชัก ยาโรคซึมเศร้า หรือกลุ่มยาไอโอดีนบางอย่างก็ทำให้เป็นสิว บางทีต้องย้อนกลับไปด้วยว่า เรามีการใช้ยากลุ่มนี้หรือเปล่า
และยาที่สำคัญอีกตัวที่ทำให้เกิดสิว ก็คือ ยากลุ่มสเตียรอยด์ ไม่ว่าจะเป็นการทา หรือรับประทานก็กระตุ้นสิวได้ ฮอร์โมน เวย์โปรตีนก็มีรายงานว่า ทำให้เกิดสิวเหมือนกัน
แต่ว่ายากลุ่มนี้ ไม่ใช่ทุกคนกินแล้วจะสิวขึ้น ต้องดูก่อนว่า บางทีกินแล้วไม่เป็นสิวก็มี แต่ถ้ากินแล้วสิวขึ้นก็ต้องรักษาสิวควบคู่กันไป
เพราะยาในกลุ่มที่หมอบอก บางตัวเป็นยาสำคัญที่ต้องกินอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เช่น กลุ่มยากันชัก เป็นยาจำเป็น การกินยาควบคู่ไปกับการรักษาสิวก็น่าจะดีกว่า”
5. ความเครียดกับการออกกำลัง
หลายๆ คนคงทราบกันดีว่า ความเครียดเป็นบ่อเกิดทำให้เกิดสิว และโรคภัยต่างๆ ได้มากมาย ซึ่งพญ.สุเนตรา “ความเครียดเป็นหนึ่งในปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดสิว อันนี้มีหลักฐานทางวิชาการชัดเจนเลย เพราะฉะนั้นการออกกำลังกายพวกนี้ดี”
ซึ่งการออกกำลังกาย ก็เป็นอีกวิธีแก้เพื่อให้ความเครียดบรรเทาลง แต่ขณะเดียวกัน มันก็เป็นอีกสาเหตุที่ทำให้เกิดสิวได้
“เพราะการออกกำลังกายทำให้ร่างกายเรามีสมดุลมากขึ้น ช่วยคลายความเครียด มีฮอร์โมนดีๆ หลั่งออกมา แต่หลังออกกำลังกายเสร็จก็ต้องล้างหน้าด้วย เพื่อไม่ให้เกิดการอุดตัน
ส่วนความเครียดอื่นๆ เช่น การทำงานหน้าจอคอมพิวเตอร์นานๆ จนรู้สึกว่าเครียดมาก การนอนดึก ก็ทำให้เกิดสิวได้ทั้งนั้น”
นอกจากนี้ พญ.สุเนตรายังเสริมเกี่ยวกับวิธีสังเกตตนเองด้วยว่า เรากำลังมีภาวะเครียดอยู่หรือไม่
“บางครั้งถ้าเราเครียดโดยที่ไม่รู้ตัว มันจะส่งผลทางกายในด้านอื่นๆ เช่น นอนไม่หลับ พฤติกรรมเปลี่ยนไป เคยอยากกินอาหารก็ไม่อยากกินแล้ว หรืออยากอาหารมากกว่าปกติ จริงๆ พวกนี้เป็นความเครียดที่เราไม่รู้ตัว
นอกจากนี้ยังมีความคิดประเภท สิ่งที่เคยชอบกลับไม่ชอบอีก เราอาจจะต้องดูตัวเองว่าเปลี่ยนไปมั้ย แล้วพยายามหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ทำให้เรารู้สึกว่าเราเครียด เช่น เรื่องโควิด เรื่องงาน
เมื่อรู้ว่าตัวเองเครียด ให้ลองหากิจกรรมอื่นทำบ้าง เช่น ออกกำลังกาย ดูซีรีส์ เล่นกับลูก พยายามผ่อนคลายบ้าง”
6. การแต่งหน้า
เป็นอีกปัจจัยยอดฮิตที่ทำให้สาวๆ หลายคนต้องเผชิญกับปัญหาสิวขึ้น ซึ่งถึงแม้หลายคนจะทำงานอยู่กับบ้าน แต่ก็มีการทาครีม หรือเจลบำรุงผิว หรือบางคนอาจแต่งหน้าเพื่อคลายเครียด หรือแก้เบื่อระหว่างอยู่บ้านซึ่งเป็นสาเหตุทำให้เกิดสิวได้
“ช่วงนี้เราอาจจะแต่งหน้าเพื่อคลายเครียดกัน การแต่งหน้าทำได้ สำหรับคนที่ผิวไม่ได้เกิดสิวง่าย ไม่มีปัญหาเลย
แต่ในกลุ่มคนที่เกิดสิวง่าย (Acne Prone Skin) ก็อาจจะต้องเลือกผลิตภัณฑ์นิดนึง เพราะปกติไม่ได้ใส่มาสก์ก็เป็นสิวง่ายอยู่แล้ว แต่ถ้าเกิดมีสิวขึ้นมา หมอแนะนำว่า กลุ่มผลิตภัณฑ์ที่มีน้ำมันให้เลี่ยงจะดีกว่า
หรือคนที่เคยใช้ผลิตภัณฑ์ที่เป็นเนื้อครีม คือ ต้องเข้าใจก่อนว่า มันมีเนื้อเจล เนื้อโลชั่น เนื้อครีม ถ้าเป็นเนื้อเจลจะซึมง่าย ไม่ค่อยจะเหนอะหนะเท่าไร เนื้อโลชั่นก็ซึมค่อนข้างเร็ว แต่ถ้าเป็นเนื้อครีม ในสภาพอากาศช่วงนี้มันอาจจะหนาไป
ส่วนครีมบางตัวที่เป็นเนื้อน้ำมัน มันก็จะยิ่งเหนอะ ทั้งอากาศด้วย ทั้งมาสก์ด้วย มันกระตุ้นการเกิดสิวได้ง่าย ลักษณะสิวพวกนี้ เราเรียกว่า “สิว Acne Cosmetica” ก็คือ สิวที่เกิดจากเครื่องสำอาง
สิวชนิดนี้จะเริ่มด้วยสิวอุดตันนำมาก่อน ก็คือ จะเป็นขาวๆ อยู่ข้างใน ลูบดูแล้วมันจะเป็นตุ่มๆ นิดนึง ลองกลับไปดูผลิตภัณฑ์ของเราว่า มีส่วนผสมของออยล์ หรือกลีเซอรีนมั้ย เพราะมันจะทำให้เกิดการอุดตัน
สิวชนิดนี้จะเจอบ่อยในคนที่ใช้ CC Cream BB Cream คูชั่น หรือว่ารองพื้น พวกช่วยให้หน้าฉ่ำวาวอะไรพวกนี้ควรจะงดก่อน ถ้าเป็นเนื้อโลชั่น เนื้อเซรั่ม เนื้อบางๆ จะเหมาะกว่า ยิ่งช่วงนี้ต้องใส่มาสก์ทุกวัน ก็ควรจะหลีกเลี่ยงเป็นอย่างยิ่ง”
7. อุปกรณ์แต่งหน้า
นอกจากตัวครีมแต่งหน้าแล้ว อุปกรณ์แต่งหน้าอย่างแปรงแต่งหน้าก็เป็นอีกสาเหตุที่ทำให้คุณเป็นสิว
“แปรงที่เราใช้ทารองพื้นมันจะมีน้ำมันติดอยู่บริเวณปลายขนแปรง ควรล้างอย่างน้อยทุกสัปดาห์ เพราะมันจะมีการสะสมของแบคทีเรีย และตัวน้ำมันอยู่ในนี้ การใช้ซ้ำๆ ก็กระตุ้นสิวได้เหมือนกัน
ส่วนแป้งผัดหน้า ถ้าเลือกได้ให้ใช้แป้งฝุ่น หรือแป้งที่ไม่ผสมรองพื้นก็จะดีกว่า”
นอกจากแปรงที่ไม่ได้ทำความสะอาด ประเภทของขนแปรงที่คุณใช้ผัดหน้าทุกวัน ก็เป็นตัวการทำให้เกิดสิวเช่นกัน พญ. สุเนตราได้อธิบายในส่วนนี้ไว้ว่า
“การใช้แปรงแต่งหน้าขนหยาบก็กระตุ้นสิวอีกชนิดหนึ่งที่เรียกว่า “สิวหิน” การใช้แปรงขนนุ่ม ผ้าเช็ดหน้านิ่มๆ ด้วย เพราะมันไม่ได้เกิดสิวอักเสบ หรือสิววัยรุ่น แต่มันจะเกิดสิวหินคล้ายๆ เหมือนเม็ดแข็งๆ อยู่ที่หน้า”
เมื่อแปรงแต่งหน้ากระตุ้นทำให้เกิดสิวได้ หลายคนคงจะอยากรู้ว่า แล้วต้องทำความสะอาดแปรงแต่งหน้าอย่างไร ซึ่งทาง พญ. สุเนตราก็ได้ให้ข้อมูลในส่วนนี้กับทาง HD ด้วยเช่นกัน
“วิธีการทำความสะอาดแปรงแต่งหน้าให้ถูกต้อง มันจะมีน้ำยาตัวนึงที่ใส่กระดาษทิชชู่แล้วก็ปัดแปรงไปมา ตัวนั้นเอาไว้เช็ดสำหรับ 1-2 วัน หรืออาจจะเช็ดทุกวัน
แต่ถ้าการล้างจริงจังเลย ก็คือ ล้างกับตัวแชมพูอ่อนๆ ก็ได้ เสร็จแล้วให้คว่ำแปรงลงรอให้แห้ง แต่อย่าหงายแปรง เพราะความชื้นจะตกไปอยู่ข้างล่าง และทำให้เกิดเชื้อรา
การตากแปรงแต่งหน้าไม่จำเป็นต้องเอาไปตากแดด เอาไว้ที่ลมโกรกก็พอ เพราะถ้าตากแดดแล้วแปรงเป็นขนจริงมันจะเสีย เปรียบได้กับผมเราถ้าโดดนความร้อนเยอะๆ มันก็จะแห้งกรอบ”
8. ผลิตภัณฑ์สำหรับผม
เส้นผมที่ปรกลงมาบนใบหน้าของเราก็มีส่วนทำให้เกิดสิวได้ พญ. สุเนตราได้อธิบายถึงกลไกทำให้เกิดสิวโดยมีปัจจัยมาจากเส้นผมว่า
“เคยสังเกตมั้ยว่า บางคนมีสิวบริเวณหน้าผาก หรือขมับ พวกนี้เกิดจากผลิตภัณฑ์สำหรับผม เช่น ครีมนวดผม น้ำมันใส่ผมเพื่อความนิ่ม มูส เจล พวกนี้มีส่วนผสมของน้ำมันหมดเลย ก็จะทำให้เกิดสิวอุดตันบริเวณนี้ ถ้าอยากจะใส่ก็ต้องพยายามไม่ให้โดนใบหน้าจะดีที่สุด”
9. ผิวแห้งเกินไป
หลายคนอาจเข้าใจผิดว่า ต้องเป็นประเภทผิวหน้ามันเท่านั้นที่ทำให้เกิดสิวได้ แต่ความจริงผิวหน้าที่แห้งเกินไปก็ทำให้เกิดสิวได้
พญ. สุเนตรา ให้ข้อมูลกับ HD ว่า “มันคือความระคายเคืองอย่างหนึ่ง ผู้หญิงบางคนจะสังเกตว่า หน้าก็ไม่ได้มันแต่ทำไมสิวขึ้น นั่นก็เพราะนอกจากจะเกี่ยวข้องกับความเครียดแล้ว สิวยังเกี่ยวข้องกับความระคายเคืองด้วย
สาเหตุพวกนี้จะเจอในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย โดยเฉพาะในผู้หญิงที่อายุมากกว่า 25 ปีขึ้นไปได้ประมาณ 80%”
นอกจากการเกิดสิวแล้ว ฝ้า กระ ที่คุณอาจไม่คิดว่าจะขึ้นขณะอยู่ในบ้านก็อาจขึ้นได้ หากคุณเปิดหน้าต่างให้แดดเข้ามาในตัวบ้านเพราะคิดว่า เป็นการฆ่าเชื้อโรค
แต่ความจริงแล้ว การทาครีมกันแดดนั้นสำคัญกับผิวของคนเรามากๆ โดยพญ. สุเนตราได้ให้คำแนะนำกับทาง HD เกี่ยวกับการใช้ครีมกันแดดในช่วงที่เราทำต้องทำงาน work from home กันไว้ด้วย
“การทาครีมกันแดดสำคัญมาก ต้องทา โดยปกติแล้วเนี่ย เราอยู่บ้าน บางคนคิดว่า อยู่ในร่มไม่ได้โดนแดด ก็ไม่ต้องทาแต่เราลืมไปว่าบ้านเรามีหน้าต่าง มีกระจก มีแสง UV เข้ามาตลอด
ฉะนั้นการทาครีมกันแดดยังจำเป็นอยู่ โดยควรเลือกใช้ครีมกันแดด SPF 30 ขึ้นไป แล้วก็ PA +++ ขึ้นไป ส่วนช่วงต้องออกไปข้างนอก ควรจะต้องทาซ้ำทุก 2-3 ชั่วโมงด้วย”
หลังจากอ่านปัจจัยทั้ง 9 ข้อจบแล้ว ให้คุณลองกลับไปสังเกตตนเองว่า มีปัจจัยข้อใดที่เป็นสาเหตุของการเกิดสิวบ้าง แล้วลองปรับเปลี่ยนวิธีการดูแลบำรุงผิวหน้าของตนเองใหม่
ไม่แน่ว่า สิวที่ขึ้นอยู่บนใบหน้าอาจลดลงได้ โดยที่คุณไม่จำเป็นต้องไปหาหมอให้เสียเวลา หรือเปลืองค่าใช้จ่ายแต่อย่างใด
เปรียบเทียบราคา และแพ็กเกจรักษาสิว ลดรอยสิว ตรวจก่อนแต่งจากคลินิกและโรงพยาบาลใกล้คุณ และไม่พลาดทุกอัปเดตเรื่องสุขภาพและโปรโมชั่นเมื่อกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android
