วริษา ศรีเปลี่ยนจันทร์
เขียนโดย
วริษา ศรีเปลี่ยนจันทร์
นพ.ธนู โกมลไสย
ตรวจสอบความถูกต้องโดย
นพ.ธนู โกมลไสย

โรคเอดส์ระยะแรกอาการเป็นอย่างไร เกิดจากอะไร

อาการของโรคเอดส์ระยะแรกเป็นอย่างไร เกิดจากอะไร รักษาได้อย่างไรบ้าง
เผยแพร่ครั้งแรก 13 ส.ค. 2020 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 ตรวจสอบความถูกต้อง 22 ก.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 4 นาที
โรคเอดส์ระยะแรกอาการเป็นอย่างไร เกิดจากอะไร

เรื่องควรรู้

ขยาย

ปิด

  • โรคเอดส์เกิดจากการติดเชื้อไวรัสเอชไอวี เชื้อไวรัสจะเข้าไปทำลายระบบภูมิคุ้มกันร่างกายจนเกิดเป็นโรคเอดส์รวมถึงโรคติดเชื้ออื่นๆ เช่น วัณโรค โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ
  • การเข้าใจว่า การติดเชื้อไวรัสเอชไอวีเท่ากับป่วยเป็นโรคเอดส์แล้วเป็นความเข้าใจที่ผิด เพราะโรคเอดส์คือ ระยะสุดท้ายของการติดเชื้อไวรัสเอชไอวี ซึ่งเป็นระยะที่ร่างกายเหลือภูมิคุ้มกันโรคน้อยมากๆ แล้ว 
  • ผู้ป่วยติดเชื้อไวรัสเอชไอวีที่เริ่มป่วยเป็นโรคเอดส์จะมีอาการหลักๆ ได้แก่ อ่อนเพลีย ไม่มีแรง มีไข้สูง เจ็บคอ ติดเชื้อในปาก ลำคอ หรืออวัยวะเพศ ต่อมน้ำเหลืองบวม มีตุ่มขึ้นตามตัว เจ็บอวัยวะเพศ และทวารหนัก
  • วิธีรักษาโรคเอดส์โดยหลักๆ คือ รับประทานยาฟื้นฟูภูมิคุ้มกันร่างกายให้กลับมาแข็งแรงอีกครั้ง ซึ่งปัจจุบันผู้ป่วยโรคเอดส์มีปริมาณน้อยลงมากแล้ว เนื่องจากเมื่อตรวจพบว่า ติดเชื้อไวรัสเอชไอวี แพทย์จะรีบจ่ายยาเพื่อกดเชื้อไม่ให้ลุกลาม
  • เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจตรวจโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์

เมื่อพูดถึง “โรคเอดส์” หลายคนมักจะนึกถึงโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์สุดน่ากลัว เพราะเป็นโรคที่รักษาไม่หาย อาการแสดงน่ากลัว เช่น ออกดอกตามตัว 

ดังนั้นหากรู้ว่า ใครเป็นโรคเอดส์ก็มักจะรีบตีตัวออกห่าง ไม่อยากเข้าใกล้ แยกสิ่งของเครื่องใช้ อาหารออกมาเพื่อป้องกันการติดโรค

แล้วความหมายของโรคเอดส์จริงๆ เป็นอย่างไร มาดูพร้อมๆ กัน

ความหมายของโรคเอดส์

โรคเอดส์ (Acquired Immunodeficiency Syndrome: AIDS) หมายถึง โรคที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัสเอชไอวี (Human Immunodeficiency Virus: HIV) ซึ่งเป็นเชื้อไวรัสที่จะเข้าไปทำลายระบบภูมิคุ้มกันร่างกายจนไม่สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพได้เหมือนเดิม และทำให้เกิดโรคเอดส์ขึ้น

เชื้อไวรัสเอชไอวีที่สามารถติดต่อกันได้ 3 ทาง ได้แก่

  • ผ่านการมีเพศสัมพันธ์ (Heterosexual) ทั้งจากคู่รักหญิงชาย หรือกลุ่ม LGBTQ
  • ผ่านการใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน
  • ผ่านการติดเชื้อจากมารดาที่ตั้งครรภ์ และเป็นโรคเอดส์

ความแตกต่างระหว่างโรคเอดส์กับการติดเชื้อไวรัส HIV

ยังมีความสับสนระหว่างโรคเอดส์กับการติดเชื้อไวรัสเอชไอวีอยู่ เพราะทั้งสองอย่างอยู่ในกลุ่มโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์เหมือนกัน และการเกิดของโรคเอดส์ก็ยังสัมพันธ์กับการติดเชื้อไวรัสเอชไอวีด้วย

ความแตกต่างของทั้ง 2 โรคนี้ก็คือ การติดเชื้อไวรัสเอชไอวีเป็นการติดเชื้อโรคชนิดหนึ่งผ่านการติดต่อ 3 ช่องทางที่ได้กล่าวไปข้างต้น แต่ยังไม่ใช่โรคเอดส์

เนื่องจากโรคเอดส์จะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อภูมิคุ้มกันของร่างกายถูกเชื้อไวรัสเอชไอวีทำลายจนไม่สามารถต่อสู้กับเชื้อโรคใดๆ ได้อีกต่อไป จึงเกิดเป็นโรคเอดส์ขึ้น ดังนั้นโรคเอดส์จึงเรียกได้ว่า "เป็นภาวะหนึ่งในระหว่างการติดเชื้อไวรัสเอชไอวีก็ได้"

นอกจากโรคเอดส์แล้ว ผู้ป่วยติดเชื้อไวรัสเอชไอวีก็สามารถเจ็บป่วยเป็นโรคอื่นได้อีก เพราะภูมิคุ้มกันร่างกายถูกทำลาย โดยโรคเหล่านี้เราจะเรียกว่า “โรคฉวยโอกาส” หรือ “โรคแทรกซ้อน” ซึ่งหมายถึง โรคที่เกิดขึ้นระหว่างภูมิคุ้มร่างกายอ่อนแอ เช่น

  • วัณโรค
  • โรคปอดอักเสบ
  • โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ
  • โรคมะเร็ง

ดังนั้นระยะของการติดเชื้อไวรัสเอชไอวีกับระยะของการเป็นโรคเอดส์แล้วจึงไม่ใช่ระยะเดียวกัน เพราะระยะเริ่มต้นของการเป็นโรคเอดส์คือ ระยะสุดท้ายของการติดเชื้อเอชไอวี ซึ่งร่างกายไม่มีภูมิคุ้มกันร่างกายแข็งแรงเพียงพอจะต่อสู้กับเชื้อโรคอีกแล้ว

โดยปกติโรคเอดส์มักจะเกิดขึ้นเมื่อผู้ติดเชื้อไวรัสเอชไอวีไม่ยอมเข้ารับการรักษาภายใน 5-7 ปี หลังจากติดเชื้อแล้ว

ระยะแรกของการเป็นโรคเอดส์

ผู้ป่วยติดเชื้อไวรัสเอชไอวีจะเข้าสู่ระยะเป็นโรคเอดส์เมื่อเซลล์เม็ดเลือดขาว CD4 ซึ่งเป็นภูมิคุ้มกันสำคัญของร่างกายอยู่ในปริมาณต่ำกว่า 200 เซลล์ต่อไมโครลิตร

อาการแรกเมื่อเริ่มเป็นโรคเอดส์ในผู้ป่วยผู้หญิงกับผู้ชายจะไม่แตกต่างกัน โดยระยะแรกของโรคเอดส์เรียกได้อีกอย่างคือ ระยะที่ 3 หรือระยะสุดท้ายของการติดเชื้อเอชไอวี (Third Stage)

อาการเริ่มต้นของผู้ป่วยติดเชื้อไวรัสเอชไอวีที่เริ่มจะเป็นโรคเอดส์มีดังต่อไปนี้

  • มีอาการทางจิตเวช เช่น โรคซึมเศร้า
  • รู้สึกอ่อนเพลียไม่มีแรง
  • ปวดเจ็บกล้ามเนื้อ
  • เหงื่อออกมากผิดปกติ โดยเฉพาะเวลากลางคืน
  • มีไข้สูงเกิน 38 องศามากกว่า 1 เดือน
  • ปวดศีรษะเรื้อรัง
  • หายใจลำบาก
  • เจ็บคอ
  • ติดเชื้อในปาก ลำคอ หรืออวัยวะเพศ
  • คลื่นไส้อาเจียน
  • ต่อมน้ำเหลืองบวม
  • ท้องเสียเรื้อรัง
  • น้ำหนักตัวลดลงอย่างไม่ทราบที่มา
  • มีตุ่มสีม่วง สีแดง หรือสีชมพูขึ้นตามตัว
  • มีจุดห้อเลือด หรือมีอาการเลือดออกตามร่างกาย
  • เจ็บอวัยวะเพศ หรือทวารหนัก

บางครั้งการไปพบแพทย์ด้วยปัญหาเกี่ยวกับความผิดปกติต่างๆ ที่เกิดขึ้นกับอวัยวะเพศ หรืออาจสัมพันธ์กับโรคทางเพศสัมพันธ์ ก็ไม่ใช่เรื่องที่น่าเปิดเผย หรืออยากให้ใครรับรู้ 

ปัจจุบันมีเทคโนโลยีดีๆ เข้ามาช่วยแล้ว โดยเฉพาะการปรึกษาแพทย์ออนไลน์ (วีดีโอคอล) เพื่อรับคำปรึกษาเบื้องต้นก่อน โดยที่ยังไม่ต้องเดินทางไปพบคุณหมอจริงๆ นั่นเอง อีกทั้งบริการที่ว่านี้ ยังอาจช่วยบรรเทาปัญหาของคุณให้เบาบางลงได้ 

วิธีรักษาโรคเอดส์ระยะแรก

การรักษาโรคเอดส์ในระยะแรกจะแบ่งเป็น 2 ส่วน คือ

  • ฟื้นฟูให้ภูมิคุ้มกันร่างกายกลับมาแข็งแรงอีกครั้งด้วยการรับประทานยาต้านไวรัสเอดส์ 
  • รักษาโรคฉวยโอกาสที่เป็นอยู่ในระหว่างติดเชื้อไวรัสเอชไอวี โดยวิธีรักษาจะขึ้นอยู่กับลักษณะของโรค สาเหตุของโรค และความรุนแรงของโรค

อย่างไรก็ตาม ผู้ป่วยโรคเอดส์บางรายหากยังมีภูมิคุ้มกันร่างกายแข็งแรงอยู่บ้างก็อาจไม่มีโรคฉวยโอกาสเกิดขึ้น การรักษาจึงทำเฉพาะในส่วนของการฟื้นฟูภูมิคุ้มกันร่างกายเท่านั้น 

โดยปกติผู้ป่วยที่รับประทานยาเพื่อเสริมภูมิคุ้มกันอย่างสม่ำเสมอ รวมกับรักษาสุขภาพให้แข็งแรงเป็นประจำ จะมีความแข็งแรงเป็นปกติเทียบเท่ากับคนทั่วไป

การรักษาด้วยยาจะสามารถกำจัดเชื้อไวรัสเอชไอวีออกไปได้หมดหรือไม่? 

ปัจจุบันยังไม่มีการรักษาด้วยวิธีใดที่สามารถกำจัดเชื้อไวรัสเอชไอวีหายไปได้หมดจากร่างกาย ตัวยารักษาโรคเอดส์ที่ให้ผู้ป่วยรับประทานในปัจจุบันเป็นยาที่ช่วยกดเชื้อให้สงบอยู่ในร่างกายเท่านั้น

ผู้ป่วยที่รับประทานยารักษาโรคเอดส์อย่างต่อเนื่องอาจไม่ตรวจพบเชื้อไวรัสเอชไอวีในกระแสเลือดอีก แต่เชื้อก็ยังซ่อนอยู่ในร่างกาย โดยมักซ่อนอยู่ในบริเวณเนื้อเยื่อ หรือต่อมน้ำเหลือง

ดังนั้นเพื่อป้องกันไม่ให้ตนเองติดเชื้อไวรัสเอชไอวี คุณควรรู้จักวิธีป้องกันตนเองอย่างเหมาะสม เช่น ไม่มีพฤติกรรมสำส่อนทางเพศทั้งในคู่รักชายหญิงและคู่รัก LGBTQ 

สวมถุงยางอนามัยอย่างถูกวิธีทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์ รวมถึงไม่ควรมีเพศสัมพันธ์กับผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการเป็นโรคเอดส์

ปัจจุบันปริมาณผู้ป่วยโรคเอดส์ลดลงอย่างต่อเนื่อง เพราะเมื่อมีการตรวจพบการติดเชื้อไวรัสเอชไอวี แพทย์มักจะให้ผู้ป่วยรับประทานยาเพื่อหยุดการลุกลามของเชื้อไวรัสไว้แต่เนิ่นๆ

หากพบว่า ตนเองมีความเสี่ยงจะติดเชื้อไวรัสเอชไอวี ให้รีบไปพบแพทย์เพื่อเข้ารับการตรวจวินิจฉัยโดยเร็วที่สุด เพราะหากเข้ารับการรักษาช้าเกินไป เชื้อไวรัสอาจลุกลามจนกลายเป็นโรคเอดส์ และส่งผลทำให้เกิดโรคฉวยโอกาสร้ายแรงต่างๆ ตามมาในภายหลัง

เปรียบเทียบราคาและแพ็กเกจตรวจโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ จากคลินิกและโรงพยาบาลใกล้คุณ และไม่พลาดทุกอัปเดตเรื่องสุขภาพและโปรโมชั่นเมื่อกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android


4 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
Reynell L, Trkola A (March 2012). "HIV vaccines: an attainable goal?". Swiss Medical Weekly. 142: w13535. doi:10.4414/smw.2012.13535. PMID 22389197.
Aidsetc.org. "HIV Classification: CDC and WHO Staging Systems | AIDS Education and Training Centers National Coordinating Resource Center (AETC NCRC)" (https://aidsetc.org/sites/default/files/resources_files/CM_Jan2011%20(1).pdf), 18 September 2020.
ศูนย์ข้อมูลโรคติดเชื้อและพาหะนำโรค, ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับโรคเอดส์ (http://webdb.dmsc.moph.go.th/ifc_nih/a_nih_1_001c.asp?info_id=901#1), 11 สิงหาคม 2563.

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)