การจัดกิจกรรมการเล่นเพื่อส่งเสริมพัฒนาการเด็กตามช่วงวัย

ช่วงอายุ

พัฒนาการ

กิจกรรมการเล่น

1-3 เดือน

• เคลื่อนไหวร่างกาย แขนขาได้2ข้างเท่ากัน
• สำรวจสิ่งต่างๆ รอบตัว  จ้องมองและเคลื่อนสายตา ตามวัตถุที่เคลื่อนที่
• ใช้มือคว้า เอื้อมหยิบ สิ่งของ อาจจับผิดบ้างถูกบ้างเพราะการประสานงานระหว่างกล้ามเนื้อตาและมือยังไม่สมบูรณ์

• อุ้มสัมผัส  พูดคุย
• ของเล่นกระตุ้นสายตา เช่น โมบายสีสดใส  กรุ๋งกริ๋งเขย่ามีเสียงดัง
• ให้ฟังเพลงบรรเลงเบาๆ

4-5 เดือน

• - เริ่มจำวัตถุและบุคคลได้
• - คอแข็ง พลิกคว่ำได้  ใช้แขนได้ดีขึ้น
• - หมุนตัวหรือคืบไปข้างหน้าได้
• - พยายามไขว่คว้าสิ่งของที่ต้องการด้วยตัวเอง
• - ชอบถือของเล่นฟาดไปมา จับของเล่นเข้าปาก
• - จับให้เด็กนั่งได้แต่ยังนั่งเองไม่ได้

• - ของเล่นที่ใช้มือจับ เขย่ามีเสียง  ต้องพิจารณาถึงความปลอดภัยในขณะเล่นด้วย เป็นของเล่นที่สามารถเอาเข้าปากได้โดยไม่เป็นอันตราย
• - เล่นหยอกล้อ ให้หัวเราะ เด็กจะอารมณ์ดี

5-6 เดือน

• - เคลื่อนไหวได้คล่องขึ้น
• - สนใจสิ่งต่างๆ รอบตัว อยากรู้ อยากเห็น
• - อยากหยิบจับของทุกอย่างที่มองเห็น
• - สามารถนั่งได้เอง จับยืนโดยเท้าสองข้างวางแนบพื้นได้
• - เด็กบางคนจะร้องไห้เมื่อเห็นคนแปลกหน้า

• - ของเล่นที่จับแกว่งแล้วมีเสียงดัง
• - กล่องดนตรี
• - ยางกัดนิ่มๆ
• - เล่นกับเงาตัวเองในกระจก

6-7 เดือน

• - นั่งพิงเก้าอี้ได้
• - นั่งตามลำพังได้
• - มองของเล่นและพิจารณารายละเอียด

• - ของเล่นประเภทมีเสียง ชอบเพลงมีจังหวะ
• - ตุ๊กตาล้มลุก ตุ๊กตาไขลาน
• - ชอบเพลงที่มีจังหวะ

7-8 เดือน

• -เริ่มซน คลานได้ ชอบปีนเก้าอี้ คลานขึ้นบันได ชอบรื้อของเล่นออกจากกล่อง
• - ใช้มือปัดออกเมื่อไม่ต้องการสิ่งนั้น
• - จะโกรธและร้องไห้เมื่อถูกแย่งของ
• - ฟันเริ่มขึ้น

• - ของเล่นที่มีเสียง
• - เริ่มสนใจสิ่งของภายในบ้าน
• - ชอบเล่นของชิ้นใหญ่ เช่น ไม่ขนไก่ ที่ตักผง โทรศัพท์
• - เด็กจะเลือกของเล่นเอง

8-9 เดือน

• -คลานได้คล่องขึ้น คลานไปไหนๆได้  ปีนป่ายสิ่งของต่างๆ ในบ้าน
• - เริ่มเข้าใจความหมายของคำพูด เปล่งเสียงได้ เช่น หม่ำๆ
• - เลียนแบบคำสั่งง่ายๆได้ เช่น สาธุ   บ๊ายบาย

• - ชอบเล่นจ๊ะเอ๋  
• - ชอบเล่นที่เคาะแล้วมีเสียงดัง เช่น กลอง ระนาด
• - เริ่มขยับตัวตามจังหวะเพลง

9-10 เดือน

• - เกาะยืน หรือเกาะเดินได้  ซนมากขึ้น ไม่นิ่ง
• - สนใจสิ่งของทุกอย่างที่มองเห็น
• - ชอบเลียนแบบท่าทางผู้ใหญ่
• - เข้าใจคำว่า  ไม่  , อย่าทำ

• - สนใจสิ่งแวดล้อมภายในบ้าน เล่นเพราะต้องการสำรวจ หรืออยากรู้อยากเห็น ชอบเล่น ถ้วย ชาม ช้อน ขวดเครื่องสำอาง ปลั๊กไฟ
• **ผู้ปกครองควรพึงระวังเรื่องความปลอดภัยหรืออุบัติเหตุที่อาจเกิดจากการเล่นโดยรู้เท่าไม่ถึงการณ์ของเด็ก

10-11 เดือน

• -เกาะยืนเก่งขึ้น จะเริ่มปล่อยมือ ตั้งไข่
• - เปิดบานประตูเล็ก เปิดลิ้นชักได้
• - อยากทดลองทำทั้งๆ ที่รู้ว่าห้ามทำ
• - เริ่มเรียก พ่อ แม่ ได้

• - บล็อก จับคู่ ค้อนตอกหมุดสี
• - หนังสือภาพ
• - กังหันลม เป่าฟองสบู่

11-12 เดือน

• - เริ่มก้าวเดิน ไต่ขึ้นบันไดได้เอง
• - พูดเป็นคำๆ ได้ เช่น หมา ป้า ไป ไม่  บางคนอาจจะไม่พูดแต่ฟังรู้เรื่องเข้าใจความหมาย
• - อยากรู้ อยากเห็นมากขึ้น

• - เล่นเชิงสำรวจ   ชอบเที่ยวนอกบ้าน
• - สนามเด็กเล่น 
• - รถลาก   ชิงช้า  ม้าหมุน  ม้าโยก

1-1.6 ปี

• - เดินได้เอง ถือถ้วยน้ำดื่มเองได้ ใช้ช้อนตักอาหารเข้าปากได้บ้าง
• - ชอบเที่ยวนอกบ้าน
• - เริ่มพูดได้หลายคำ เรียกชื่อคนใกล้ชิดได้

• - เรียนรู้นอกบ้าน สวนสัตว์
• - ให้ฝึกพูดและจำภาพในสมุดภาพ
• - เล่านิทานก่อนนอนให้ฟัง
• - เล่นตุ๊กตารูปคน รูปสัตว์
• - เล่นรถ นั่งบนรถที่ใช้ขายันไปข้างหน้า

1.6-2 ปี

• - เดินได้มั่นคง ขึ้นบันไดได้ วิ่งได้  เริ่มเดินถอยหลังได้
• - เป็นตัวของตัวเองมากขึ้น พูดคุยรู้เรื่อง
• - แสดงความเป็นเจ้าของในสิ่งของเครื่องใช้ของตน  รู้จักหวงของ

• - เครื่องเล่นกลางแจ้ง
• - นิทานเสริมสร้างจินตนาการ
• - ต่อบล็อกรูปทรงเรขาคณิต
• - ขีดเขียนบนกระดาษ
• - ปั้นดินน้ำมัน
• - เต้นตามจังหวะเสียงเพลง

2-3 ปี

• - วิ่งได้เร็วขึ้น 
• - ช่วยตัวเองได้มากขึ้น แต่งตัวได้บางส่วน ทานอาหารเองได้
• - เริ่มจับดินสอเขียนได้

• - เล่นนอกบ้าน เล่นทราย เล่นน้ำ ปั่นจักรยานสามล้อ
• - ต่อบล็อก
• - วาดรูประบายสี ดูการ์ตูน
• - เล่นกับเพื่อนวัยเดียวกัน 
• - มีจินตนาการสูง เริ่มเล่นบทบาทสมมุติ

3-4 ปี

• - มีพัฒนาการด้านความคิดและจินตนาการ
• - ทำกิจวัตรประจำวันได้หลายอย่าง
• - ชอบช่วยงานบ้าน
• - อยากรู้อยากเห็น ขี้สงสัย มีคำถามมากขึ้น
• - เล่าเรื่องสั้นๆ ได้

• - ของเล่นตามเพศ เพศชายเล่น หุ่นยนต์ รถยนต์   เพศหญิงเล่นตุ๊กตา  ชุดทำครัว
• - ปั้นดินน้ำมัน
• - เล่นเกมแบบมีกติกา
• - ฝึกว่ายน้ำ  ถีบจักรยาน

4-5 ปี

• - ใช้แขน ขา ได้อิสระตามต้องการ  สามารถกระโดด ตีลังกา ยืนขาเดียว ว่ายน้ำเป็น ขี่จักรยาน 2 ล้อเป็น
• - จดจำเครื่องหมาย หรือสัญลักษณ์ต่างๆ ได้แม่นยำ  รู้จัก วัน เวลา สี
• - มีความฝันตามจินตนาการ

• - ร้องเพลง เสียงเพลง  กีฬา  ศิลปะ
• - บัตรภาพจับคู่

5-6 ปี

• - ทำกิจวัตรประจำวันได้
• - มีความรับผิดชอบ รู้จักความอดทน รู้หน้าที่
• - ทำกิจกรรมร่วมกับกลุ่มเพื่อนได้
• - กล้าแสดงความคิดเห็นของตนเองได้

• - เล่นกับเพื่อนเป็นกลุ่ม เป็นทีม  เช่น วิ่งผลัด มอญซ่อนผ้า

6-9 ปี

• - เรียนรู้พฤติกรรมการเข้าสังคมได้ดี มีมารยาทและวัฒนธรรมทางสังคม
• - ต้องการเป็นที่ยอมรับในกลุ่มเพื่อน

• - เล่นรวมกันทั้งเพศหญิงและชาย
• - เล่นเกมที่มีแพ้ มีชนะ
• - กีฬากลางแจ้ง ขี่จักรยาน กระโดดเชือก  เตะบอล

10-12 ปี

• - ร่างกายเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วและส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงสภาวะทางอารมณ์ด้วย
• - เริ่มเป็นตัวของตัวเอง ชอบอิสระ ตัดสินใจเอง  ไม่ชอบให้ผู้ใหญ่ยุ่งเรื่องส่วนตัว
• - เริ่มสนใจเพศตรงข้าม 
• - มีความคิดริเริ่ม
• - อ่านหนังสือได้ดีเท่าผู้ใหญ่

• - การเล่นลดลง
• - ชอบการแข่งขันเป็นกลุ่ม
• - เล่นกีฬาที่ต้องใช้ทักษะมากขึ้น
• - เด็กชายสนใจเครื่องยนต์ กลไก
• - เด็กหญิงชอบงานบ้าน งานฝีมือ