ยาคุมฉุกเฉินห้ามกินกี่ครั้งต่อเดือนครับ

เราได้รับคำถามของคุณแล้ว รอทีมแพทย์มาตอบคำถามสักครู่นะคะ พูดคุยหรือสอบถามแอดมินได้ทุกวัน ทางไลน์ @honestdocs ค่ะ

สวัสดีครับ
การรับประทานยาคุมฉุกเฉินไม่ได้มีข้อจำกัดว่าห้ามรับประทานเกินกี่ครั้งต่อเดือนครับ ถ้าหากมีความจำเป็นต้องรับประทาน เช่น มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน หรือมีการผิดพลาดจากการคุมกำเนิดด้วยวิธีอืานก็สามารถรับประทานได้ครับ

แต่ข้อควรทราบคือยาคุมฉุกเฉินจะสามารถลดโอกาสตั้งครรภ์ลงได้ 75-85% เท่านั้น ถ้าหากไม่จำเป็นก็ไม่ควรใช้ยาคุมฉุกเฉินเป็นการป้องกันการตั้งครรภ์วิธีหลัก แต่ควรป้องกันด้วยวิธีอื่นมากกว่า เช่น ใช้ถุงยางอนามัย รับประทานยาคุมแบบรายเดือน ฉีดยาคุม ฝังยาคุม เพราะจะมีความปลอดภัยจากการตั้งครรภ์มากกว่าครับ

ในอดีต มีความกังวลว่ายาคุมฉุกเฉินอาจเพิ่มความเสี่ยงของการตั้งครรภ์นอกมดลูก บริษัทยาจึงมีคำเตือนไว้ในฉลากว่าไม่ควรใช้เกิน 2 แผง/เดือนค่ะ

แต่การศึกษาในเวลาต่อมาชี้ว่า ยาคุมฉุกเฉินไม่ได้เพิ่มความเสี่ยงของการตั้งครรภ์นอกมดลูกอย่างที่เคยกังวล รวมถึง ยังไม่พบอันตรายที่รุนแรงหรือถาวรใด ๆ แม้จะใช้บ่อยหรือเกินขนาดที่แนะนำ จึงได้มีการนำคำเตือนดังกล่าวออกจากฉลากยาไปนานแล้วนะคะ

อย่างไรก็ตาม เนื่องจากประสิทธิภาพที่ต่ำกว่าวิธีคุมกำเนิดมาตรฐาน จึงแนะนำให้ใช้เฉพาะในกรณีที่ฉุกเฉินหรือไม่มีทางเลือกที่ดีกว่าค่ะ เช่น ในกรณีที่ถูกข่มขืนซึ่งไม่สามารถคุมกำเนิดล่วงหน้าได้ หรือในกรณีที่เกิดความผิดพลาดจากวิธีคุมกำเนิดมาตรฐานที่ใช้อยู่ เช่น ถุงยางฉีกขาด หรือลืมรับประทานยาคุมรายเดือนจนไม่มีผลคุมกำเนิดต่อเนื่อง

ซึ่งหากมีเหตุจำเป็น สามารถใช้ยาคุมฉุกเฉินได้เลยค่ะ ไม่มีข้อจำกัดว่าใช้ได้ไม่เกินกี่ครั้ง

เพียงแต่ ถ้าเกิดเหตุฉุกเฉินขึ้นบ่อย ๆ ก็ควรพิจารณาแนวทางป้องกันที่เหมาะสมเพื่อป้องกันการเกิดปัญหาเดิม ๆ ขึ้นซ้ำอีกด้วยนะคะ เพราะแม้ว่าจะใช้ยาคุมฉุกเฉินเป็นวิธีป้องกันสำรองได้ แต่ด้วยประสิทธิภาพที่ไม่ได้สูงนัก จึงยังมีความเสี่ยงที่จะตั้งครรภ์ได้มากกว่าการป้องกันด้วยวิธีคุมกำเนิดมาตรฐาน

และไม่ควรนำยาคุมฉุกเฉินมาใช้แทนวิธีคุมกำเนิดปกติ เช่น ใช้เพราะไม่อยากใส่ถุงยางอนามัย หรือใช้เพราะไม่อยากรับประทานยาคุมรายเดือน ต่อให้จะมีการใช้ไม่บ่อยครั้งก็ตาม เพราะประสิทธิภาพของยาคุมฉุกเฉินต่ำกว่ามาก จึงทำให้เสี่ยงที่จะป้องกันไม่สำเร็จและอาจตั้งครรภ์ไม่พร้อมได้มากกว่าที่ควรจะเป็นค่ะ

การรับประทานยาคุมฉุกเฉินติดต่อกันหลายครั้งจะไม่ได้มีผลข้างเคียงต่อสุขภาพในระยะยาวหรือทำให้เกิดอันตรายครับ เพียงแต่ว่าก็อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงจากยามากขึ้นได้ เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง ปวดศีรษะ คัดตึงเต้านม ตกขาวมากขึ้น มีเบือดออกกระปริดกระปรอยทางช่องคลอด และถ้าใช้ยาคุมฉุกเฉินบ่อยๆก็จะมีความเสี่ยงต่อการตั้งครรภ์ได้มากกว่าการคุมกำเนิดด้วยวิธีอื่นตามที่หมอได้แนะนำไปก่อนหน้านี้ครับ

เมื่อไม่ได้รับประทานยาคุมฉุกเฉินแล้วอาการตกขาวมากขึ้นก็จะหายไปได้ครับ แต่ถ้าหากตกขาวมีลักษณะที่ผิดปกติ คือ จับกันเป็นก้อนคล้ายนมบูด มีสีเหลืองเขียว มีกลิ่นเหม็น หรือทำให้เกิดอาการคัน หมอก็แนะนำว่าควรไปพบแพทย์นรีเวชเพื่อตรวจประเมินอาการก่อนเพราะในกรณีนี้อาจมีการติดเชื้อในช่องคลอดอยู่ได้ครับ

ส่วนความเสี่ยงต่อการตั้งครรภ์ที่หมอกล่าวถึงหมายถึงโอกาสที่จะผิดพลาดตั้งครรภ์หลังจากรับประทานยาคุมฉุกเฉินไปแล้วจะยังมีได้อยู่ประมาณ 15-25% ครับ แต่การรับประทานยาคุมฉุกเฉินจะไม่ได้ทำให้เกิดการมีบุตรยากครับ