สอบถามคุณหมอคะ ดิฉันเป็นประจำเดือน 12-17ธันวาคม 62 ยังไม่เคยกินยาคุมหลังจากคลอดลูก เมื่อวันที่ 3 มกราคม 63 ดิฉันได้ฉีดยาคุมซึ่งไม่ตรงกับประจำเดือน (ฉีดที่คลีนิค) วันที่ 4 ฉันได้มีเพศสัมพันธ์ และได้กินยาคุมฉุกเฉินชนิด 1เม็ด อยากทราบว่าถ้าในเดือนมกราคมนี้ประจำเดือนมาสามารถเริ่มกินหรือฉีดซ้ำในเดือนเดิมได้อีไหมค่ะ กังวลมากค่ะ

สวัสดีครับ
การที่ไม่ได้ฉีกยาคุมภายใน 7 วันแรกของการมีประจำเดือนจะทำให้ยาคุมไม่สามารถออกฤทธิ์ป้องกันการตั้งครรภ์ได้ทันที และก็จะต้องรอเวลา 7 วันหลังฉีกยาคุมก่อนจึงจะเริ่มมีเพศสัมพันธ์อย่างปลอดภัยได้ครับ

หารที่ได้มีเพศสัมพันธ์ไปตั้งแต่วันหลังฉีกยาคุม 1 วันจึงมีความเสี่ยงต่อการตั้งครรภ์ได้ แต่การที่ได้รับประทานยาคุมฉุกเฉินไปแล้วก็จะช่วยให้โอกาสตั้งครรภ์ลดลงไปเหลือประมาณ 15-25% ครับ

หลังจากฉีกยาคุมแล้ว
- ถ้าหากฉีดยาคุมชนิด 1 เดือน ประจำเดือนก็จะมาในสัปดาห์ที่ 4 หลังฉีดยาคุม
- ถ้าหากฉีดยาคุมชนิด 3 เดือนก็อาจมีผลข้างเคียงทำให้ประจำเดือนขาดหายไปได้
แต่เนื่องจากยังไม่ทราบว่าคุณฉีดยาคุมชนิดใดไปจึงยังไม่สามารถให้คำแนะนำในส่วนนี้ได้อย่างชัดเจนครับ

หมอแนะนำว่าหลังจากนี้ควรวดการมีเพศสัมพันธ์ไปก่อนและให้รอตรวจการตั้งครรภ์ยืนยันดูเมื่อห่างจากการมีเพศสัมพันธ์ครั้งสุดท้ายอย่างน้อย 14 วันและใช้ปัสสาวะแรกหลังตื่นนอนตอนเช้าในการตรวจก่อน ถ้าหากตรวจการตั้งครรภ์ตามนี้แล้วไม่พบการตั้งครรภ์ก็สามารถเริ่มมีเพศสัมพันธ์ได้ และสามารถไปฉีดยาคุมต่อตามนัดเดิมได้ครับ

หากฉีดยาคุมเข็มแรกไม่ทัน 7 วันแรกของการมีประจำเดือน จะต้องงดมีเพศสัมพันธ์ หรือต้องใช้ถุงยางอนามัยป้องกันไปอีก 7 วันหลังฉีดยาคุมนะคะ ในกรณีของผู้ถาม เมื่อไม่มีผลคุมกำเนิดจากยาฉีดคุมกำเนิด จึงมีความเสี่ยงที่จะตั้งครรภ์ได้อย่างน้อย 15% ตามผลป้องกันของยาคุมฉุกเฉินค่ะ

ถ้าไม่มีการตั้งครรภ์ ผู้ถามสามารถฉีดยาคุมตามนัดได้เลย และจะถือว่ามีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องกันทุกวันนะคะ หรือหากต้องการเปลี่ยนวิธีคุมกำเนิดเป็นการใช้ยาคุมรายเดือน ก็สามารถรับประทานในวันที่ครบกำหนดฉีดยาคุมเข็มใหม่ได้เช่นกันค่ะ

อย่างไรก็ตาม ถ้ายาคุมที่ผู้ถามฉีดเป็นยาคุมชนิดที่ฉีดทุก 3 เดือน ผลข้างเคียงจากยาอาจทำให้มีเลือดกะปริบกะปรอย, ประจำเดือนมาไม่ปกติ หรือไม่มีประจำเดือนได้ ดังนั้น หากต้องการทราบแน่ชัดว่ามีการตั้งครรภ์หรือไม่ ก็ควรงดมีเพศสัมพันธ์ไปก่อน แล้วตรวจการตั้งครรภ์ด้วยชุดทดสอบการตั้งครรภ์ทางปัสสาวะ ในตอนเช้าหลังตื่นนอน ห่างจากวันที่มีเพศสัมพันธ์ครั้งล่าสุดอย่างน้อย 14 วันนะคะ

ถ้าหากฉีดยาคุมชนิด 1 เดือนประจำเดือนก็ควรจะมาในช่วงสัปดาห์ที่ 4 ของการฉีดยาคุมหรือ 1 สัปดาห์ก่อนถึงวันนัดฉีดยาคุมเข็มต่อไปครับ ถ้าหากประจำเดือนมาตามนี้ก็สามารถไปฉีดยาคุมต่อได้ แต่ถ้าหากประจำเดือนขาดหายไปก็ควรลองตรวจการตั้งครรภ์ดูโดยใช้ปัสสาวะแรกหลังตื่นนอนตอนเช้าของวันที่จะฉีดยาคุมเข็มใหม่ก่อน ถ้าหากตรวจแล้วไม่พบการตั้งครรภ์ก็สามารถฉีดยาคุมต่อได้ครับ

ส่วนหลังจากนี้หมอแนะนำว่าก็ควรงดการมีเพศสัมพันธ์ไปก่อนในช่วง 7 วันแรกของการฉีดยาคุมเข็มนี้ และถ้าหากจะต้องมีเพศสัมพันธ์จริงๆก็ให้ใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วยทุกครั้งครับ