กองบรรณาธิการ HD
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HD
นพ.วรพันธ์ พุทธศักดา
ตรวจสอบความถูกต้องโดย
นพ.วรพันธ์ พุทธศักดา

ไข้หวัดหมู (Swine Flu)

เผยแพร่ครั้งแรก 27 เม.ย. 2017 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 ตรวจสอบความถูกต้อง 5 พ.ค. 2020 เวลาอ่านประมาณ 5 นาที

เรื่องควรรู้

ขยาย

ปิด

  • ไข้หวัดหมู หรือชื่ออย่างเป็นทางการจากองค์อนามัยโลกว่า "ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A/H1N1/2009" เกิดจากเชื้อไวรัสอินฟลูเอนซา สายพันธุ์เอ (type A influenza virus) หรือเอชวันเอ็นวัน ไวรัส (H1N1 virus) ซึ่งมีสารพันธุกรรมของไวรัสในคน หมู และนกผสมกัน
  • ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A/H1N1/2009 มีความแตกต่างจากไข้หวัดในหมูดั้งเดิมที่เกิดขึ้นตามฤดูกาลคือ เป็นการกลายพันธุ์ของเชื้อไวรัสในตัวคน ไม่ใช่จากหมูสู่คน อีกทั้งสายพันธุ์ของไวรัสนี้ก็ไม่คล้ายคลึงกับไวรัสไข้หวัดใหญ่ในคน 
  • อาการไข้หวัดหมูในคนคล้ายกับอาการของไข้หวัดใหญ่ เช่น ไข้สูง ปวดเมื่อตามร่างกาย น้ำมูกไหล เจ็บคอ เบื่ออาหาร เซื่องซึม ท้องเสีย หรือถ่ายเหลว 
  • ไข้หวัดหมูในคนจะไม่ติดผ่านการรับประทานหมู หรือผลิตภัณฑ์จากหมูที่ปรุงสุก เนื่องจากเชื้อไข้หวัดหมูจะอยู่ในสารคัดหลั่ง เช่น น้ำลาย เสมหะ น้ำมูก จึงสามารถติดต่ด้วยการไอ จาม การสัมผัสสิ่งของที่ปนเปื้อนสารคัดหลั่งแล้วไปสัมผัสตา ปาก หรือจมูก
  • ปัจจุบันยังไม่มีวัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดหมูสำหรับคน แต่พบว่า ผู้ที่ฉีดวัคซีนโรคไข้หวัดใหญ่ตามฤดูกาลหากไปติดเชื้อไข้หวัดหมูก็อาจช่วยลดความรุนแรงของโรคลงได้ (ดูแพ็กเกจฉีดวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ได้ที่นี่)

ไข้หวัดหมู (Swine influenza or Swine flu) โดยทั่วไปแล้วมักติดต่อในหมูจะไม่ติดต่อมาสู่คน อย่างไรก็ตาม ไข้หวัดหมูสามารถเกิดการติดต่อสู่คนได้ หากมีการสัมผัสกับหมูที่ติดเชื้อโดยตรง หรือสัมผัสสิ่งแวดล้อมที่มีเชื้อไวรัสนี้อยู่ เช่น เด็กที่อยู่ใกล้กับหมูในงานแสดงสัตว์ หรือคนทำงานในโรงเลี้ยงหมู 

ในไม่ช้าเมื่อไวรัสมีการกลายพันธุ์ ไข้หวัดหมูก็สามารถระบาดจากคนสู่คนได้

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

ไข้หวัดหมูคืออะไร 

ไข้หวัดหมู หรือไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์เม็กซิโก หรือ ชื่ออย่างเป็นทางการจากองค์อนามัยโลกว่า "ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A/H1N1/2009" เป็นไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่อีกชนิดที่เราได้ยินชื่อจากการระบาดในประเทศเม็กซิโก (ขณะนั้นเรียกไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์เม็กซิโก) และแพร่ระบาดไปยังประเทศอื่น

สาเหตุเกิดจากเชื้อไวรัสอินฟลูเอนซา สายพันธุ์เอ (type A influenza virus) หรือเอชวันเอ็นวันไวรัส (H1N1 virus) ซึ่งมีสารพันธุกรรมของไวรัสในคน หมู และนกผสมกัน 

เช่นเดียวกับไวรัสอินฟลูเอนซาตัวอื่นๆ เชื้อไวรัสไข้หวัดหมูจะเปลี่ยนแปลงลักษณะอยู่ตลอดเวลา หลายปีที่ผ่านมามีเชื้อไวรัสไข้หวัดหมูเกิดขึ้นใหม่หลายสายพันธุ์

ไวรัสอินฟลูเอนซาสายพันธุ์เอ (influenza type A) สายพันธุ์ย่อยๆ ที่พบในหมู ได้แก่

  • เอชวันเอ็นวัน (H1N1)
  • เอชวันเอ็นทู (H1N2)
  • เอชทรีเอ็นทู (H3N2)
  • เอชทรีเอ็นวัน (H3N1)

อย่างไรก็ตาม ไวรัสไข้หวัดหมูส่วนใหญ่จะเป็นสายพันธุ์ย่อยเอชวันเอ็นวัน (H1N1)

ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A/H1N1/2009 มีความแตกต่างจากไข้หวัดในหมูดั้งเดิมที่เกิดขึ้นตามฤดูกาลคือ เป็นการกลายพันธุ์ของเชื้อไวรัสในตัวคน ไม่ใช่จากหมูสู่คน อีกทั้งสายพันธุ์ของไวรัสนี้ก็ไม่คล้ายคลึงกับไวรัสไข้หวัดใหญ่ในคน

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

ไวรัสไข้หวัดหมูเอชวันเอ็นวัน (H1N1) มีองค์ประกอบโปรตีนบนผิวแตกต่างจากไวรัสเอชวันเอ็นวัน (H1N1)ในคนอย่างมาก นอกจากนั้นวัคซีนไข้หวัดใหญ่ตามฤดูกาลของคนไม่สามารถป้องกันไวรัสไข้หวัดหมูเอชวันเอ็นวัน (H1N1) ได้ แต่อาจลดความรุนแรงของโรคได้บ้าง

มีรายงานว่า ผู้ที่ติดเชื้อไข้หวัดหมูแพร่เชื้อไปให้คนอื่นด้วย เช่น การระบาดของไข้หวัดหมูในหมูที่รัฐวิสคอนซิน สหรัฐอเมริกา ใน ค.ศ. 1988 ทำให้มีคนติดไข้หวัดหมูจำนวนมาก

แม้ว่าจะไม่เกิดการระบาดในคน แต่เมื่อตรวจแอนติบอดี(antibody) พบว่า มีการแพร่เชื้อไวรัสจากผู้ป่วยสู่บุคคลากรทางการแพทย์ที่สัมผัสผู้ป่วย

อาการของไข้หวัดหมูในคน

อาการของไข้หวัดหมูในคนคล้ายกับอาการของไข้หวัดใหญ่ดังนี้ 

หากผู้ป่วยโรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ โรคปอด ติดเชื้อไข้หวัดหมูอาจจะมีอาการรุนแรงมากกว่าคนทั่วไป เช่น ปอดบวม หัวใจวาย และหาอาการรุนแรงมาก อาจเสียชีวิตได้  

ไข้หวัดหมูในคนติดต่อทางไหน

ไข้หวัดหมูในคนจะไม่ติดผ่านการรับประทานหมู หรือผลิตภัณฑ์จากหมูที่ปรุงสุก ถูกสุขอนามัย เพราะความร้อนจากการปรุงอาหารจะสามารถฆ่าไวรัสไข้หวัดหมูรวมถึงแบคทีเรียและไวรัสตัวอื่นได้ 

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!

จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง

เชื้อไข้หวัดหมูจะอยู่ในสารคัดหลั่ง เช่น น้ำลาย เสมหะ น้ำมูก จึงสามารถติดต่อจากคนสู่คนเช่นเดียวกับไข้หวัดใหญ่ด้วยการไอ จาม การสัมผัสสิ่งของที่ปนเปื้อนสารคัดหลั่งเหล่านี้ แล้วไปสัมผัสตา ปาก หรือจมูก

การวินิจฉัยไข้หวัดหมูในคน

การวินิจฉัยว่า ติดเชื้อไวรัสไข้หวัดหมูอินฟลูเอนซาสายพันธุ์เอ (swine influenza A) นั้นจะใช้ตัวอย่างสารคัดหลั่งจากทางเดินหายใจ โดยทั่วไปต้องเก็บใน 4-5 วันแรกของอาการป่วย (เมื่อผู้ที่ติดเชื้อจะเริ่มปล่อยไวรัสออกมา) 

อย่างไรก็ตาม ผู้ป่วยบางรายโดยเฉพาะเด็กอาจปล่อยไวรัสได้ถึง 10 วัน หรือนานกว่านั้น และการแยกเชื้อไวรัสอินฟลูเอนซาสายพันธุ์เอ (influenza A)จากสารคัดหลั่งต้องส่งตัวอย่างนั้นไปตรวจที่ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรค (CDC)

ความรุนแรงของโรคไข้หวัดหมูในคน

ไข้หวัดหมูในคนจะแพร่กระจายไปยังระบบทางเดินหายใจ ต่างจากไข้หวัดนกที่แพร่กระจายไปทุกระบบของร่างกาย แต่ผู้ป่วยไข้หวัดหมูที่อาการรุนแรงมากอาจทำให้ระบบหายใจล้มเหลวและทำให้เสียชีวิตได้  

อย่างไรก็ตาม อัตราการเสียชีวิตในไข้หวัดหมูจะมีเพียง 6% เท่านั้น ซึ่งนับว่าน้อยมากเมื่อเทียบกับไข้หวัดนกที่มีอัตราการเสียชีวิตมากถึง 65%

มียารักษาโรคไข้หวัดหมูในคนหรือไม่

มียาต้านไวรัส 4 ตัวที่ได้รับใบอนุญาตให้ใช้รักษาไข้หวัดในสหรัฐอเมริกา ได้แก่ ยาเอแมนทาดีน(amantadine) ยาไรแมนทาดีน (rimantadine) ยาโอเซลทามิเวียร์(oseltamivir) และยาซานามิเวียร์(zanamivir) 

ขณะที่เชื้อไวรัสไข้หวัดหมูส่วนใหญ่รักษาด้วยยาทั้งสี่ตัวนี้ได้ แต่เชื้อไวรัสไข้หวัดหมูตัวล่าสุดที่พบในคนนั้นดื้อต่อยาเอแมนทาดีน(amantadine) และยาไรแมนทาดีน(rimantadine) 

ขณะนี้ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรค (CDC) แนะนำให้ใช้ยาโอเซลทามิเวียร์ (oseltamivir) และยาซานามิเวียร์ (zanamivir) ในการรักษา และ/หรือ ป้องกันการติดเชื้อไข้หวัดหมู 

ไข้หวัดหมูระบาดในหมูได้อย่างไร

คาดว่า เชื้อไวรัสไข้หวัดหมูจะแพร่กระจายระหว่างหมูที่ใกล้ชิดกันและอาจแพร่จากสิ่งของที่ปนเปื้อนไวรัสจากหมูที่ติดเชื้อนำไปใช้กับหมูที่ไม่ติดเชื้อ 

หากหมูฝูงที่ติดเชื้อไข้หวัดหมูอยู่ตลอดกับฝูงที่ได้รับวัคซีนต้านไวรัสไข้หวัดหมู อาจมีหมูที่ติดเชื้อบ้างเป็นตัวๆไป หรืออาจแสดงอาการของโรคเพียงเล็กน้อย หรือไม่แสดงอาการเลยก็ได้

สัญญาณของโรคไข้หวัดหมูในหมู

ไข้ฉับพลัน ซึม ไอ มีน้ำมูก หรือน้ำตา จาม หายใจลำบาก ตาแดง หรืออักเสบ และไม่กินอาหาร

ไข้หวัดหมูในหมูพบบ่อยเพียงใด

เชื้อไวรัสไข้หวัดหมูสายพันธุ์เอชวันเอ็นวัน (H1N1) และสายพันธุ์เอชทรีเอ็นทู (H3N2) เป็นเชื้อประจำถิ่นที่ระบาดในหมูในสหรัฐอเมริกาและเป็นสิ่งที่โรงปศุสัตว์เกี่ยวกับหมูต้องจัดการอยู่ประจำ 

การระบาดในหมูเกิดขึ้นปกติในเดือนที่อากาศหนาวขึ้น (พบบ่อยในช่วงปลายฤดูใบไม้ร่วงและฤดูหนาว) และบางครั้งเกิดในฝูงที่ความเสี่ยงต่อการติดเชื้อแล้วมีหมูตัวใหม่เข้ามา 

มีการศึกษาหลายชิ้นพบว่า เชื้อไวรัสไข้หวัดหมูสายพันธุ์เอชวันเอ็นวัน (H1N1) เป็นเชื้อที่ระบาดทั่วไปในประชากรหมูทั่วทั้งโลกและสัตว์อื่นประมาณ 25% ตรวจพบแอนติบอดี(antibody) ที่บอกถึงว่า มีการติดเชื้อ 

ปัจจุบันยังไม่มีวิธีแยกความแตกต่างของแอนติบอดีของหมูที่เกิดจากการได้รับวัคซีนกับแอนติบอดี ที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัสไข้หวัดหมูเอชวันเอ็นวัน (H1N1 swine viruses) ขณะที่ไวรัสไข้หวัดหมูเอชวันเอ็นวันเป็นที่รู้กันว่ ามีการระบาดในหมูตั้งแต่ปี 1930 

ส่วนไวรัสไข้หวัดหมูเอชทรีเอ็นทู (H3N2) ยังไม่มีการระบาดในหมูของสหรัฐอเมริกา จนกระทั่งปี 1998 เชื้อไวรัสเอชทรีเอ็นทู (H3N2) เริ่มระบาดในหมูเพราะเชื้อจากคนแพร่สู่หมู 

ไวรัสไข้หวัดหมูเอชทรีเอ็นทู (H3N2)ในปัจจุบันมีความเกี่ยวข้องกันอย่างใกล้ชิดกับไวรัสเอชทรีเอ็นทู(H3N2)ในคน

ป้องกันโรคไข้หวัดหมูในคนได้อย่างไร

มีวัคซีนที่ให้ในหมูเพื่อป้องกันโรคไข้หวัดหมู แต่ยังไม่มีวัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดหมูสำหรับคน วัคซีนโรคไข้หวัดใหญ่ตามฤดูกาลของคนอาจช่วยป้องกันไวรัสเอชทรีเอ็นทู (H3N2) ของหมูได้บ้างบางส่วน แต่ไม่สามารถป้องกันไวรัสเอชวันเอ็นวัน (H1N1) ของหมูได้

หรือหากได้รับวัคซีนโรคไข้หวัดใหญ่แล้วติดเชื้อไข้หวัดหมู ก็อาจช่วยลดความรุนแรงของโรคลงได้

นอกจากนี้การปฏิบัติตนอย่างเหมาะสมดังต่อไปนี้อาจป้องกันการติดเชื้อได้

  • รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ โดยเฉพาะผักสดและผลไม้สด
  • ออกกำลังกายอย่างเหมาะสมและสม่ำเสมอ
  • รักษาสุขอนามัยให้ดี เช่น หมั่นล้างมืออย่างถูกวิธีบ่อยๆ
  • ไม่ใช้สิ่งของร่วมกับผู้อื่น
  • พักผ่อนให้เพียงพอ
  • หลีกเลี่ยงการไปอยู่ในสถานที่แออัด มีผู้คนจำนวนมาก
  • งดการสูบบุหรี่และการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
  • ฉีดวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ตามฤดูกาล

แต่หากมีอาการเจ็บป่วย ไข้สูง เจ็บคอ ปวดเมื่อยตามเนื้อตัว ท้องเสีย และมีประวัติเคยเดินทางไปในพื้นที่ที่มีการระบาดของไข้หวัดหมูมาไม่เกิน 7 วัน ก็อาจมีความเสี่ยงติดเชื้อได้ 

ในกรณีนี้ควรรีบกักตัวแยกจากผู้อื่น ป้องกันการแพร่กระจายของสารคัดหลั่ง สวมหน้ากากอนามัย และรีบไปพบแพทย์โดยด่วน 

ดูแพ็กเกจฉีดวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ เปรียบเทียบราคา โปรโมชั่นล่าสุดจากโรงพยาบาลและคลินิกชั้นนำได้ที่นี่ หรือไม่พลาดทุกการอัปเดตแพ็กเกจต่างๆ เมื่อกดเป็นเพื่อนทางไลน์ @hdcoth และกดดาวน์โหลดแอป iOS และ Android


9 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
Webmd.com, H1N1 Flu Virus (Swine Flu) (https://www.webmd.com/cold-and-flu/flu-guide/h1n1-flu-virus-swine-flu#1), 2 April 2020.
Tim Newman, Everything you need to know about swine flu (https://www.medicalnewstoday.com/articles/147720.php), 2 April 2020.
NHS.UK, Swine flu (H1N1) (https://www.nhs.uk/conditions/swine-flu/), 2 April 2020.

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน และไม่สามารถแทนการแนะนำของแพทย์ การวินิจฉัยโรค หรือการรักษาได้ ผู้อ่านควรพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจที่สถานพยาบาลทุกครั้ง และไม่ควรตีความเองหรือวางแผนการรักษาด้วยตัวเองจากการอ่านบทความนี้ ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)

ดูคำถามและคำตอบอื่นๆ ที่เกี่ยวกับอาการนี้
เป็นไข้หวัดใหญ่ชนิดเดียวกันในช่วงๆเวลาใกล้กันได้หรือไม่คะ
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
สงสัยคะทำไมคนไข้ส่วนใหญ่จะติดเชื้อในกระแสเลือดคะ
คำถามนี้ได้การตอบจากพยาบาลผู้เชี่ยวชาญ
เชื้อ HPV เกิดขึ้นได้อย่างไร และสามารถติดต่อกันทางเพศสัมพันธ์ได้หรือไม่ ถ้าได้..สามารถตรวจเช็คได้ทางไหนบ้าง
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
ปัญหาสิวในวัย30+
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
เรื่องความเข้มข้นของเลือดในการบริจาคเลือดค่ะ เคยบริจาคได้ แต่สองสามปีมานี้ ทั้งพักผ่อน อกล ก็ยังไม่สามารถบริจาคเลือดได้ค่ะ
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)
การใส่เหล้ก จำเป้นไหมไม่ที่ไม่ผ่าออก
คำถามนี้ได้การตอบจากแพทย์ที่มีใบอนุญาต (คำตอบนี้เป็นการให้คำแนะนำเบื้องต้น ไม่สามารถแทนการวินิจฉัยโรค หรือการรักษา)