เวลาจะเดินทางท่องเที่ยว โดยเฉพาะถ้าไปเป็นครอบครัวใหญ่ มีผู้คนหลายวัย เรื่องสุขภาพเป็นสิ่งที่ควรคำนึงถึง เพราะหากมีใครสักคนเจ็บไข้ไม่สบายขึ้นมา การเดินทางอาจสะดุด ยิ่งถ้าไปเที่ยวห่างไกล ไม่มีสถานพยาบาลหรือผู้เชี่ยวชาญใกล้ๆ อาจเป็นเรื่องใหญ่ได้ทีเดียว HonestDocs เลยขอเสนอรายการยาสามัญประจำทริป ให้พกติดกระเป๋าไว้ เป็นอะไรเล็กๆ น้อยๆ ก็จะได้บรรเทาอาการให้ทันท่วงที
1. ยาแก้ปวด ลดไข้ เช่น พาราเซตามอล (Paracetamol)
ไปในที่หนาวๆ ร้อนๆ อากาศเปลี่ยนแปลง อาจทำให้ร่างกายปรับตัวไม่ทัน ส่งผลให้มีไข้หรือปวดหัวได้ง่าย เนื่องจากร่างกายปรับอุณหภูมิไม่ทัน การมียาแก้ปวดลดไข้ติดตัวไว้จะช่วยบรรเทาอาการเหล่านี้
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!
จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง
วิธีรับประทานยาพาราเซตามอลขนาด 500 มิลลิกรัม สำหรับผู้ใหญ่ แนะนำให้รับประทานครั้งละ 1-2 เม็ด ส่วนเด็กควรรับประทานเพียง ½-1 เม็ด ให้ปลอดภัยที่สุดควรรับประทานตามน้ำหนักตัว โดยขนาดยาที่เหมาะสมอยู่ที่ครั้งละ 10-15 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม
ควรกินยาแก้ปวดหลังจากเริ่มมีอาการ และกินซ้ำได้ทุก 4-6 ชั่วโมง แต่ไม่แนะนำให้ใช้ยาเพื่อป้องกันอาการไว้ก่อน เนื่องจากอาจทำให้อุณหภูมิของร่างกายต่ำผิดปกติได้
อย่างไรก็ตาม ไม่ควรรับประทานยาเกินวันละ 4,000 มิลลิกรัม/วัน เนื่องจากหากได้รับปริมาณยามากเกินขนาดและสะสมในร่างกายเป็นระยะเวลานาน อาจเกิดพิษต่อตับได้
2. ยาแก้เมารถ เช่น ไดเมนไฮดริเนต (Dimenhydrinate)
บางคนอาจเลือกเดินทางด้วยรถ ซึ่งถ้าเดินทางเพียงใกล้ๆ คงไม่มีปัญหา แต่ถ้าไกลๆ เส้นทางคดเคี้ยว ก็อาจทำให้บางคนเกิดอาการเมารถ วิงเวียนศีรษะ และหากมีอาการมากอาจถึงขั้นอาเจียนได้
ยาแก้เมารถหรือไดเมนไฮดริเนต (Dimenhydrinate) จึงเป็นยาสามัญที่อยากแนะนำให้ทุกคนพกติดตัวไว้ ควรรับประทานยาไดเมนไฮดรีเนตตั้งแต่ก่อนมีอาการ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากคุณเป็นผู้ที่มักเมารถอยู่แล้วเป็นประจำ
ยานี้ค่อนข้างปลอดภัย คนท้องและเด็กก็สามารถรับประทานได้ สำหรับผู้ใหญ่ให้รับประทานยาขนาด 50 มิลลิกรัม 1 เม็ด อย่างน้อย 30 นาทีก่อนการเดินทาง โดยเด็กอายุ 2-5 ปี ให้รับประทาน ¼ เม็ด (12.5 มิลลิกรัม) และเด็กอายุ 6-12 ปี
หมดปัญหาเหงื่อออกมากที่มืออย่างถาวร รักษาแล้วมือแห้ง ชีวิตง่ายขึ้น!
จองผ่าน HD ประหยัดกว่า / เบิกประกันได้ / ผ่อน 0% ได้ / ปรึกษาหมอก่อนผ่าตัดได้ไม่จำกัดครั้ง
ให้รับประทาน ½-1 เม็ด แต่ไม่ควรรับประทานเกิน 300 มิลลิกรัม/วัน
อย่างไรก็ตาม ยาไดเมนไฮดริเนตมีผลข้างเคียงทำให้ง่วง จึงควรใช้ยาอย่างระมัดระวัง ส่วนยาแก้เมารถชนิดที่ไม่ทำให้ง่วงนอนเป็นสูตรผสมที่มีจำหน่ายในต่างประเทศ ไม่มีจำหน่ายในประเทศไทย
3. ยาแก้ท้องเสีย เช่น คาร์บอน (Carbon) และเกลือแร่
สำหรับหลายคน การเดินทางไปท่องเที่ยวต่างถิ่นนั้นมีความสนุกอยู่ตรงที่ทำให้ได้ไปเห็น ไปลอง ไป “กิน” อะไรแปลกใหม่ ไม่เหมือนกับที่ตัวเองคุ้นเคย แต่ของเหล่านั้นไม่แน่ว่าจะสะอาดถูกสุขอนามัยเสมอไป
ยิ่งถ้าไปเที่ยวช่วงอากาศร้อนด้วยแล้ว เชื้อโรคยิ่งเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว การลองของแปลกจึงทำให้เกิดอาการท้องเสียได้
ยาถ่าน หรือ ยาคาร์บอน (Carbon) เป็นสิ่งที่ควรติดตัวไว้สำหรับกรณีแบบนี้ เพราะมันจะช่วยดูดซับสารพิษ ทำให้อาการท้องเสียบรรเทาลงได้
ในผู้ใหญ่ ให้รับประทานยาคาร์บอน 1-2 เม็ด หากอาการยังไม่ดีขึ้น สามารถรับประทานซ้ำได้ทุก 4-6 ชั่วโมง ส่วนในเด็ก ให้รับประทานเพียง ½-1 เม็ด คนท้องก็สามารถรับประทานได้ แต่ควรเว้นระยะห่าง 2 ชั่วโมง จากการรับประทานยาชนิดอื่น เช่น ยาฆ่าเชื้อ เพื่อไม่ให้คาร์บอนไปดูดซึมยาดังกล่าว ทำให้ประสิทธิภาพในการรักษาลดลง
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*
แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท
อย่างไรก็ตาม จากงานวิจัยพบว่า การรับประทานยาคาร์บอนก่อนการรับประทานอาหารที่ไม่สะอาดหรือปรุงไม่สุก ไม่มีผลในการป้องกันอาการท้องเสีย ดังนั้นจึงกินยาดักไว้ก่อนเกิดอาการไม่ได้
หากท้องเสียไปแล้ว การละลายผงเกลือแร่ดื่มสามารถช่วยเสริมแร่ธาตุที่ร่างกายสูญเสียไปได้ โดยควรค่อยๆ จิบ ไม่ดื่มรวดเดียวหมด เนื่องจากอาจทำให้ถ่ายเหลวเป็นน้ำเพิ่มขึ้น
4. ยาลดกรด แก้ท้องอืด
นอกจากเรื่องความสะอาดของอาหาร การรับประทานอาหารปริมาณมากกว่าที่คุ้นเคยก็อาจทำให้เกิดอาการท้องอืด แน่นท้องได้ ดังนั้นจึงควรพกยาลดกรด แก้ท้องอืดเผื่อเอาไว้ ตัวอย่างยาและวิธีใช้มีดังนี้
- ยาลดกรด เช่น โอมีพาโซล (Omeprazole) ให้รับประทาน 1 เม็ด ก่อนอาหารเช้าและเย็น
- ยาธาตุน้ำขาวขับลม ประกอบด้วยตัวยาฟีนิลซาลิไซเลต (Phenyl Salicylate หรือ Salol) เอนีสออยล์ (Anise Oil) และเมนทอล (Menthol) ผู้ใหญ่ให้รับประทาน 1-2 ช้อนโต๊ะ ส่วนเด็กให้รับประทาน ½-1 ช้อนโต๊ะ หลังอาหารเช้า กลางวัน และเย็น
- ยาขับลม แก้ท้องอืด ชนิดเม็ด เช่น ไซเมทิโคน (Simethicone) เป็นยาบรรเทาอาการจุกเสียดอันเนื่องมาจากแก๊สที่มีปริมาณมากเกินไป โดยผู้ใหญ่ให้รับประทาน 1 เม็ด ส่วนเด็กให้รับประทาน ½-1 เม็ด หลังอาหารเช้า กลางวัน และเย็น โดยต้องเคี้ยวให้ละเอียดก่อนกลืน เพื่อให้ตัวยามีพื้นที่ผิวในการดูดซับแก๊สได้ดีขึ้น
5. ยาแก้แพ้
คนที่มีอาการแพ้ง่ายหรือเป็นโรคภูมิแพ้อยู่ก่อนแล้ว เวลาไปเที่ยวอาจไปสัมผัสสิ่งกระตุ้นให้เกิดอาการแพ้ได้ เช่น เกสรดอกไม้ ฝุ่นควัน อาหารทะเล ทำให้มีอาการคัดจมูก น้ำมูกไหล หรือเกิดผื่นคัน อาการดังกล่าวสามารถบรรเทาลงได้ด้วย
ตัวอย่าง
ในผู้ใหญ่ให้รับประทาน 1 เม็ด
ในเด็กใช้ ½-1 เม็ด หลังอาหารเช้า กลางวัน และเย็น
ยาแก้แพ้ชนิดง่วงมีประสิทธิภาพในการลดอาการแพ้ได้ดีกว่ายาแก้แพ้ชนิดไม่ง่วงเล็กน้อย และช่วยให้หลับได้ง่าย ผู้ป่วยจึงไม่รู้สึกถึงอาการแพ้ในขณะที่หลับ
แต่ยาออกฤทธิ์สั้นกว่า ชนิดไม่ง่วง จึงต้องรับประทานวันละ 3 เวลา เพื่อให้ควบคุมอาการได้ทั้งวัน แต่เนื่องจากฤทธิ์ยาส่งผลต่อความสามารถในการขับขี่ยานพาหนะ ดังนั้นเมื่อซื้อยาทุกครั้งจึงควรสอบถามและขอคำแนะนำจากเภสัชกรให้ชัดเจน
- ชนิดไม่ง่วง เช่น เซตเทอร์ริซีน (Ceterizine) ลอร์ลาทาดีน (Lorlatadine) และเฟโซเฟเนดีน (Fexofenedine) ในผู้ใหญ่ให้รับประทาน 1 เม็ด ส่วนในเด็กให้รับประทาน ½-1 เม็ด หลังอาหารเช้า และหากมีอาการอีกให้กินซ้ำช่วงหัวค่ำ
- ชนิดง่วง เช่น คลอเฟนิรามีน (Chlorpheniramine) และไฮดรอกซีซีน (Hydroxyzine)
6. ยาประกอบชุดทำแผล
ใครชอบเที่ยวสไตล์แอดเวนเจอร์ บุกป่า ลุยทุ่ง เข้าถ้ำ จะรู้ว่าการเกิดอุบัติเหตุลื่นหกล้มหรือเป็นแผลถลอกนั้นเกิดขึ้นได้ประจำ แต่ไม่ควรละเลย หรือให้มีรอยแผลกลับมาเฉยๆ ไม่ได้รักษา
ควรพกติดน้ำเกลือและแอลกอฮอล์ฆ่าเชื้อเอาไว้ใช้ทำความสะอาดแผล ช่วยในการปฐมพยาบาลเบื้องต้นได้ การทำความสะอาดแผลนี้จะช่วยลดความเสี่ยงในการติดเชื้อ
วิธีใช้คือ หากเกิดบาดแผลเปิดให้ใช้น้ำเกลือล้างบาดแผลก่อน 2-3 รอบ จนแผลสะอาด จากนั้นจึงใช้แอลกอฮอล์เช็ดรอบ ๆ บริเวณบาดแผล เพื่อป้องกันการติดเชื้อ นอกจากนี้ ควรติดยาเบตาดีน (Betadine) พลาสเตอร์ หรือผ้าก๊อซเอาไว้ปิดแผลหลังทำความสะอาดด้วย เวลาเดินแผลจะได้ไม่ชนสิ่งของที่อาจทำให้แผลฉีกรุนแรงขึ้นได้
น้ำเกลือ แอลกอฮอล์ และยาเบตาดีน ควรเก็บในที่ร่ม ไม่ควรสัมผัสแสงโดยตรง และต้องดูวันหมดอายุก่อนใช้ทุกครั้งเพื่อป้องกันการติดเชื้อจากการใช้ยาหมดอายุ
7. ยาดม
บางที่เที่ยวคนเยอะ โดยเฉพาะหากไปพร้อมๆ กันอย่างช่วงเทศกาล ยิ่งถ้าประกอบเข้ากับอากาศร้อนๆ อาจทำให้บางคนมีอาการหน้ามืดเป็นลมได้
ยาดมซึ่งมีส่วนประกอบของเมนทอล การบูร พิมเสน มีฤทธิ์กระตุ้นการทำงานของสมองและกระตุ้นระบบการหายใจ เมื่อสูดดมเข้าไปจะทำให้ร่างกายตื่นตัว รู้สึกสดชื่นขึ้น จึงช่วยบรรเทาอาการหน้ามืดวิงเวียนเหล่านี้ได้ดี
8. ยาหม่อง
ยาหม่องเป็นอีกไอเท็มหนึ่งที่อยากแนะนำให้มีพกติดไว้ เพื่อบรรเทาอาหารเมื่อมีแมลงสัตว์กัดต่อย เกิดตุ่มคัน เล็กๆ น้อยๆ ยาหม่องมีส่วนประกอบเป็นสารสกัดจากสมุนไพรหลายชนิด เช่น เมนทอล พิมเสน การบูร น้ำมันระกำ น้ำมันยูคาลิปตัส เหง้าข่า น้ำมันสะระแหน่ ฯลฯ
เมนทอล พิมเสน และสมุนไพรหลายชนิดมีสรรพคุณช่วยให้ผิวหนังรู้สึกเย็นหรือร้อนและชา จึงช่วยลดอาการคันหรือระคายเคืองจากแมลงสัตว์กัดต่อยได้
ยาหม่องบางสูตรอาจใส่สารเมทิลซาลิไซเลต (Methyl Salicylate) เพื่อให้มีฤทธิ์บรรเทาอาการปวดได้ดียิ่งขึ้น อย่างไรก็ตาม สารเมทิลซาลิไซเลตใช้สำหรับบรรเทาอาการปวดที่ไม่รุนแรงเท่านั้น หากมีอาการมากควรไปพบแพทย์
9. ยาบรรเทาอาการปวดกล้ามเนื้อ ลดการอักเสบ
บางที่ต้องเดินเยอะ ขึ้นทางลาดชัน หรือมีกิจกรรมให้เคลื่อนไหวอยู่ตลอด จนรู้ตัวอีกทีอาจปวดก็ล้าไปทั้งตัวแล้ว สิ่งที่จะช่วยได้คือ ยาบรรเทาอาการปวดกล้ามเนื้อ ซึ่งมีทั้งชนิดนวดแก้ปวดและชนิดรับประทาน
- ยาชนิดนวดแก้ปวด เช่น ยานวดที่มีส่วนผสมของไดโคลฟีแน็ก (Diclofenac) 1% ได้แก่ Voltaren® Emulgel, Difelene Gel ยานวดที่มีส่วนปสมของแคปไซซิน (Casaisin) 0.0125% ได้แก่ Capsika® Gel เป็นต้น
- ยาที่มีส่วนผสมของไดโคลฟีแน็กชนิดรับประทาน เช่น Voltaren®, Amminac®, Bufenac®, Difelene® ผู้ใหญ่ให้รับประทาน 25-50 มิลลิกรัม หลังอาหารเช้า กลางวัน และเย็น ยาในกลุ่มนี้ไม่แนะนำให้ใช้ในหญิงตั้งครรภ์ หากมีความจำเป็นควรปรึกษาแพทย์ทุกครั้ง นอกจากนี้ควรระมัดระวังการใช้ยาไดโคลฟีแน็กในผู้ป่วยที่แพ้ยาลดอักเสบชนิดที่ไม่ใช่ยาสเตียรอยด์ หรืออาจเรียกว่ายากลุ่ม NSAIDs (Nonsteroidal Anti-Inflammatory Drugs) ด้วย
10. ยาสำหรับโรคประจำตัว
ผู้ที่มีโรคประจำตัวหรือมีอาการป่วยด้วยโรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ หอบหืด ต้องไม่ลืมพกยาของตัวเอง และเพราะเป็นช่วงหยุดยาวของเทศกาล
ดังนั้นจะไปเที่ยวไหนจึงควรคำนวณให้เรียบร้อยว่ายาของคุณจะมีให้ใช้ต่อเนื่องเนื่องจนจบทริป ป้องกันอาการกำเริบจากการขาดยา และทำให้การรักษาไม่ขาดตอน