Pseudoephedrine (ซูโดเอฟรีดรีน) สรรพคุณ วิธีใช้ ข้อควรระวัง

Pseudoephedrine (ซูโดเอฟรีดรีน) อยู่ในกลุ่มยาบรรเทาอาการหวัด ทำให้หลอดเลือดที่เข้าไปเลี้ยงบริเวณจมูก ลำคอ และไซนัสหดตัว ช่วยลดการอักเสบที่เยื่อบุโพรงจมูก บรรเทาอาการคัดจมูก น้ำมูกไหล รวมถึงภูมิแพ้ และไข้หวัด

มีคำถามเกี่ยวกับ ซูโดเอฟีดรีน? สอบถามฟรีทาง LINE รับคำตอบได้ทันที ตลอด 24 ชั่วโมง เพื่อความสบายใจของคุณ

Pseudoephedrine คือสารในกลุ่มอัลคาลอยด์ (Alkaloid) เป็นไอโซเมอร์ (Isomer: สารที่มีองค์ประกอบของโมเลกุลเหมือนกัน แต่การจัดเรียงโครงสร้างของโมเลกุลต่างกัน) รูปแบบหนึ่งของ Ephedrine (เอฟีดรีน) โดยยังคงฤทธิ์ในการขยายหลอดลมและกระตุ้นประสาทเหมือนเดิม แต่มีความแรงน้อยกว่า Ephedrine ครึ่งหนึ่ง จึงนิยมนำ Pseudoephedrine มาใช้บรรเทาอาการคัดจมูกแทน Ephedrine ที่อันตรายมากกว่า

เนื่องจากยา Pseudoephedrine จัดอยู่ในกลุ่มวัตถุออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาทประเภทที่ 2 ตาม พรบ. วัตถุออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาท พ.ศ. 2518 จึงไม่สามารถวางจำหน่ายในร้านขายยาในไทยได้ ต้องไปพบแพทย์ และให้แพทย์สั่งจ่ายในสถานพยาบาลเท่านั้น

สารบัญ [show]

Pseudoephedrine ใช้รักษาโรคอะไร

ลดอาการคัดจมูก: ช่วยให้หลอดเลือดในจมูกหดตัว ลดอาการคัดจมูกจากไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ ภูมิแพ้ หรือไซนัส
บรรเทาอาการต่าง ๆ จากโรคทางเดินหายใจ: ช่วยบรรเทาอาการอื่น ๆ เช่น อาการหายใจไม่สะดวกจากโรคทางเดินหายใจส่วนบน

กลไกการออกฤทธิ์ของ Pseudoephedrine

ยาจะไปกระตุ้นตัวรับแอดรีเนอร์จิก (Adrenergic receptor) ชนิดแอลฟา (Alpha adrenergic receptor) และเบต้า (Beta adrenergic receptor) ช่วยให้หลอดลมขยายตัวจากการคลายตัวของกล้ามเนื้อเรียบ ทำให้หลอดเลือดหดตัว

การบรรเทาอาการคัดจมูกจะอาศัยการหดตัวของหลอดเลือด ซึ่งเป็นหลอดเลือดที่เข้าไปเลี้ยงบริเวณจมูก ลำคอ และไซนัส ทำให้ของเหลวและเลือดเข้าสู่เนื้อเยื่อบริเวณนั้นได้ลดลง จึงช่วยลดการอักเสบที่เยื่อบุโพรงจมูก ร่วมกันกับลดการสร้างน้ำมูก

รูปแบบของยา Pseudoephedrine

Pseudoephedrine เป็นยาสำเร็จรูป มีทั้งรูปแบบยาสูตรเดียว และยาสูตรผสมที่มี Pseudoephedrine เป็นส่วนประกอบ

รูปแบบของยา Pseudoephedrine ที่มีวางจำหน่ายในประเทศไทย ได้แก่

รูปแบบยาเดี่ยว ชนิดเม็ด ขนาดยา 30 และ 60 มิลลิกรัม
รูปแบบยาเดี่ยว ชนิดน้ำเชื่อม ความแรง 30 มิลลิกรัมต่อ 5 มิลลิลิตร
รูปแบบยาผสม ชนิดเม็ด ขนาดยา 30 และ 60 มิลลิกรัม ผสมกับ Triprolidine (ไตรโพลิดีน)
รูปแบบยาผสม ชนิดน้ำเชื่อม ความแรง 30 มิลลิกรัมต่อ 5 มิลลิลิตร ผสมกับ Triprolidine (ไตรโพลิดีน)

ขนาดและวิธีการใช้ยา Pseudoephedrine

Pseudoephedrine รับประทานก่อนหรือหลังอาหารก็ได้ มีขนาดและวิธีการใช้ยา ดังนี้

ผู้ใหญ่ ขนาดยา 60 มิลลิกรัม วันละ 3–4 ครั้ง ขนาดยาสูงสุด 240 มิลลิกรัมต่อวัน
เด็กอายุ 12–17 ปี ขนาดยา 60 มิลิลกรัม วันละ 3–4 ครั้ง ขนาดยาสูงสุด 240 มิลลิกรัมต่อวัน
เด็กอายุ 6–11 ปี ขนาดยา 30 มิลลิกรัม วันละ 3–4 ครั้ง ขนาดยาสูงสุด 120 มิลลิกรัมต่อวัน

ข้อควรระวังในการใช้ยา Pseudoephedrine

ไม่แนะนำให้ใช้ยาในเด็กอายุต่ำกว่า 6 ปี รวมถึงการใช้ยาแก้หวัดอื่น ๆ ที่มีส่วนผสมของ Pseudoephedrine เพราะอาจเสี่ยงต่อการเกิดผลข้างเคียงสูง และยังมีข้อมูลด้านประสิทธิภาพในการรักษาที่จำกัด

หากผู้ป่วยใช้ยาควบคุมความดันโลหิตหรือยาในกลุ่มเบต้าบล็อกเกอร์ ให้แจ้งแพทย์ก่อนเสมอ เนื่องจากยาจะส่งผลต่อความดันโลหิต โดยเฉพาะการใช้ยาในกลุ่ม MAOI ที่อาจทำให้เกิดภาวะความดันสูงวิกฤต เป็นต่ออันตรายชีวิตได้

รวมถึงห้ามใช้ยา Pseudoephedrine ในผู้ที่มีโรค ภาวะหรืออาการเหล่านี้

ผู้ป่วยหลอดเลือดหัวใจตีบ หัวใจขาดเลือด ความดันโลหิตสูง
ผู้ป่วยโรคไตบกพร่อง ระดับรุนแรง
ผู้ป่วยที่มีระดับฮอรโมนไทรอยด์สูงกว่าปกติหรือไทรอยด์เป็นพิษ
ผู้ป่วยโรคเบาหวาน
ผู้ป่วยต่อมลูกหมากโต
ผู้ป่วยต้อหินมุมปิด
ผู้ป่วยเนื้องอกต่อมหมวกไต ชนิดฟีโอโครโมไซโตมา (Pheochromocytoma)
ผู้ที่ได้รับยาต้านเศร้ากลุ่ม MAOI หรือเพิ่งหยุดใช้ยากลุ่ม MAOI ได้ไม่เกิน 2 สัปดาห์ โดยตัวอย่างยากลุ่ม MAOI เช่น Rasagiline, Selegiline, Isocarboxazid, Phenelzine และ Tranylcypromine
ผู้ป่วยที่ได้รับยากลุ่มกระตุ้นระบบซิมพาเทติก ยาเบต้าบล็อกเกอร์ และผู้ป่วยที่ดมยาสลบ

ผลข้างเคียงจากยา Pseudoephedrine

ยานี้อาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงบางประการได้ เช่น

ต้อหินมุมปิด
วิตกกังวล
หัวใจเต้นผิดจังหวะ หัวใจเต้นเร็ว ส่งผลต่อการไหลเวียนโลหิต
ปากแห้ง
เห็นภาพหลอน
ปวดศีรษะ
ความดันโลหิตสูง
กระสับกระส่าย
คลื่นไส้ อาเจียน
เกิดความผิดปกติทางจิต
มีอาการทางผิวหนัง
ส่งผลต่อการนอนหลับ
มีอาการสั่น
ปัสสาวะขัด

หากพบอาการผิดปกติ ควรปรึกษาแพทย์โดยเร็ว