หมอคะ หนูคิดว่าหนูเป็นโรคฬึมเศร้าคะ หนูไม่มีสมาธิเลย หนูไม่มีความสุขในชีวิตเลย เหนื่อย เพลีย นอนไม่หลับเลย พยายามทำให้ตัวเองมีความสุข เช่นออกกำลังกาย ดูหนังฟังเพลง. แต่หนูก็เศร้าๆเหมือนเดิม เป็นยังนี้เป็นเวลานานแล้ว หนูเหนื่อยมากเลยค่ะ เพราะตื่นมาก็เพลียๆๆ ไม่สดชื่น พยายามไม่คิดมาก แต่มันก็เศร้า. บอกคนที่บ้านเหมือนจะไม่มีใครสนใจเท่าไร หนูเหมือนอยู่คนเดียว. หนูไม่มีความสุขเลย ไม่อยากทำอะไรเลย. สมาธิสั้นนะคะสังเกตตัวหนูเอง หนูอ่านหนังสือนานเหมือนเมื่อก่อนไม่ได้. หนูเศร้าๆๆ เหมือนหนูอยู่คนเดียวโดดเดียวยังไงไม่รุ้คะ

สวัสดีครับ
จากอาการที่เล่ามานั้น หมอคิดว่ามีโอกาสที่จะเป็นโรคซึมเศร้าได้สูงครับ

โรคซึมเศร้าเกิดจากการทำงานของสารเคมีในสมองที่มีการเสียสมดุลไปจากปกติ ส่งผลให้ผู้ป่วยที่เป็นโรคซึมเศร้านั้นมีการแสดงอารมณ์เศร้าออกมาอย่างต่อเนื่องโดยไม่จำเป็นต้องมีเหตุกระตุ้นที่ชัดเจน และแม้จะพยายามห้ามตัวเองไม่ให้เศร้าอย่างไรก็ไม่สามารถควบคุมอาการได้มาก เนื่องจากมีสารเคมีในสมองที่ผิดปกติมาควบคุมอยู่
อาการของโรคซึมเศร้าจะต้องประกอบไปด้วยการมีอารมณ์เศร้าท้อแท้อย่างต่อเนื่องหรืออาการเบื่อหน่ายไม่อยากทำกิจกรรมที่เคยชอบ เป็นเวลาติดต่อกันอย่างน้อย 2 สัปดาห์ขึ้นไป และต้องมีอาการร่วมอื่นๆหลายๆข้อรวมกันครับ ได้แก่
- นอนหลับยากขึ้นหรือนอนหลับมากขึ้น
- เบื่ออาหารไม่อยากกินอะไร หรือกินเก่งขึ้น
- รู้สึกอ่อนเพลียไม่มีแรง
- คิดช้าทำช้าลง หรือกระสับกระส่ายมากขึ้น
- มีความคิดโทษตัวเองอยู่บ่อยๆ มองเห็นคุณค่าในตนเองลดลง
- ไม่มีสมาธิในการทำงาน
- มีความคิดหรือลงมือทำร้ายตนเอง หรือฆ่าตัวตาย
และที่สำคัญคือ อาการดังกล่าวจะต้องส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตในสังคม การเรียน หรือการทำงาน

การรักษาโรคซึมเศร้าสามารถทำได้โดยการรับประทานยาเพื่อปรับสารเคมีในสมองให้กลับเข้าสู่สมดุลร่วมกับการปรับเปลี่ยนสิ่งแวดล้อมอีกเล็กนัอย ซึ่งผู้ป่วยส่วนใหญ่ก็จะดีขึ้นได้ด้วยการรักษาแบบนี้ครับ

ในเบื้องต้นจึงอยากแนะนำให้ทำแบบทดสอบ 9Q ตามลิงค์นี้ดูครับ
https://www.dmh.go.th/test/download/files/2Q%209Q%208Q%20(1).pdf
ถ้าหากทำแล้วได้คะแนน 7 คะแนนขึ้นไป ก็เท่ากับว่ามีโอกาสเป็นโรคซึมเศร้าได้
แนะนำว่าควรไปปรึกษาจิตแพทย์เพื่อประเมินอาการและให้การรักษาที่เหมาะสมเพิ่มเติมครับ

ถ้าเช่นนั้นหมอแนะนำให้ทำแบบทดสอบตามที่หมอให้ไปดูก่อน ถ้าได้คะแนนตั้งแต่ 7 คะแนนขึ้นไป ก็อาจใช้แบบทดสอบดังกล่าวเพื่อสื่อสารกับผู้ปกครองเพิ่มเติมได้ครับ
นอกจากนี้อาจอธิบายให้ผู้ปกครองเข้าใจเกี่ยวกับโรคซึมเศร้ามากขึ้น ด้วยข้อมูลตามที่หมอแนะนำไว้ให้ในตอนแรกได้ครับ

คนหลายๆคนมักจะไม่เข้าใจผู้ป่วยโรคซึมเศร้า เนื่องจากเข้าใจว่าเป็นการเศร้าตามปกติที่สามารถหายไปได้เอง หรือคิดว่าเป็นการที่ผู้ป่วยแกล้งทำ แต่ในความเป็นจริงแล้วนั้นผู้ที่มีอาการของโรคซึมเศร้าจะไม่สามารถควบคุมอาการของโรคได้ด้วยตัวเอง เนื่องจากมีความผิดปกติของสารเคมีในสมองอยู่ครับ ถ้าได้รับการปรับแก้ให้สารเคมีดังกล่าวกลับมาปกติได้ อาการก็จะดีขึ้น

การไปพบจิตแพทย์ในความเข้าใจของหลายๆคนนั้นเข้าใจว่าต้องเป็นคนบ้าเสียสติเท่านั้นที่ต้องพาไปพบ จึงทำให้เกิดความรู้สึกต่อต้านเมื่อต้องไปพบจิตแพทย์ แต่จริงๆแล้วหน้าที่ของจิตแพทย์มีมากกว่านั้นครับ
กลุ่มโรคที่อยู่ในความดูแลของจิตแพทย์มีได้ตั้งแต่ผู้ที่มีความไม่สบายใจเล็กๆน้อยๆและอยากได้คำปรึกษา มีอาการนอนไม่หลับ โรคซึมเศร้า โรควิตกกังวล โรคย้ำคิดย้ำทำ ช่วยให้ผู้ป่วยเผชิญหน้ากับความกลัวต่างๆได้ ช่วยบำบัดรักษาให้ผู้ป่วยสามารถเลิกบุหรี่ เลิกสุรา หรือยาเสพติดได้ และยังมีงานในส่วนอื่นอีกหลายๆอย่างครับ การดูแลรักษาผู้ป่วยที่มีอาการบ้าหรือเสียสติถือเป็นงานเพียงส่วนน้อยของจิตแพทย์เท่านั้นครับ

แนะนำให้ลองไปพูดคุยทำความเข้าใจกับผู้ปกครองในประเด็นเหล่านี้ดูครับ น่าจะช่วยให้ท่านเข้าใจโรคซึมเศร้า และยอมรับที่จะพาไปพบจิตแพทย์ได้มากขึ้น

ในกรณีที่ผู้ปกครองไม่ยอมรับ หรือไม่เข้าใจเกี่ยวกับโรคซึมเศร้า จริงๆหนูสามารถไปพบจิตแพทย์ได้ด้วยตัวเองนะคะ อาจจะชวนเพื่อนสนิทไปเป็นเพื่อนด้วยก็ได้ จากนั้นเมื่อได้รับการรักษาแล้วอาการจะค่อยๆดีขึ้น เมื่ออาการดีขึ้นบางครั้งเราก็สามารถปรับตัว ปรับใจกับสภาพปัญหาต่างๆได้ บางเคสที่มารักษาก็ไม่จำเป็นต้องมีผู้ปกครองมาด้วยก็ได้ถ้าผู้ป่วยมีสติรับรู้ในอาการป่วยของตนเองก็เพียงพอแล้วค่ะ

การไปพบจิตแพทย์เป็นเรื่องธรรมดามาก คนทุกคนเมื่อมีปัญหา การไปปรึกษาจิตแพทย์จะช่วยให้เข้าใจปัญหาของตนเอง และจะได้มีแนวทางในการจัดการปัญหาด้วยวิธีที่เหมาะสมนะคะ (คนที่มีผงเข้าตาอาจเอาเศษผงนั้นออกได้ด้วยตนเองอย่างลำบาก แต่หากคนอื่นมาช่วยเราก็จะเป็นเรื่องง่าย)